نام کاربری یا پست الکترونیکی
رمز عبور

پایپینگ ttedit کنسرسیوم دانشگاهیان و متخصصان ایران - پایپینگ

ساختمان هوشمند کنسرسیوم ایرکاس

سیستم مدیریت هوشمند ساختمان ( BMS )

"BMS" یا Building management system که در فارسی آن را مدیریت هوشمند ساختمان ترجمه کرده اند به مجموعه سخت افزارها ونرم افزارهائی اطلاق ميشود که به منظورمانيتورینگ وکنترل یکپارچه قسمتهای مهم وحياتی درساختمان نصب ميشوند.

یک ساختمان هوشمند چگونه ساختمانی می باشد ؟

يك ساختمان هوشمند بنا به تعريف انستيتو ساختمانهاي هوشمند ، بنايي است كه با استفادة بهينه از چند عنصر پاية سازه و سيستم و خدمات و مديريت و روابط دروني آنها ، محيطي مناسب و داراي صرفة اقتصادي ايجاد نمايد .

تعريفي كه در كشورهاي توسعه يافته درباره يك ساختمان هوشمند عنوان ميشود چنين است : "يك ساختمان هوشمند ساختماني است كه در بردارنده محيطي پويا و مقرون به صرفه به وسيله يكپارچه كردن چهار عنصر اصلي يعني سيستمها، ساختار، سرويسها و مديريت و رابطه ميان آنها است . "مزاياي يك ساختمان هوشمند از طريق اتوماتيك كردن سيستمهائي مانند گرمايش و تهويه مطبوع "HVAC" سيستم اعلام حريق و آتشنشاني، سيستمهاي امنيتي و مديريت انرژي و روشنائي به وجود مي آيد.

اگر حريقي در يك ساختمان به وقوع بپيوندد، سيستم اعلام حريق با سيستم امنيتي به صورت خودكار ارتباط برقرار مي كند و از اين طريق قفل هاي كليه درها باز ميشوند و مردم مي توانند به راحتي از محل حريق دور شوند و نيز ارتباطي خودكار برقرار كرده و از اين طريق هواي سالم جايگزين هواي دودآلود HVAC سيستم امنيتي با سيستم مي شود.

اصول يك ساختمان هوشمند مي گويد كه هزينه هاي واقعي يك ساختمان فقط هزينه هاي ساخت نيست بلكه بايد به آنها هزينه هاي راهبري و تعميرات را نيز اضافه كرد.ساختمان هوشمند تمامي اين هزينه ها را به وسيله كنترل اتوماتيك و يكپارچه، مخابرات و سيستم مديريت كم ميكند(آموزش هوشمند سازی ساختمان در تبریز).

در قرن بيست و يكم و تغييرات فرهنگي و تكنولوژي و همچنين تغيير نحوه ديد مردم در مورد محيط كاري و زندگي خود، چه در بخش تجاري يا صنعتي يا حتي مسكوني، نياز به محيطي كه حداكثر استفاده و حداقل هزينه را بتوان در آن تجربه كرد وجود دارد .

وظيفه این مجموعه، پایش مداوم بخش های مختلف ساختمان و اعمال فرامين به آنها به نحویست که عملکرد اجزاء مختلف ساختمان متعادل با یکدیگرودرشرایط بهينه وباهدف کاهش مصارف ناخواسته وتخصيص منابع انرژی فقط به فضاهای در حين بهره برداری باشد.

BMS میيتواند در برگيرنده تمام سرویس های الکتریکی , مکانيکی , و حفاظتی ساختمان باشد. این سرویس ها شامل گرمایش، سرمایش، تهویه مطبوع، آسانسور، نيروگاه برق اضطراری، پله برقی، کنترل روشنایی، دوربين مدار بسته، اعلام و اطفای حریق، کنترل تردد و ... هستند.

 ساختمان هوشمند ایرکاسBMS

یک سیستم BMS توابع مختلفی را ارائه می کند که عبارتند از :

- سوئیچینگ اتوماتیک ON/OFF تجهیزات

- مانیتورینگ وضعیت تجهیزات ، همراه با شرایط محیطی

- نگهداری و حفاظت انرژی

- مدیریت تجهیزات ساختمان

- قابلیت های کنترل از راه دور

- ردیابی خطا

- قابلیت یکپارچه کردن سیستم های ساختمان

چراغها و لامپ هایی که از روی سهل انگاری روشن می مانند ، موتورخانه ها و سیستمهای سرمایشی و گرمایشی به دلیل عدم پردازش صحیح بی وقفه در حال اتلاف منابع انرژی هستند ، عزیزانی که در خانه بر اثر نشتی گاز جان خود را از دست می دهند ، ترکیدگی های لوله های آب که باعث آب گرفتن ساختمان می شوند و صدها مورد دیگر که همه از موضوعاتی می باشند که ما را برای داشتن یک ساختمان هوشمند ترغیب می کنند.

فواید استفاده از سیستم BMS

مزایای اصلی استفاده از BMS را می­توان به ۳ محور اصلی زیر تقسیم نمود :

۱صرفه­جویی انرژی و کاهش هزینه ­های نگهداری

۲ایمنی

۳افزایش سطح رفاه و آسایش

۱ – صرفه ­جویی مصرف انرژی و کاهش هزینه ­های تعمیر و نگهداری

مطالعات نشان داده است که استفاده از سیستم هوشمند می­تواند بطور متوسط ۲۰درصد از مصرف انرژی و هزینه ­های جاری ساختمان می­کاهد. این سیستم علاوه بر کاهش مصرف انرژی با خاموش نمودن و کنترل آنها موجب کاهش استهلاک و افزایش طول عمر دستگاه­ها و کاهش هزینه ­های مربوطه می گردد.

۲ایمنی

در شرایط بحرانی با ارسال سریع و به موقع اعلام خطر می ­تواند در جلوگیری از حوادث و کاهش اثرات آن نقش مؤثری داشته و به طور خودکار پیام های اضطراری را به افراد یا ارگان های ذی­صلاح ارسال نماید . همچنین کنترل درب ورودی و اتصال آن به دوربین ­های مدار بسته و دستگاه ­های ثبت ورود می ­تواند ایمنی سیستم را بطور قابل ملاحظه ­ای افزایش دهد.

۳راحتی

این سیستم می­تواند بسیاری از کارهای تکراری و بازرسی­های مورد نیاز را بطور هوشمند انجام دهد. بطور مثال با حضور افراد نسبت به روشن­شدن روشنایی و فن­کوئل اقدام نماید و یا آبیاری فضای سبز و باغچه را بطور خودکار انجام دهد و یا با تنها فشار یک دکمه حالت­های از پیش تعریف شده­ ای را اجرا نماید و یا دما و نور و رطوبت مکان ها را در حد مطلوب تنظیم نماید.

BMS ساختمان هوشمند عملکرد

اجزایسیستم BMS

منظور از اجزا، کلیه تجهیزات، سیستم­های ارتباطی و نرم ­افزارهایی که جهت کنترل وسایل مختلف موجود در ساختمان مورد استفاده قرار می­گردد می­ باشد. با توجه به اینکه نیازها و خواسته ­های هر کاربر می­تواند بسیار متفاوت بوده، تجهیزات و اجزا هر سیستم نیز می­تواند با سیستم­های دیگر بسیار متفاوت باشد و کاربر می ­تواند به دلخواه خود آنها را انتخاب نماید. متداول­ترین اجراء BMSبه شرح زیر می­باشند .

۱سیستم کنترل مرکزی

این بخش مهمترین و بزرگترین جزء یک سیستم BMS بوده و هسته مرکزی آن می ­باشد. گاهی اوقات از یک کامپیوتر نیز به جای این سیستم استفاده می ­گردد ولی در اغلب موارد این بخش مستقل بوده و فقط از طریق کامپیوتر برنامه ­ریزی و کنترل می­گردد . این بخش شامل واحد پردازنده، کنترل های اصلی سیستم و کنتاکتورها و رله ­هایی که با کلیه اجزاء در ارتباط­اند ، می­باشد. همچنین در این بخش کلیدهایی وجود دارند که بطور دستی قابل تغییر هستند و با تغییر آنها می ­تواند برنامه سیستم را تغییر داد. روش­های ارتباطی کنترل مرکزی با اجزاء مختلف می ­تواند از طریق خطوط برق، سیم­های باس و یا خط تلفنی باشد .

۲خطوط ارتباطی (BUS)

برای ارتباط اجزاء مختلف BMS با یکدیگر از خطوط ارتباطی استفاده می­ گردد این خطوط از تمام اجزاء BMS عبور کرده و امکان ارسال اطلاعات را بین آنها میسر می­سازد. این خطوط می ­تواند بصورت سیم­های برق ساختمان، چند رشته سیم مشترک و یا بصورت امواج بی سیم باشد.

۳نقاط دسترسی و کنترل کننده (Access Point)

این بخش شامل یک نمایشگر و یک صفحه کلید و یا یک نمایشگر لمسی بوده و در نقاط مختلف ساختمان نصب شده و قابلیت کنترل و نمایش اطلاعات آن بخش، مانند دما، وضعیت وسایل و غیره را دارا است. این بخش مانند واحد کنترل مرکزی است با این تفاوت که توانایی­های آن محدودتر است.

۴ – سنسورها

سنسورهای گوناگونی با توجه به نیازهای مورد نظر و سطح هوشمند سازی می­ تواند در نقاط مختلف نصب گردد. انواع متداول این سنسورها عبارتند: از سنسور حضور، سنسور دما، سنسور نور، سنسور دود و غیره که می ­توانند مشخصات مورد نظر را تبدیل به سیگنال ­ها و اطلاعات مورد نظر نموده و از طریق خطوط ارتباطی به کنترل مرکزی یا نقاط کنترلی ارسال کند و کنترل مرکزی یا محلی فرمان های لازم را به انواع کلیدها، تایمرها و دیمرها ارسال می­نمایند.

۵ - دیمرهای روشنایی

دیمرها امکان تنظیم نور را با افزایش یا کاهش نور لامپ­ها بصورت الکترونیکی بوجود می ­آورند. با این تجهیزات می­توانند به همراه سنسور نور سطحنور محیط را با کم و زیاد شدن نور طبیعی تنظیم و یا حتی روشنایی را خاموش نمود و به این طریق در مصرف انرژی صرفه جویی می شود.

۶تایمرها

تایمرها جهت یک سری اعمالی که به صورت تکراری و در زمان های مشخص انجام می­شوند می ­توانند مفید باشند البته کنترل مرکزی نیز قابلیت ارسال فرمان بصورت زمانی را دارند که می ­تواند ارزان­تر از استفاده از تایمر مجزا باشد .

۷پریزها

با استفاده از پریزهایی که قابلیت ارسال و دریافت اطلاعات از طریق خطوط ارتباطی را دارند می ­توان مصرف کننده­های متصل به آن ها را روشن و خاموش و یا از وضعیت آنها مطلع گردید.

۸نرم افزار سیستم

استفاده از نرم افزار بوسیله یک کامپیوتر می ­تواند یکی از ابزارهای مفید و با قابلیت انعطاف بالا برای سیستم BMS باشد. حتی در مواردی توانایی­ هایی این نرم افزار به سیستم می­دهد که کنترل مرکزی فاقد آن می باشد از جمله گزارش ­گیری و ثبت واقع و همچنین ارتباط بصری مناسب با سیستم .

9- Web Server

وسیله ای است که کاربر را قادر می­سازد تا در هر نقطه ­ای از دنیا از طریق اینترنت به سیستم BMS دسترسی پیدا کرده و آن را کنترل نماید. این سیستم از طرفی با خطوط ارتباطی به کنترل مرکزی متصل و از طرف دیگر به تجهیزات مانند مودم به شبکه متصل می­گردد.

معماریسيستم BMS

سيستم معمولاً در سه سطح دسته بندی می شود. در سطح 1 وسائل و تجهيزات، حسگرها و اجزاء نهایی کنترل قرار می گيرند . سيستمهای E&M (ایستگاههای مهندسی و اپراتوری سيستم) در این بخش قرار دارند و از طریق ورودی و خروجيهایی به کنترلرهای یکپارچه منتقل می شوند. این انتقال ممکن است به طور مستقيم و یا از طریق تابلوهای طراحی شده صورت گيرد.

اجزاء پس از خاموش شدن سيستم وجود داشته و شامل سيستمهای I/O ، کنترلرها و نرم افزارهای ارتباطی با سطح ٢ می باشد و تمامی الگوریتمهای کنترلی و منطقی در این سطح انجام می شود.

سطح ٢ یا سطح کنترل نظارتی سطحی است که در آن ابزارهای نظارتی و مدیریت اطلاعات شامل HMI ها، سرورها، تجهيزات ذخيره سازی و ایستگاههای کاری اپراتورها و مهندسان که باید با سيستم BMS در ارتباط باشند، قرار دارد. ارتباط بين سطح یک و دو از طریق پروتکلهای استاندارد صنعتی انجام می پذیرد.

نرم افزار کنترلی سيستمهای BMS دارای قابليتهای بسياری هستند. این نرم افزارها در سطح ٣ قرار گرفته و روی سرورهای مناسب نصب می شوند و معمولاً دارای حداقل شرایط زیر هستند:

-دارای محيط گرافيکی مناسب و ساده برای کاربر عادی.

-دارای مجموعه (Library) از انواع راه حل ها و برنامه ها جهت آسانی طراحی و توسعه سيستم در آینده.

-دارای امکانات PM (سرویس و نگهداری) جهت راهبری سيستم در آینده بدون نياز به تهيه نرم افزار PM مجزا.

امکان تعریف طول و عرض جغرافيایی جهت تنظيم اتوماتيک شرایط طلوع و غروب خورشيد و کنترل مصرف انرژی.

-امکان تعریف لایه های امنيتی دسترس به برنامه توسط کاربران متفاوت.

-امکان تعریف لایه های امنيتی برای کاربران زیر سيستم های متفاوت از قبيل Access ، HVAC ، Lighting و ...

-امکان ذخيره سازی اطلاعات نرم افزار در بانکهای اطلاعاتی SQL قابل کنترل توسط Microsoft Windows.

امکان تهيه ، تنظيم و مقایسه نمودارهای مختلف عملياتی از جمله نمودار مصرف برق و ... در بازه های مختلف زمانی (Trends)

-ارتباط ساده نرم افزار گرافيکی و I/O های سيستم.

امکان ذخيره سازی اطلاعات مربوط به خطاها و دیگر گزارشات تا مدتها قبل.

 آموزش دوره هوشمند سازی ساختمان

استفاده از فرآیندهایی برای کنترل خودکار عملیات ساختمان از جمله گرمایش، تهویه، روشنایی، امنیت و سایر سیستم ها در داخل یک سازه، هوشمند سازی ساختمان نام دارد. یک ساختمان هوشمند از حسگرها، محرک‌ها و ریزتراشه‌ ها استفاده می‌کند تا داده‌ها را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را مطابق با عملکردها و خدمات کسب ‌و کار مدیریت کند. هوشمند سازی ساختمان به مالکان، اپراتورها و مدیران تسهیلات کمک می کند تا درصد اطمینان و مراقبت از دارایی ها را بهبود بخشند، مصرف انرژی را کاهش دهند، نحوه استفاده از فضا را بهینه کنند و اثرات زیست محیطی ساختمان ها را به حداقل برسانند.

آینده صنعت ساخت و ساز در هوشمند سازی ساختمان است. ساخت یک ساختمان هوشمند یا هوشمند سازی ساختمان با پیوند دادن سیستم های اصلی نام برده در بالا مانند روشنایی، کنتورهای برق، کنتورهای آب، پمپ ها، گرمایش، اعلام حریق و چیلرها با سنسورها و سیستم های کنترل شروع می شود. در مراحل پیشرفته ‌تر، حتی آسانسورها، سیستم ‌های دسترسی و سایه ‌بانی می‌توانند بخشی از سیستم شوند.

هیچ مجموعه استاندارد مشخصی وجود ندارد که ساختمان هوشمند را مشخص کند. اما وجه مشترک همه آن ها یکپارچگی است. بسیاری از ساختمان‌های جدید دارای فناوری «هوشمند»، به یک شبکه برق هوشمند متصل و پاسخگو هستند.شما حتی نیازی به جابجایی دفاتر یا ایجاد یک ساختمان جدید برای کار در یک ساختمان هوشمند ندارید. سیستم‌های اتوماسیون ساختمانی قدرتمندی وجود دارند تا صاحبان املاک بتوانند از قدرت موجود در سازه‌های قدیمی ‌تر استفاده کنند.

آموزش صفر تا صد ساختمان در تبریز

آموزش صفر تا صد هوشمند سازی ساختمان

یکی از موضوعاتی که این روزها بین مردم، به ویژه مالکین ساختمان ها و مهندسین ساخت و ساز بناها، مطرح است و صحبت های زیادی در این باره شنیده می شود، موضوع هوشمند کردن خانه ها و ساختمان هاست. بررسی ابعاد گسترده این کار و شناختن نکات مثبت آن، همچنین روش پیاده سازی و عملی کردن آن مستلزم شرکت در یک دوره جامع آموزش هوشمند سازی ساختمان است.

کلاس آموزش هوشمند سازی ساختمان در تبریز در  آموزشگاه آپادانا، تمام مباحث مورد نیاز برای شغل هوشمند سازی ساختمان ، از پایه تا پیشرفته ، در بر دارد. به همین علت می توان گفت این دوره ویژه ورود به بازار کار طراحی شده است و اگر علاقه مند به ورود به رشته هستید، می توانید با شرکت در آن، آمادگی های لازم برای استارت قوی را کسب کنید.

Piping9602

دوره آموزشی پایپینگ 1 (PIPING)

تامین انرژی برای پیشرفت و بالندگی هر کشوری، لازم و حیاتی است. با پیشرفت روز افزون دانش جهانی در مورد منابع انرژی جدید، همچون انرژی تابشی خورشیدی، بادهای روان، امواج ساحلی دریا و در نهایت انرژی حاصل از شکافت هسته ای ، انسان امروزی توانسته است بخش عظیمی از نیازهای تامین انرژی خود را برآورده سازد . در این میان، دانش و صنعت پایپینگ همچون پل رابطی مابین جایگاه تولید انرژی و جایگاه مصرف، نقشی بسیار مهم و حیاتی ایفا می کند.بدون داشتن خطوط انتقال گسترده هرگز نمی توان منابع انرژی همچون گاز و نفت و … را به هزاران کیلومتر دورتر به دست مصرف کننده رساند. همچنین، بدون وجود پالایشگاه ها و مجتمع های پتروشیمی پیشرفته نمی توان از نفت خام کم بها، محصولات فرآوری شده پر ارزش بدست آورد.

انجمن مهندسان و نوآوران با دارا بودن کارشناسان و مدرسین مجرب از شاغلین در سایت های نفتی جنوب و پارس بعنوان یکی از مجهزترین مراکز آموزشی پيشرو در برگزاري دوره هاي آموزش تخصصي صنايع نفت، گاز و پتروشيمي به همراه تجهیزات و لوازم کمک آموزشی ، دستگاه های بیسیک و پیشرفته ، متدهای نوین آموزشی  و نیز با دارا بودن دستورالعمل های جامع این دوره آموزشی را برای اعضا برگزار می کند. 

توجه : این دوره برخلاف رویه ای که در برخی موسسات آموزشی اتخاذ شده است بصورت فشرده و پویا و بدون تضییع وقت شرکت کنندگان برگزار می شود و زمان ارزشمند شرکت کنندگان برای رفت و آمود هاش مکرر - انشا نویسی در کلاس - حضور غیاب و آزمون های کلاسی هدر نمی رود و شرکت کنندگان مطالبی علمی و صنعتی را از مدرسین برجسته و صاحب نظر و دارای سمت های رده بالای صنعتی فرا می گیرند و در پابان دوره نفرات علاقمند جهت شرکت در برنامه کارآموزی صنعتی به پروژه های صنعتی و عمرانی جهت فراگیری فنون اجرایی کار معرفی می شوند.


سرفصل های این دوره آموزشی

شناخت و آشنایی مقدماتی با روش های جوش کاری و تست های غیر مخرب لوله ها و آشنایی با استانداردهای API ، ANSI ، ASME ، ASTM مرتبط با صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی

انواع لوله و کاربرد هر یک ، روش های تولید لوله

آشنایی با انواع فلنچ ، اتصالات گسکت ها و کاربرد هر یک

آشنایی مقدماتی با جوشکاری لوله ها و روش های تست جوش لوله ها

آشنایی مقدماتی با علائم و سیمبل های مربوط به نقشه های ISOMETRIC ، UFD ، PFD ، MFD ، PIPING

تعریف و کاربرد شیر های صنعتی ، بررسی مزایا و معایب شیر های مختلف

آشنایی با استاندارد های مرتبط با لوله ها ، اتصالات متریال و طراحی

انتخاب متریال مورد نیاز

رابط طراحی و انواع بارهای اعمالی به سیستم لوله کشی

آشنایی با اتصالات و شیر آلات

آشنایی با ساپورت­ها و نقش آن ها و همچنین موارد ساخت براساس استاندارد ANSI B31.3

آشنايي با ابزار دقيق و سيستم هاي اندازه گيري


مخاطبین دوره

مخاطبین این دوره آموزشی کليه فارغ التحصيلان رشته هاي فني مهندسي بالاخص مهندسی مکانیک - عمران - مواد  - متالورژی - نفت - پتروشیمی  - شیمی و ...  علاقه مندان به حوزه بازرسی ، کليه کارشناسان, بازرسان و ناظران شرکتهای نفتی و سازمانها و مديران شاغل در واحدهاي  فني - مهندسي، توليد، کنترل کيفيت، بازرسي فني


امکان حضور مجازی در دوره

در پی درخواست های اعضای محترم شاغل و همچنین شهرستانی های عزیز این امکان برای اعضای محترم ارائه می گردد بطوری که در صورت ثبت نام اعضا بصورت مجازی نیازی به حضور مستمر در کلاس های آموزشی نبوده و صرفا با مطالعه مستندات پک آموزشی ارائه شده با اعمال شرایط خاص امکان صدور گواهینامه وجود خواهد داشت. برای شرکت کنندگان مجازی فیلم های دوره آموزشی به همراه مستندات ارسال می گردد و پس از مطالعه موارد همانند سایر شرکت کنندگان آزمون بصورت اینترنتی برگزار خواهد شد.


آزمون دوره

بر اساس دستورالعمل مصوب شورای آموزشی کنسرسیوم، آزمون کلیه دوره های آموزشی بصورت اینترنتی و از طریق سامانه هوشمند آزمون های اینترنتی انجام می گیرد و نیازی به حضور مجدد کارآموز جهت انجام آزمون نمی باشد.

آزمون این دوره نیز بصورت اینترنتی از طریق سامانه آزمون ایرکاس می باشد که شرکت کنندگان باید به 20 سوال چهار گزینه ای در 20 دقیقه پاسخ دهند که مدت زمان مجاز جهت ورود به سیستم آزمون 24 ساعت جهت شروع فرآیند آزمون می باشد که زمان شروع و پایان آن برای هر دوره آموزشی، از طریق واحد آموزش کنسرسیوم اطلاع رسانی می گردد که شرکت کنندگان می بایست با ورود سامانه آزمون به آدرس http://azmon.ircas.ir آزمون مربوطه را انجام دهند.


زمان و مکان برگزاری

این دوره آموزشی در یکی از سالن های اختصاصی کنسرسیوم ایرکاس برگزار خواهد شد که زمان های استراحت وپذیرایی در آن گنجانده شده است.برای کسب اطلاعات بیشتردر رابطه با زمان بندی دوره با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.

05 08 web banner 02


رزرو و یا ثبت نام دوره های آموزشی

رزرو دوره های آموزشی صرفا جهت اعلام آمادگی جهت شرکت در دوره آموزشی می باشد فلذا رزرو دوره به منزله ثبت نام نمی باشد و در صورت وجود ظرفیت بر اساس تاریخ رزرو دوره اطلاع رسانی صورت پذیرفته و از طرف واحد آموزش برای ثبت نام تماس گرفته خواهد شد  فلذا برای قطعی شدن ثبت نام حتما باید ثبت نام قطعی انجام دهید.

برای رزرو دوره ها می توانید از دو روش پیشنهادی زیر استفاد نمایید؛

1) رزرو پیامکی این دوره با ارسال عدد 1011 به سامانه پیامکی 30001230700700

2) رزرو و ثبت نام از طریق وب سایت ایرکاس

3) تماس تلفنی با شماره چهار رقمی ایرکاس (4164-041)

4) ثبت نام آنلاین دوره از طریق کلیک روی لینک زیر

27 10 web banner apply button


پرداخت اقساطی شهریه

درجهت ارج نهادن و تسهیل ثبت نام اعضای محترم امکان پرداخت اقساطی شهریه دوره ها با توجه به شرایط شرکت کنندگان فراهم گردیده که عزیزان می توانندجهت اطلاع از شرایط پرداخت اقساطی با دفتر کنسرسیوم 4164-041 تماس حاصل نمایند.

برای ثبت نام های گروهی و همچنین ثبت نام همزمان در چندین دوره آموزشی تخفیفاتی در نظر گرفته شده است که جهت کسب اطلاعات بیشتر با دفتر کنسرسیوم در ارتباط باشید.

27 10 web banner bank account 01

ولادت امام حسین

پیامبر خدا  در توصیف امام حسین (ع) می فرمایند:”  حسين روح من و ثمره، سكون و طمأنيه قلب من است هرگاه به حسين نگاه مى كنم گرسنگى من تمام مى شود و حسين ريحانه من و نور دو چشم من است “و همچنین می فرمایند: “امام حسن و امام حسين سرور جوانان اهل بهشت هستند ، كسى كه مرا دوست دارد اين دو را نيز دوست بدارد.”
سوم شعبان، ولادت فرخنده مهتر جوانان بهشت و آموزگار شهادت، حضرت حسین بن علی (ع) و روز پاسدار مبارک و خجسته باد.

Untitled 1

پس از شهادت استاد مرتضی مطهری در روز 12 اردیبهشت ماه سال 1358 توسط گروهک تروریستی فرقان، این روز در تقویم جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان بزرگداشت مقام معلم نامگذاری شده است.

کنسرسیوم ایرکاس این روز عزیز را به تمامی اساتید و معلمان تبریک و تهنیت عرض مینماید.

Untitled 1111

پنجم شعبان، زاد روز مسعود امام همام، حضرت زین العابدین است که در سال 38 ق در شهر مدینه، به دنیا آمد. او در خاندان پاک رسالت، قدم به دنیا گذاشت و جهانی از صفا، معنویت و دانش و بینش برای بشر به ارمغان آورد. او آمد تا شیفتگان عبادت و سالکان راه معرفت و خداشناسی را، از سرچشمه زلال توحید و عرفان ناب محمّدی سیراب سازد.

کنسرسیوم ایرکاس این روز فرخنده را تبریک و تهنیت عرض می نماید.

روز جوان

ميلاد سرو بوستان ايستادگي، زيباترين گل باغ حسين (ع)! جوان رعنا و رشيد حسين (ع) يادگار علي (ع) گلستاني از زيباترين گل هاي فداکاري! و دريايي از آبيِ عطوفت، مبارک باد.

تصویربرداری مولکولی www.ircas.ir

تصویربرداری مولکولی

تصویربرداری مولکولی به تصویربرداری که از روشهای بیولوژیکی استفاده می کنند تصویربرداری مولکولی گفته می شود. این تصاویر از آزمایشگاههای تشخیصی بدست می آید. کاربرد آن در تحقیقات برای سادگی آزمایشات عملکرد متابولیک الگوهای تظاهرات ژنی یا پرسشهای فارماکولوژیکی در ارگانهای زنده می باشد.

با گشودن رموز ژنوم (مجموعه‌ای از ژنهای سلولهای جنسی) انسانی و با دانستن مراحل پاتولوژیکی در سطح مولکولی (در راستای پیشرفتهای تکنولوژی) تصویربرداری با روش تشخیص بیولوژیکی مولکولی ایجاد خواهد شد. به تصویربرداریهای پزشکی که از تکنیکهای بیولوژیکی مولکولی بدست آمده از آزمایشگهاههای تشخیص استفاده می‌کنند، تصویربرداری مولکولی گفته می‌شود.

در تشخیص پزشکی روش تصویربرداری پزشکی راه را برای رسیدن به یک پیشرفت مهم در زمینه شناخت بیماریهای وابسته مولکولی هموار می‌کند. از آن زمان تا به حال همیشه تغییرات در سطح مولکولی بر بازسازی آناتومیکی در تصویربرداری‌های کانورژنال (مرسوم) پیش است و روشهای تصویربرداری بیولوژیکی مولکولی قادر به تشخیص سریعتر مرحله یک بیماری است.
در این مقالهdriving forces (نیروهای محرک) تصویربرداری مولکولی مختصراً شرح داده می‌شود و یک تأثیر از پتانسیل این روشها را بیان می‌کند.

تصویربرداری مولکولی چیست؟

تصویربرداری مولکولی چیستکنسرسیوم ایرکاس
تصویربرداری مولکولی را می‌توان هنگام اندازه‌گیریin vivo و توصیف مراحل بیولوژیکی در سطح سلولی مولکولی تعریف کرد. در مقایسه با روش تصویربرداری تشخیصی کانورژنال این روش ابنرمالی‌های مولکولی مهم را که در زمینه بیماری قرار دارد را به جای نشان دادن تأثیر یا شناسایی آناتومیکی تغییر ملکولی نشان می‌دهد. اصولاً تصویربرداری مولکولی بر تکنیکهای بیولوژیکی (مولکولی) بنیادی یکسان که دهه‌ها در تشخیص‌هایinvitro استفاده می‌شود، بنا شده است. به خصوص تکنولوژیهای آنتی بادی و پپتید شیمیایی. پارامترهای سلولی آشکار شده همانند گیرنده‌ای(receptor) سطح سلول و فعالیتهای آنزیمی همچنین می‌توانند یکسان باشند.
بنابراین جنبه‌های توکسیکولوژی یاسدهای انتقال آناتومیکی مانندسدعروقی مغزیBBB)       ( در تشخیص‌های آزمایشگاهی اهمیت ندارند، سازگاری زیستی و انتقال مستقیم به بخش هدف یا سلول هدف از فاکتورهای قطعی بر موفقیت کلینیکی یک عامل کنتراست (بیولوژیکی مولکولی) هستند.
عناصر کلیدی زیر برای تصویربرداری مولکولی مورد نیاز است:
i. 
عامل کنتراست طراحی شده برای نشان دادن مولکول خواسته شده. ( برای مهمترین قسمت ماکرومولکولهای بیولوژیکی وجود دارد.)
ii. 
یک مکانیسم تقویت کننده
iii. 
و یک وسیله تصویربرداری مناسب
برای آشکار ساختن تومورها از عامل کنتراست استفاده می‌شود. به عنوان مثال: آنتی‌بادیهایی که به طور انتخابی، باسطح نشاندار یک سلول بدخیم باند می‌شوند. در این موارد، استفاده از مشتقات آنتی‌بادی ساخته شده ژنتیکی در مقایسه با آنتی‌بادیهای طبیعی ترجیح دارد که مقاومت(tolerance)و فارماکوکنیتک را بهبود بخشیده است.
اگر عامل کنتراست با یک نشانگر مانند رادیونوکلئیدها و رنگ‌های فلورسنت برای به تصویر کشیدن همراه شود، می‌توان مستقیماً با یک آشکارساز خوب و مناسب تصویر را ثبت کرد. از زمانی که مجموعه مولکولهای هدف تنها در محدوده پیکومولار تا نانومولار قرار می‌گیرد، غالباً روشهای تصویربرداری پزشکی هسته‌ای مناسب هستند. در روشهای تصویربرداری با حساسیت پایین مانندMRI باید از مکانیسم‌های تقویت سیگنال اضافی استفاده شود. چنین مکانیسم‌هایی بر روی حیوانات آزمایش شده و در کتابها توضیح داده شده‌اند. اصولاً این مکانیسم‌ها شامل ژن‌تراپی (ژن‌درمانی) می‌شود که روشهایی هستند که بر اساس عملکرد   DNAخارجی هستند.

نیروهای هدایت کننده (محرک) تصویربرداری مولکولیdriving forces
تکنولوژی اطلاعات، میکروالکترون‌ها و ارزش بهینه‌سازی شدیداً تصویربرداری پزشکی را متأثر می‌کند. هدایتگرهای خاص تصویربرداری مولکولی شامل تحقیق علوم زیستی پایه می‌شود که تحقیق و توسعه فارماکولوژی (داروشناسی) و مفهوم ترانوسیتکtheranostic و ژن‌درمانی است. این فاکتورها در جزئیات مهم‌تر آنچه دنبال می‌گردد، آزمایش خواهد شد.

تصویربرداری مولکولی در تحقیق علوم زیستی پایه و توسعه داروسازی
تحقیق و توسعه فارماکولوژیکی بر تحقیقات پرخطر و پر هزینه بنا شده است. میزان موفقیت اسکرینیگ مرکب پیش کلینیکی کمتر از ۱۰% است. ۹۰% داروهای انتخابی دیگر در طول آزمایشات انسانی بعد کلینیکی رد می‌شود.
برای آزمایشات اولیه بر روی انسانها که به طور متوسط برای هر داروی تصویب شده جدید ۵۰۰ میلیون دلار را در بر می‌گیرد، هزینه ایجاد می‌گردد. در نتیجه افزایش تقاضا برای تحقیق در زمینه طرحهای تحقیقاتی آینده ژنوم انسانی، قیمتها حتی بالاتر خواهند رفت.
طبق مطالعات برنامه‌ریزی شدهMckinsey پیش‌بینی شده که هزینه (بودجه)D وR یک شرکت داروسازی بزرگ معروف دو برابر می‌شود یعنی از ۶/۱ بیلیون دلار به ۲/۳بیلیون دلار تا سال ۲۰۰۵ می‌رسد. در واقع فشارهای قیمت نسبتاً زیاد به مجوز مدت مصرف دارو و رقابت بین تولیدکننده‌های داروهای ژنریک بستگی دارد.
مطابقMckinsey نوآوریهای تکنولوژی ممکن است بتوانند که قیمتهای  Dو Rرا تا ۶/۲بیلیون دلار در سال ۲۰۰۵ محدود کنند. در حال حاضر مهمترین امکان پیشرفت که بررسی شده، افزایشthroughput آزمایشات مرکب زودرس به طریق
HTS (high throughput screeing)
است.
وقتی که داروهای مشتق شده از ژنوم انسانی کشف نشده‌اند، اهمیت اعتبار داروهای بیولوژیکی در آینده افزایش خواهند یافت. آخرین برآوردها یک مجموعه‌ای از ۳۰۰۰۰ ژن انسانی را که برای ۱۰۰ هزار بیمار شناسایی شده را فرض می‌کند. بیشتر از یک دهم بیماران برای اهداف داروهای پتانسیل بررسی شدند. (تنها ۵۰۰ نوع آن بوسیله داروهای اخیر در بازار شناخته شده است.)
هر پروتئین در ارگانیسم بین ۵ تا ۵۰ عملکرد متفاوت دارد. در نتیجه این عملکردهای متعدد و بر همکنش‌ها، شیوه عمل بسیار رایج که بر ژنهای منفرد یا پروتئین‌ها متمرکز شده است برای بهبود درک بیشتر مراحل پاتولوژیک و احتمال ترمیم‌شان از طریق دارودرمانی مناسب نیست.
کاملاً واضح است که تأثیر داروها در یک سیستم مرکب که ممکن است خودشان را در تأثیر لبه نشان دهند، نمی‌توانند در روشهایin vitro تحقیق مورد استفاده قرار گیرند. از آنجا که هدف افزایش میزان موفقیت کلینیکی است لازم است که قبل از آن داروهای انتخاب شده بر روی یک سلول زنده بی‌نقص آزمایش شود و سپس بر روی انسان مورد بررسی قرار بگیرد.
امروزه برای تحقیق در مورد روشهای متابولیکی سلولی مرکب، اغلب سلولها را از بافت جدا می‌کنند و سپس در محیطin vitro در فلاسک‌های رشد پرورش داده می‌شود.
میزان محدودیتهای سیستم‌های مصنوعی از زمانی بیشتر آشکار می‌شود که سلولهای توسعه یافته با شرایط محیطی تغییر یافته و میزان سهم موجود زنده منطبق گردد. در نتیجه آزمایشهای حیوانی به بسیاری از سئوالات داروسازی پاسخ نخواهد داد و همچنین اهمیت آن زمانی بیشتر خواهد شده که نگرانی‌های اخلاقی وجود دارند.
مدلهای حیوانی کوچک هم‌اکنون یک ابزار تحقیق اساسی برای درمانهای جدید معتبر بیولوژیکی را تشکیل می‌دهند. بنابراین در تحقیقات پایه، مدلهای حیوانی کوچک همانند موشهای از پا درآمده (موشهایی که یک ژن خاص آنها برانگیخته شده است.) لازم است. اگرچه مدلهای حیوانی کوچک هنوز کاملاً از تشخیص دور هستند. مهمترین محدودیت بافت ملکولی که آنالیز شده این است که تنها در حیوانات زنده در یک حساسیت محدود شده ممکن است.
بعنوان مثال، قادر است که اندازه‌های کینتیک (جنبشی) عملکرد یک دارو را با چندین مقدار اندازه در بیشتر از یک محدوده زمانی خاص بدست آورد، یک تعداد مشابهی از حیوانها باید در پروتکل آزمایشی خاصی درمان شوند. پس از ان حیوانات آزمایشگاهی باید به طور متوالی کشته شوند. در بسیاری از موارد این عمل مطابق یک آنالیزمولکولی با تمام جزئیات انجام می‌شود. قیمت چنین آزمایشهایی چندان ناچیز نیستند چون موشهای طراحی شده ژنتیکی بسیار گران قیمت هستند.
به علاوه قابلیت تولید و به موجب آن اهمیت آماری یک سری آزمایشان می‌تواد با تفاوتهای فردی و درونی سازش یابد. در این مورد، تکنیک‌هایin vitro می‌توانند با امکان آنالیزهای ملکولی تکرار شونده یک حیوان منفرد راه حلی فراهم کنند.
در نتیجه تصویربرداری مولکولی با حیوانات کوچک زمانی که با کنترل قیمتهای مربوط به توسعه‌های پیش‌کلینیکی همراه شود می‌تواند به طور اساسی بازده اعتبار بیولوژیکی داروهای انتخابی را بهبود بخشد.
نقش تصویربرداری مولکولی در فرضیه ترانوستیک
ترانوستیک هنگامی که رابطه بسیار نزدیکی بین تشخیص و درمان وجود دارد معنی می‌شود. هدف ترانوستیک توانایی انجام درمان مناسب برای بیماران خاص در یک زمان صحیح است.
به طور معمول پزشکان تجربی یک بیماری را از روی علائم و نشانه‌های بیمار تشخیص می‌دهند و درمان اختصاصی را شروع می‌کنند. گاهی تست‌های آزمایشگاهی و روش تصویربرداری بکار گرفته می‌شوند، زمانی درمان را موفق می‌دانند که علائم کمی بعد از دوره درمان ناپدید شود. مدافعان فرضیه ترانوستیک تبدیل سیستم سلامتی را از درمان بیماریها به مراقبتها و خدمات سلامتی پیش‌بینی می‌کنند. اساس این دیدگاه حفظ سلامتی است. با فهمیدن این فرضیه که ثبت مراقبتها را در وضعیت سلامتی بیان می‌کند. تشخیص‌های جامعی بدست خواهد آمد که ترجیحاً درمرحله بدون علامت صورت می‌گیرد. برای تعیین پیشگیری‌های ژنتیکی تنها روش‌های in vitro(آزمایشگاهی) مانند تکنیک چیپDNA بکار خواهد رفت.
اهمیت نقش تصویربرداری در تشخیص‌های زودرس حفظ خواهد شد و توسعه خواهد یافت. از زمانی که تصویربرداری مولکولی قادر به نشان دادن تغییرات در سطح مولکولی است، تشخیص می‌تواند در مرحله اولیه دوره یک بیماری انجام شود، حتی قبل از اینکه تغییرات مولکولی در شکل ساختار آناتومیکی آشکار شوند. به عنوان مثال، استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری بیولوژیکی مولکولی امکان تشخیص پاتولوژی‌های تومور را بیشتر از ۷ سال زودتر از روشهای رایج فراهم می‌کند.
به علاوه برنامه درمان و مونیتورینگ درمان در بهبود بیمار مطابق فرضیه ترانوستیک اهمیت بیشتری دارد. اکنون تصویربرداری مولکولی به طور شایعی برای طرحهای درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. که به طور کامل در شکل (۱) به منظور رادیوتراپی شرح داده شده است. SPECT/ MRI/ CTتصویر ترکیبی موقعیت و توزیع فضایی فعالیت متابولیکی یک تومور پروستات را برای محاسبه توزیع دوز تابشی نشان می‌دهد. شکل (۲) نشان می‌دهد که چطور تصویربرداریdual PET/CT می‌تواند برای مونیتورینگ درمانی بکار رود.
تصویر یک بیمار ۷۴ ساله را بدون لمیفوماهوجکین قبل و بعد شیمی‌درمانی را نشان می‌دهد. از بین رفتن تومور کاملاً آشکار است. در این مثال از فسفر ۱۸نشاندار شده با دی‌اکسید گلوکز به عنوان یک ماده کنتراست برای نشان دادن شرایط متابولیکی تومور استفاده می‌شود.
زوال بدخیمی بوسیله یک مارکر غیر مستقیم بر اساس تغییرات توازن انرژی سلولهای تومور تعیین می‌شود. در آزمایشات حیوانی عامل کنتراست اخیراً توسعه یافته است به طوری که مستقیماً به پیش‌نیازهای حیاتی رشد تومور پی برده‌اند. آنژیوژنز و آلوپتوز و تهاجم بافتی مورد توجه خاص هستند.
شکل (۳) یک تصویر فلوروسنت را از یک مدل تومور حیوانی کوچک نزدیک باند طول موج مادون قرمز نشان می‌دهد. در تومور پستانی انسانی را با تهاجم بافتی مختلف به موش پیوند می‌زنند.
بر طبق متفاوت بودن مقدار تهاجم به موش یک عامل کنتراست فلورسنتی توموری خاص در شرایط غیرفعال تزریق می‌شود. عامل کنتراست درتوموری که تهاجم بیشتری یافته است بوسیله یک آنزیم، یک پروتئاز که رشد تومور را با درگیر کردن اطراف بافت سالم تسهیل می‌کند، فعال می‌شود. عامل کنتراست را می‌توان برای آنزیمهای مختلف تهیه کرد. از زمانی که بسیاری از آنزیم‌ها به عنوان اهداف دارویی برای شیمی درمانی انسانی به کار می‌روند، پیشرفت بسیاری در زمینه طرح درمانی و مونیتورینگ درمانی ایجاد شده است. همچنین تشخیص‌های مولکولی برای انجام کلینیکی درمان اختصاصی بیش از پیش به یک داروی خاص مناسب برای یک مجموعه ژنی بیمار خاص نیاز دارد.
اکنون تعدادی از شرکتهای داروسازی فرضیه ترانوستیک را در بازارهایشان بکار می‌برند. اولین شرکتی که موجب رواج این نظریه شد شرکت فارمانتیکس بود که از وارفارین استفاده کرد. شرکت دیگری نیز به دنبال آن از روش نشاندار کردن دارو استفاده کرد. مقایسه بازارهای مشترک یا طرحهای تبلیغاتی مشترک در آینده به منظور صنعت عامل کنتراست و سازندگان وسایل قابل تصور است.
تصویربرداری مولکولی در طرح درمان و مونیتورینگ ژن درمانی
امکان مالی و تجربیات پزشکی نظریه ترانوستیک هنوز جای بحث دارد. روش آزمون و خطا آنقدر ادامه خواهد یافت تا به درمان‌های مؤثرتر بدون عوارض جانبی برسند. اگرچه بسیار پرخطر و گران قیمت هستند. در چنین مواردی وقتی یک تشخیص با درمان تقریباً متناسب باشند، فاکتور قطعی در جهت بهبود بیمار است. حتی ازدیدگاه مالی افزایش تشخیص‌ها توجیه کننده است.
یکی از درمانهای پرخطر و پرهزینه ژن‌درمانی است. برای هر درمان خاص با عوارض جانبی حدی باید تاریخچه کلینیکی فردی بیمار با اطلاعات تشخیصی متناسب باشد. به طوری که یک روش تشخیصی کم تهاجمی تصویربرداری مولکولی جایگزینی برای بیوپسی و هیستولوژی (بافت شناسی) است. در زمینه ژن‌درمانی در آنکولوژی، تصویربرداری خصوصیات محل و آناتومی یک زخم را نشان نمی‌دهد و همچنین امکان آنالیز مولکولی گیرنده‌ها و خصوصیات ژن را با داشتن اطلاعات بیماران خاص، یک رژیم درمانی در موارد مختلف هر بیماری در شرایط خاص یک بیمار انتخاب شده است. درfollow up (پیگیری) مونیتورینگ ژن‌درمانی نقش یک تعادل مطابق تصویربرداری مولکولی خواهد بود. عوامل ژن‌درمانی بر پایه آدنوویروس‌ها به طور شایع در کبد بدون دسترسی بافت هدف به سنگینی انباشته می‌شود.
عوامل جانبی هپاتوکسیک جدی در برابر تمرکز ناکارآمد عوامل درمانی در بافت هدف، عوامل انباشتگی ژن‌درمانی و حالت ژن خارجی باید در طول دوره درمان بیان شود.
(چگونگی) مدالیته تصویربرداری مولکولی
مدالیته تصویربرداری برای تصویربرداری مولکولی شامل تصویربرداری پزشکی هسته‌ای با پرتوداروهای مانند عوامل کنتراست و دوربین‌های گاما مانند آشکارسازها(SPECTوPET) توموگرافی تشدید مغناطیسی و تصویربرداری‌های نوری مورد توجه است.
روشهای پزشکی هسته‌ای به خاطر حساسیت بالایشان و بدست آوردن تنها مقدار کوچکی از عوامل کنتراست را در محدوده پیکومولار تا نانومولار مناسب هستند. چون واپاشی رادیواکتیو مکانیسم تولید الکترون است، مقداری از نتایج نسبتاً ساده هستند. اگر چه کمیت مشکلتر ایجاد شده است. به وسیله اسکترو تضعیف مقدار در بافت و یکی از عدم مزایای آن قدرت تفکیک فضایی پایین است که مقدار تقریبی آن با وسایلSPECT کلینیکی یک سانتی‌متر است و دامنه میلی‌متری با دستگاههایPET (High end) مانندECAT EXACT HR بدست می‌آید.
امروزه حتی فرآیندهای متابولیکی در سطح مولکولی برای استفاده در رادیوداروهای خاص قابل رؤیت شده‌اند بوسیلهPET متابولیسم گلوکز با کمک فلوئور نشان داده شد(FDG) و استفاده از مولکول به تصویر کشیده شده است. به عنوان مثال اطلاعاتی که در مورد استفاده    SPECTدر شکل ۱ نشان داده شده است. تصویر ۱ یک تومور پروستات را که در هنگام استفاده از سیگنال آنتی‌بادیهای تک‌کولونیIn نشاندار شده نشان می‌دهد. اطلاعات مورفولوژیکی و آناتومیکی این تصویر از طریق یک تصویرCT (استخوان) و یکMRI  (پروستات) بدست می‌آید. تصویر نهایی از سوپراپمیوز شدن این دو تصویر با تکنیک ترکیبی بدست می‌آید.
مزیت عمده توموگرافی تشدید مغناطیسیMR tomography این است که به طور همزمان اطلاعاتی در مورد مورفولوژی و هم در مورد عملکرد فراهم می‌کند. در یک زمان یکسان قدرت تفکیک فضایی بیشتری بدست می‌آید. اگرچه در مقایسه با روشهای تشخیص هسته‌ای، (در دامنه‌های میلی‌مولار) برای تولید سیگنالی با قدرت کافی به طور قابل ملاحظه‌ای به مقدار بیشتری از عوامل کنتراست نیاز است. با افزایش نسبت سینگنال به نویز و قدرت تفکیک فضایی، تکنیکهای اندازه‌گیری مانند انتقال به نیروی دامنه اصلی بالاتر و بهبود دامنه‌های گرادیان قویتر ضروری هستند. اگرچه هر دو تنها در حد محدودی امکان‌پذیر هستند.
MRI
یک بستگی محکم قدیمی با روشهای مولکولی در شکلMRI اسپکتروسکوپی داشته است. در اسپکتروسکوپی سلولهای خاصی که در متابولیسم جدا می‌شوند، مورد ارزیابی واقع می‌گردد. اگرچه قدرت تفکیک فضایی بدست آمده با اندازه‌هایvoxel تقریباً ۲ تا ۱ محدود می‌شود.
هنگامی کهMRI نسبتاً غیرحساس است و چگالی‌های عوامل کنتراست بدست آمده بالاست، تصویربرداری مولکولی باMRI تنها به تدریج وارد بخشهای کلینیکی خواهد شد. از این رو روشهای بسیار جالبی برای مکانیسم تقویت سیگنال وجود دارد که بوسیله متابولیسم وMRI مولکولی دارای پتانسیل مهم فعال شده است.
تصویربرداری نوری با عوامل کنتراست فلورسنت روش جالب دیگری را برای جستجوی پردازش‌های مولکولی مانند آنچه در بالا شرح داده شد (شکل ۳) نشان می‌دهد. این روش این امتیاز را دارد که جذب و خاصیت اتوفلورسنتی بافت درنزدیک باند مادون قرمز (طول موجهای بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ نانومتر) نسبتاً کم است. اگرچه انتشار نور در بافت مانع قدرت تفکیک فضایی بالا می‌شود. در نتیجه روشهای متعدد تصویربرداری نوری موفق‌تر خواهند بود. در هر نسبتی تصویربرداری نوری یک اسپکتروم عریض از امکانات کاربردی شامل دامنه‌ای کاربردهای سطحی تصویربرداری‌های فانکشنال حین جراحی تا تصویربرداری‌های اندوسکوپیک حفره داخل بدن معرفی می‌کند.
خلاصه اینکه تصویربرداری مولکولی بر روی تصویربرداری تأثیرگذار خواهد بود. نمایش ژنوم انسانی بیولوژی مولکولی به طور قابل ملاحظه‌ای بر میزان رشد اخیر آزمایشگاههای تشخیصی مؤثر بوده است. از دیدگاه بسیاری از کارشناسان، روشهای تشخیصی جدید دوره جدیدی را مانند DNA-chip دوره جدیدی را در صنعت تشخیص ایجاد خواهد کرد. از زمانی که میزان تشخیص‌هایinvivo وinvitro در دامنه تک رقمی پایین برآورد می‌شود، میزان پیشرفت زیرمجموعه‌های آزمایش‌های بیولوژی مولکولی invitro بالغ بر ۲۰% است. ما معتقدیم که این پیشرفت را می‌توانیم در تصویربرداری هم داشته باشیم و این تنها زمانی امکان پذیر است که تکنیکهای بیولوژی مولکولی از تشخیص‌های invitro که نیازهای خاص تصویربرداری تشخیصی هماهنگ است کمک بگیرد. ابزارهای موجود با نیازهای تصویربرداری مولکولی که لازم است تنظیم شده است و پروتکل‌های هماهنگ ایجاد گشته است. اگر نیازهای مورد نظر مرتفع گردد، تصویربرداری مولکولی بعنوان یک مکمل در خدمت به دیگر روشهای تصویربرداری و روشهای تشخیصی خواهد بود که قادر به تشخیص‌های سریعتر و مخصوص‌تر باشند و به پزشک برای فراهم کردن درمان مناسبی که با سوابق کلینیکی هر بیمار مطابقت دارد کمک می‌کند. اکنون پیشرفتهای دلگرم‌کننده‌ای در تحقیقات حیوانی به وجود آمده است. سرانجام به نقل از یک آنکولوژیست معروف بنام Michael Oreilly تصویربرداری مولکولی به خوبی کاربرد دارد.

بیماری مننژیت کنسرسیوم ایرکاس

بیماری مننژیت

بیماری مننژیت چیست؟

مننژیت بیماری ای است که درآن غشاء مننژ یا (meninges) اطراف مغز و نخاع ملتهب می شود. ورم همراه با مننژیت اغلب باعث بروز نشانه های معمول بیماری مننژیت، شامل سردرد، تب و خشکی گردن می شود.

مننژیت در انواع ویروسی، باکتریایی، قارچی و غیره وجود دارد، اما عفونت های ویروسی معمولا شایع تر از سایر عفونت ها باعث ابتلای فرد به مننژیت می شوند. بسته به علت مننژیت ممکن است این بیماری بعد از چند هفته بهبود یافته و یا ممکن است زندگی فرد را تهدید نماید.

علل بیماری مننژیت

۱باکتری

۲ویروس

۳قارچ

۴تحریکات شیمیایی

۵حساسیت به دارو

۶سرطان ها

۷آسیب جسمی

علائم بیماری مننژیت

بیماری مننژیت کنسرسیوم ایرکاس4

۱تب و لرز

۲تغییرات ذهنی

۳تهوع و استفراغ

۴حساسیت به نور

۵سردرد شدید

۶سفتی گردن

۷بی قراری

۸برآمدگی استخوان جمجمه

۹کاهش هوشیاری

۱۰تحریک پذیری کودکان

۱۱تنفس سریع

۱۲قوس سر و گردن به عقب

انواع بیماری مننژیت و علائم مختلف آن

- مننژیت باکتریایی :نیاز به بستری کردن فوری در بیمارستان دارد. بسیار خطرناک و کشنده می باشد. هنگامی که باکتری وارد خون شود، باعث تخریب دیواره عروق خونی می شود و موجب خونریزی در پوست و اعضای داخلی می شود.

علائم بیماری مننژیت باکتریایی:تب، خستگی، تهوع، سردی دست ها و پاها، لرز سرد، درد شدید عضلات و مفاصل، درد سینه و یا شکم، تنفس سریع، اسهال و در مراحل بعدی بثورات پوستی است.

Bacterial Meningitis

این نوع مننژیت، در کمتر از چند ساعت فرد را از پا درمی آورد. در موارد غیر کشنده، معلولیت دائمی می دهد و شامل قطع عضو و یا زخم شدید می باشد.

علائم مننژیت باکتریایی بعد از ۳تا ۷روز ظاهر می شود.

در نوزادان تازه متولد شده ممکن است علائمی همچون: تب، سردرد و سفتی گردن وجود نداشته باشد و یا به سختی متوجه این علائم شویم.

بیماری مننژیت چیست

نوزادان مننژیتی ممکن است دارای علائم زیر باشند:

غیرفعال، تحریک پذیر، استفراغ و کاهش اشتها.

در کودکان، پزشک عکس العمل کودک را می بیند و تشخیص می دهد که کودک دچار بیماری مننژیت شده است یا نه.

اگر چه علائم اولیه بیماری مننژیت باکتریایی و ویروسی شبیه هم می باشند، علائم بعدی مننژیت باکتریایی نظیر تشنج و کما بسیار خطرناک می باشد.

-مننژیت ویروسی :خفیف تر است و غالبا بیشتر از مننژیت باکتریایی رخ می دهد. این نوع، ناشی از عفونت روده ای می باشد. معمولا در اواخر تابستان و اوایل پاییز ایجاد می شود. غالبا بچه های کمتر از پنج سال و بزرگسالان زیر ۳۰سال را دچار می کند. علائم این نوع مننژیت در نوزادان و بزرگسالان با هم تفاوت دارد.

علائم بیماری مننژیت ویروسی:

علائم در نوزادان شامل تب، تحریک پذیری، بد غذایی و سخت بیدار شدن است.

علائم در بزرگسالان شامل تب بالا، سردرد شدید، سفتی گردن، حساسیت به نور، خواب آلودگی و یا مشکل در بیدار شدن، تهوع و استفراغ، و کاهش اشتها است.

علائم این نوع مننژیت معمولا ۷تا ۱۰روز طول می کشد.

-مننژیت قارچی :علائم این مننژیت بسیار شبیه به انواع دیگر مننژیت می باشد. به هر حال، این علائم به تدریج ظاهر می شوند. علائم مشترک شامل سردرد، تب، تهوع و سفتی گردن می باشد. علائم اختصاصی این نوع مننژیت عبارتند از: عدم دوست داشتن نور، تغییر در وضعیت ذهنی، گیجی، توهم و تغییرات شخصیتی.

چه افرادی زودتر به بیماری مننژیت مبتلا می شوند:

همه افراد می توانند به این بیماری مبتلا شوند.

نوزادان کمتر از یک ماه به علت اینکه هنوز سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.

افرادی که در تماس با بیمار دچار مننژیت ویروسی می باشند، شانس زیادی برای مبتلا شدن به این عفونت را دارند، اما بیماری آنها شبیه عوارض مننژیت نمی باشد.

تشخیص زودهنگام و درمان به موقع مننژیت باکتریایی، از آسیب دائمی عصبی جلوگیری می کند

اغلب ویروس هایی که باعث مننژیت ویروسی می شوند، شامل آنتروویروس، ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲، ویروس زونا (که به عامل آبله مرغان و زونا شناخته می‌شود)، ویروس اوریون، اچ آی وی می باشند.

سایر مواردیکه بجز موارد ذکر شده می توانند فرد را دچار مننژیت نمایند، شامل مواد شیمیایی، آلرژی به بعضی از داروها، بعضی از انواع سرطان و بیماری های التهابی همچون سارکوئیدوز می باشند.

بیماری مننژیت3

عوامل خطرزا

عوامل و مواردیکه می توانند خطر ابتلا به مننژیت را افزایش دهند شامل:

رد کردن نوبت واکسن اگر شما یا کودکان یکی از نوبت های واکسن زدن را رد نمایید خطر ابتلای شما به بیماری مننژیت افزایش می یابد.

سن فرد اغلب انواع مننژیت ویروسی در سنین قبل از ۵سال رخ می دهند و اکثر موارد مننژیت ویروسی در افراد زیر بیست سال را تحت تاثیر قرار می دهد.

زندگی در مکان های اجتماعی داشنجویان ساکن در خوابگاه، پرسنل نظامی ساکن پایگاه های نظامی و کودکان مدرسه رو یا کودکانیکه در رورشگاه هستند، در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری می باشند.

بارداری اگر شما باردار هستید، در خطر بیشتری برای ابتلا به مننژیت قرار دارید.

سیستم ایمنی مختل شده عواملی که سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار داده همچون بیماری ایدز، الکلی بودن، دیابت و می تواند فرد را مستعد ابتلا به مننژیت نماید.

راه های تشخیص بیماری مننژیت

۱کشیدن مایع مغزی نخاعی

۲آزمایش خون

۳عکسبرداری قفسه سینه

۴سی تی اسکن سر

۵رنگ آمیزی خاص

درمان بیماری مننژیت

برای مننژیت باکتریایی، آنتی بیوتیک تجویز می شود. نوع آنتی بیوتیک بستگی به باکتری دارد که باعث عفونت شده است.

بیماران مبتلا به بیماریمننژیت ویروسی، به خودی خود، بعد از ۷تا ۱۰روز بهبود می یابند.

بیماران مبتلا به بیماری مننژیت قارچی، داروهای ضد قارچ با دوز بالا دریافت می کنند.

افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند: بیماران ایدزی، دیابتی و یا سرطانی، غالبا نیاز به درمان طولانی تری دارند.

دیگر داروها و مایعات داخل وریدی درمان کننده علائمی همچون: ورم مغز، شوک و تشنج می باشد.

برخی از بیماران بر اساس شدت بیماری و نیاز به داروها، باید در بیمارستان بستری شوند.

meningitis

عوارض بیماری مننژیت

۱آسیب های مغزی

۲تجمع مایع بین جمجمه و مغز

۳کاهش شنوایی

۴هیدروسفالی

۵تشنج

پیشگیری از بیماری مننژیت

۱تزریق واکسن هموفیلیس نوع B در کودکان جلوی یک نوع از مننژیت را می گیرد.

۲واکسن کونژوگه پنوموکوک : در حال حاضر در دوران کودکی ایمن سازی می کند و در پیشگیری از مننژیت پنوموکوکی موثر است.

۳کارگران خانه و دیگران در تماس با بیماران مبتلا به مننژیت مننگوکوکی، برای جلوگیری از عفونی شدن، باید آنتی بیوتیک دریافت کنند.

۴استراحت کافی کنید.

۵در تماس با افراد آلوده نباشید.

۶گوشت ها را کاملا بپزید و از مصرف پنیر ساخته شده از شیر غیراستریلیزه اجتناب کنید.

۷دست های خود را پس از دستشویی، تعویض پوشک، سرفه و پاک کردن بینی کاملا بشویید.

۸دستگیره های درب را با آب و صابون بشویید و ضدعفونی کنید.

۹از بوسیدن و به اشترک گذاشتن لیوان، قاشق، چنگال، بشقاب و ماتیک با افراد آلوده خودداری کنید.

۱۰از گزش پشه و حشرات دیگر که می تواند حامل بیماری باشد، اجتناب کنید.

۱۱موش ها را از محل زندگیتان دور کنید.

واکسن مننگوکوک چیست؟

این واکسن برای ایجاد ایمنی فعال برعلیه عفونت های Neisseria Meningitidis (مننژیت، سیتی سمی) در افراد با سن بیش از ۲سال که در نواحی اپیدمیک و آندمیک زندگی می کنند، به کار می رود.

در مورد افراد زیر واکسیناسیون باید در نظر گرفته شود، افرادی که با بیماران مننگوککی تماس دارند (همراه پیشگیری مناسب با آنتی بیوتیک ها)، کارکنان پزشکی و آزمایشگاهی که احتمال تماس با عامل بیماری زا برای آنها وجود دارد، مسافرینی که قصد عزیمت به نواحی آلوده را دارند، بیماران دارای نقص در جزء انتهایی کمپلمان و بیماران فاقد طحال فعال، نیروهای نظامی طی آموزش عمومی، دانشجویان ساکن خوابگاه ها حجاج بیت االحرام و زوار عتبات عالیات، در بیماران HIV مثبت قبل از بروز نقص ایمنی.

چه کسی نباید واکسن مننگوکوک دریافت کند؟

واکنشهای آلرژیک شدید تهدید کننده زندگی، به هر یک از اجزای واکسن مننگوکوک قبلی رخ داده باشد.

۱فرد مبتلا به سندرم گیلن باره باشد.

۲زنان باردار می توانند واکسن مننژیت دریافت کنند اما باید از واکسن های جدیدتر MCV4 استفاده شود مطالعه زیادی را در زنان باردار نسبت به استفاده از واکسن MPSV4 وجود ندارد.

عوارض جانبی احتمالی واکسن مننژیت چیست؟

عوارض جانبی خفیفی در حدود نیمی از کسانی که واکسن گرفته اند رخ می دهد ممکن است قرمزی یا درد در محل تزریق ایجاد شود. این عوارض جانبی بیش از یک یا دو روز طول بکشد .

عوارض جدی نادر هستند ممکن است شامل تب بالا، ضعف و تغییر در رفتار باشد واکنش های آلرژیک شدید ممکن است در عرض چند دقیقه یا چند ساعت بعد از تزریق واکسیناسیون رخ دهد نشانه هایی از یک واکنش آلرژیک عبارتند از:

۱تنفس با زحمت

۲خشونت صدا یا خس خس

۳کهیر و ادم

۴رنگ پریدگی

۵ضعف

۶ضربان قلب سریع یا سرگیجه

اگر این نشانه ها ظاهر شود با پزشک در میان بگذارید .

سندرم گیلن باره یک اختلال سیستم عصبی جدی است که در برخی از افرادی که MCV4 دریافت کرده اند نشان داده شده است این عارضه خیلی نادر است هر چند که پزشکان می گویند ارتباط روشنی به این واکسن وجود ندارد.

پیشگیری

- تزریق واکسن هموفیلیس نوع B در کودکان جلوی یک نوع از مننژیت را می گیرد.

- واکسن کونژوگه پنوموکوک : در حال حاضر در دوران کودکی ایمن سازی می کند و در پیشگیری از مننژیت پنوموکوکی موثر است.

- کارگران خانه و دیگران در تماس با بیماران مبتلا به مننژیت مننگوکوکی، برای جلوگیری از عفونی شدن، باید آنتی بیوتیک دریافت کنند.

- استراحت کافی کنید.

- در تماس با افراد آلوده نباشید.

- گوشت ها را کاملا بپزید و از مصرف پنیر ساخته شده از شیر غیراستریلیزه اجتناب کنید.

- دست های خود را پس از دستشویی، تعویض پوشک، سرفه و پاک کردن بینی کاملا بشویید.

- دستگیره های درب را با آب و صابون بشویید و ضدعفونی کنید.

- از بوسیدن و به اشترک گذاشتن لیوان، قاشق، چنگال، بشقاب و ماتیک با افراد آلوده خودداری کنید.

- از گزش پشه و حشرات دیگر که می تواند حامل بیماری باشد، اجتناب کنید.

- موش ها را از محل زندگیتان دور کنید.

واکسن مننگوکوک برای افراد زیر توصیه می شود:

- نوجوانان در سنین 11 تا 12 سال و نوجوانان در سن 15 سال که هنوز واکسن نزده اند.

- تمام دانشجویان سال اول که در خوابگاه زندگی می کنند و هنوز واکسینه نشده اند.

- کودکان دارای دو سال و بیشتر که طحال ندارند و یا دارای مشکلات سیستم ایمنی هستند.

- افرادی که به کشورهایی که در آنها، مننژیت مننگوکوک شایع است، سفر می کنند.

- در برخی جوامع که شیوع این مننژیت زیاد است.

ویسکومتر در مهندسی پزشکی

ویسکومتر در مهندسی پزشکی

ویسکومتر وسیله ای برای سنجیدن میزان ویسکوزیته مایعات است.

برای موادی که ویسکوزیته آنها با جریان یافتن تغییر می کند از ویسکومتر ویژه ای به نام رئومتر استفاده می گردد.

ویسکومتر بروکفیلد

در حالت کلی در یک ویسکومتر دو حالت وجود دارد:

۱- مایع ویسکوز ساکن است و یک شی جانبی در داخل آن (ابزار اندازه گیری ویسکوزیته) حرکت می کند .

۲- وسیله اندازه گیری ویسکوزیته ساکن بوده و سیال ویسکوز حرکت می کند. نیروی کششی که سبب ایجاد حرکت نسبی سیال نسبت به سطح می شود می تواند به عنوان عاملی برای اندازه گیری ویسکوزیته به کار گرفته شود.

نیروی کششی که سبب ایجاد حرکت نسبی سیال نسبت به سطح می شود می تواند به عنوان عاملی برای اندازه گیری ویسکوزیته به کار گرفته شود.

حالت جریان باید به گونه ای باشد که عدد رینولدز به حدی کوچک باشد که بتوان جریان را آرام فرض نمود.

ویسکومتر یو شکل 1

- در دمای ۲۰درجه سلسیوس ویسکوزیته آب ۱٫۰۰۲mpa.s است و ویسکوزیته جنبشی آن برابر با ۱٫۰۰۳۸mm2/s است لازم به ذکر است مقادیر فوق جهت کالیبراسیون ویسکومتر ها به کار می رود

ویسکومتر سقوطی.

*ویسکومتر های سقوطی (Falling sphere viscometers)

قانون استوکس (Stokes’ law)اساس ویسکومتر های سقوطی را تشکیل می دهد.در صورتی که سیال بصورت استاتیک در داخل یک لوله عمودی شیشه ای قرار دارد اجازه می دهیم یک جسم فلزی کوچک که اندازه و دانسیته آن مشخص است در داخل سیال سقوط کند.

*ویسکومتر های دورانی (Rotation viscometers)

اینگونه ویسکومتر ها بر ایده اندازه گیری مقدار گشتاور لازم جهت به چرخش در آوردن یک جسم خارجی در داخل سیال استوار هستند که می تواند راهی برای اندازه گیری ویسکوزیته سیال باشد.

*ویسکومتر های استابینگر (Stabinger viscometer)

به آسانی در داخل نمونه شناور می گردند و به دلیل نیروی گریز از مرکز دقیقا در بخش مرکزی قرار می گیرند. اندازه گیری سرعت و گشتاور در این نوع با اندازه گیری چرخش میدان مغناطیسی و حرکات گردابی و بدون هیچگونه تماس مستقیمی صورت می گیرد

ویسکومتر های U شکل (U-tube viscometers)

*لوله شیشه ای U شکل که بصورت عمودی و در یک حمام کنترل دما قرار دارد.

*در یک سمت این لوله یک مقطع عمودی با قطر مشخصک حذف تاثیر دما در ویسکوزیته میزان کاهش ارتعاشات لرزاننده می تواند با یکی از روش های زیر اندازه گزفته شود.

ویسکومتر یو شکل 2

ویسکومتر های لرزشی

ویسکومتر وسیله سنجش ویسکوزیته یو شکل

ویسکومتر دورانی

ویسکومتر های دورانی

ویسکومتر استوالد گرانروی سنج

اجزای ویسکومتر بروکفیلد 2

ویسکومتر های دورانی

ویسومتر های یو شکل کنسرسیوم ایرکاس

ویسکومترهای U شکل

۱٫اندازه گیری مقدار انرژی لازم جهت ثابت نگه داشتن دامنه ارتعاشات نوسانگر در یک دامنه ارتعاشی مشخص.مناسب برای سیالاتی با ویسکوزیته بالا : انرژی بیشتری جهت ثابت ماندن دامنه ارتعاشی نوسانگر

۲٫اندازه گیری زمان لازم جهت توقف کامل نوسانگر بعد از خاموش شدن آن. هر اندازه ویسکوزیته بالاتر باشد مدت زمان لازم جهت توقف نوسانگر کمتر خواهد بود.

۳٫اندازه گیری فرکانس نوسانگر بصورت تابعی از کنش وارد شده به سیال و واکنش سیال نسبت به آن که در این روش هم سیالاتی با ویسکوزیته بالا به نسبت تغییر فرکانس بیشتری هنگام تغییر فاز از خود نشان می دهند.

برندهای اصلی ویسکومتر

ویسکومترها و رئومترهای بروکفیلد از معتبرترین نوع ویسکومترها در جهان می باشند.

تغییر اندازه ویسکومتر

برندHydramotion viscosity

برندHydramotion viscosity

اجزای ویسکومتر بروکفیلد 1

اجزای ویسکومتر بروکفیلد

اجزای ویسکومتر بروکفیلد

بیان موضوع و روش

کیفیت و نحوه ی عملکرد خون در بدن مستقیما به خواص رئولوژیکی آن از جمله ویسکوزیته وابسته است

بین ابزار های مختلف اندازه گیری ویسکوزیته خون روش استوانه های هم مرکز به دلیل دقت نسبتا بالا , سادگی هندسه , سادگی فیزیک حاکم و سادگی سطوح استوانه ها روشی مناسب است.

با توجه به روابط مشخص ارتباط سرعت دوران با گشتاور برای سیالات نیوتنی و غیر نیوتنی و با داشتن سرعت دوران و گشتاور، ویسکوزیته بدست می آید.

www.ircas.ir ویسکومتر

 پانسمانی که زخم را تا سه روز تازه نگه میدارد

پانسمانی که زخم را تا سه روز تازه نگه می‌دارد

دفتر تحقیقات نیروی دریایی آمریکا به دنبال ساخت یک پانسمان جراحی جدید برای میادین جنگ است که نه تنها اندام زخمی را پوشش می‌دهد بلکه آسیب را کاهش داده و با تازه نگهداشتن زخم‌ها، بافت را تا ۷۲ساعت حفظ می‌کند.

به گزارش ایسنا به نقل از گیزمگ، زخم‌های ایجاد شده در میدان‌ها جنگ اگر به سرعت درمان نشوند، ممکن است به تهدیدی برای اندام و جان فرد تبدیل شوند. متاسفانه همیشه امکان انتقال سریع مجروحان به درمانگاه وجود ندارد، بنابراین پانسمان “ACCSIL ” می‌تواند پاسخ مناسبی برای نگهداری از مجروحان تا زمان دسترسی به خدمات پزشکی مناسب باشد.

پانسمان کردن زخم‌ها در زمان جنگ به ویژه برای آسیب‌های ناشی از انفجار بسیار سخت است. پزشکان علاوه بر تثبیت وضعیت بیمار با به حداقل رساندن خونریزی و دفع شوک، باید زخم را بطور مناسبی ببندند تا امکان فساد زخم کمتر شده و باکتری و عفونت به آن وارد نشود.

پانسمان جدید توسط شرکت “Battelle” و با همکاری دفتر تحقیقات نیروی دریایی آمریکا، آزمایشگاه تحقیقاتی نیروی دریایی و مرکز تحقیقات پزشکی نیروی دریایی، ابزار “ACCSIL” را به همراه یک شریان بند برای استفاده پزشکان و پزشکیاران طراحی کرده است. این ابزار یک پانسمان سبک‌ وزن است که محکم روی اندام بسته شده،‌ زخم را تازه نگه می‌دارد و از بافت‌ها تا ۷۲ساعت حفاظت می‌کند.

“ACCSIL” از دو بخش ساخته شده است. بخش خارجی شامل پوششی است که مطابق با شکل اندام طراحی شده و می‌تواند جلوی خونریزی را گرفته، بخش مذکور را گرم نگهدارد و آن را در برابر آلودگی حفظ کند.

بخش داخلی شامل یک لایه فعال زیستی است که زخم را مرطوب و آغشته به مواد شیمیایی خاص برای ارائه آنتی‌بیوتیک و مسکن نگهداشته تا از رشد باکتری و قارچ جلوگیری شود.

این پانسمان که دو سال دیگر ارائه خواهد شد،‌ نه تنها برای سربازان، بلکه برای استفاده بر روی کشتی‌ها، زیردریایی‌ها، کارخانجات،‌ مزارع، تصادفات جاده‌ای و حملات تروریستی که دسترسی به امکانات پزشکی برای عمل جراحی محدود است، کاربرد خواهد داشت.

زیکا و تغییرات جمجمه ای که ایجاد میکند

زیکا

محققان برزیلی برای اولین‌بار با مطالعه بر روی 45 نوزاد متولد شده از مادران مبتلا به زیکا، عملکرد این ویروس را در بروز بیماری میکروسفالی کشف کردند.

به گزارش ایسنا و به نقل از میل آنلاین، ویروس زیکا که از راه پشه به انسان منتقل می‌شود، اثرات بسیار مخربی در جنین انسان ایجاد می‌کند، بارزترین اثر زیکا بر سیستم عصبی مرکزی جنین یا مغز وارد شده و بیماری میکروسفالی یا رشد ناقص مغز و عدم شکل‌گیری جمجمه را به همراه دارد.

محققان با عکسبرداری از سر نوزادان میکروسفالی ناشی از فعالیت ویروس زیکا دریافتند که این ویروس نه تنها در فرایند شکل‌گیری جمجمه و صفحات استخوانی سر اختلال ایجاد می‌کند، بلکه رشد طبیعی مغز را سرکوب کرده و نوزاد را به بیماری میکروسفالی شدید مبتلا می‌کند.

زیکا و تغییر ساختار جمجمه

طیف‌ شدت میکروسفالی(از چپ اولی نوزاد با سر عادی، دومی مبتلا به میکروسفالی و سومی مبتلا به میکروسفالی شدید(

در بسیاری از موارد مبتلا به ویروس زیکا جمجمه نوزادان به طور کامل در هم ریخته شده و پوست اضافی و چین خورده توقف رشد مغز در مراحل اولیه را نشان می‌دهد.

بیماری زیکا

محققان با اسکن مغز جنین مادران مبتلا به زیکا دریافتند که میزان تجمع مایع مغزی-نخاعی در بطن‌های مغز این نوزادان بسیار بیشتر از نوزادان سالم است. بنابراین می‌توان عامل اصلی بروز بیماری میکروسفالی را در ترشح بیش از حد مایع مغزی-نخاعی قلمداد کرد. چرا که در شرایط تجمع این مایع، فضا برای رشد و تکامل نورون‌های مغزی کاهش می‌یابد.

زیکا چگونه ساختار جمجمه را تغییر میدهد

دیوید هاروی شهرسازی معماری1

دیوید هاروی و شهر در قامت فهمی انسانْ تولید

نوشـــــــــــته ی : لئوپلد لمبــــــــرت

خــلـاصــــــــــــــه :دیوید هاروی در کتاب شهرهای شورشی با تاکید بر مطالبه مجدد شهر به وسیله همان مردمی که ان را تولید می کنند بر سیاقی دیگر از فهم اِربز موکد می شود، سیاقی که بر قوام ان محدودیت ها و دسته بندی های مردم شهر به ان هایی که طراحی می کنند، ان هایی که می سازند و ان هایی که در ان زندگی می کنند محو و تضعیف شده است.

دیوید هاروی در اخرین کتابش "شهرهای شورشی" نشان می دهد که فرم های نوین استثمار پرولتاریا در جهان غرب از پارادیم کارخانهْ محور به پارادایم شهرْمحور تغییر ماهیت داده اند. خوانش پیراسته مارکسیستی وضعیت ـ که هاروی به سبب تدریس چند دهه ای در ان تبحر کامل دارد ـ همچنان برای تفسیر [چگونگی] ایجاد ارزش افزوده از طریق شهری شدن و شهرنشینی بی نهایت مناسب می نماید:

ارتباطی عمیق و ممتد میان کارگری که سنگ اهن را از معدن استخراج می کند و کارگری که ان را به فولاد تبدیل می کند و انکه فولاد را برای ساخت پلی به کار می گیرد تا از طریق ان ماشین های حمل کالا این تسهیلات را از کارخانه ها به مقاصد نهایی شان که همان خانه های مصرف کنندگان باشد، وجود دارد. تمام این فعالیت ها، حتی حرکت هایی که عمیقا درگیر مناسبات مکانی و فضایی می باشند مولد ارزش و ارزش افزوده اند. اگر بپذیریم که سرمایه داری همیشه توانسته است خود را از بحران به سلامت عبور دهد، همان گونه که پیش تر بر قرار راه کار "ساختن و پرکردن خانه ها با چیزها" شاهد ان بودیم، ان گاه واضح است بپذیریم تمام ان هایی که در فعالیت های شهری درگیرند، نقشی اساسی در دینامیسم انباشت سرمایه تحت شمول اقتصاد کلان ایفا می کنند. (هاروی، دیوید. شهرهای شورشی. نیویرک: ورسو. 2012: 130-31 )

البته دیوید هاروی مثال های متاخر از شوروش و اعتراض های شهری را تحت شمول انچه هنری لوفورحقْ به شهرمی خواند مقرر می سازد، اگرچه او استدلالش را بر مثال های تاریخی ای همچون تحولات پاریس قرن نوزدهم نیز قوام می بخشد و البته گزاره دوم در توضیح موضوع مد نظر وی بی نهایت روشنگرتر می نماید، چرا که هم تغییرات حادث در دوره انتقال امپراتوریرا مد نظر می اورد و هم چندین انقلاب شهریـ شامل کمون 1871 پاریس ـ را مرور می کند. خوانش هاروی از این دو موضوع، به عنوان تفسیری تاریخی از ان رو جذاب می نماید که اشکارا با خوانش ما معماران از ان رویدادها متفاوت است. بر این سیاق او تغییر تحولات هوسماندر بافت شهری پاریس قرن نوزدهم را نه بر قرار دگردیسی های کالبدی که بر سریر وجوه اقتصادی شان ـ تحقق یک شهرسازی کاملا سرمایه مدار ـ تفسیر می کند، حتی او به زیبایی کمون پاریس را مطالبه مجدد شهر ـ انچه دوست دارم "اِربز" بناممش هم به سبب بعد کالبدی واژه و هم توانش در تحت شمول اوردن هم ایندی از کنش های اجتماعی به هم مرتبط ـ به وسیله ان هایی که تولیدش می کنند توصیف می کند؛ این یک حقیقت است که اولین و مهم ترین تصمیمی که کمون پاریس در مورد شهر گرفت لغو قروض حاصله از اجاره بها بود:

هوسمان به خوبی متوجه این واقعیت بود که ماموریتش کمک به حل مشکل بیکاری و سرمایه مازاد ان هم از طریق شهرسازی بود. بازسازی پاریس به واسطه تطبیق پذیری بافت شهری با الزامات زمانی و همچنین سرکوب مقتدرانه ارمان های نیروهای کارگر پاریسی مقادیر عظیمی از نیروی کار و سرمایه را جذب می کرد و این ارجح ترین ابزار ثبات اجتماعی بود. هوسمان شهر را در مقیاسی بی نهایت کلان تر از یک ریزْبافت شهری می دید، بر این روال به جای انکه قطعاتی از بافت شهری را به صورتی مجزا در نظر اورد حومه ها را به یک دیگر ضمیمه کرد و کل محله ها ـ مانند محله لِـه آل ـ را مجددا طراحی نمود. او شهر را در قامت یک کلیت و نه در چارچوب قطعه پردازی هایی کالبدی تغییر داد، او برای انجام این مهم نیازمند موسسات جدید مالی و اوراق قرضهای بود که در چارچوب یک نگاه سن سیمونیدیده شده بودند. انچه او عملا موفق به انجامش شد، حل مشکل انتقال مازاد سرمایه به واسطه استقرار نظام کینزی تامین منابع بدهی debt-financed های پروژه های بهبود زیرساخت های شهری بود. (هاروی، دیوید. شهرهای شورشی. نیویرک: ورسو. 2012: 7- 8 )

انچه در جایگاه دوم اهمیت قرار داشت؛ تولید خود به خودی شهر بود، هزاران نفر از کارگران در تولید شهر نقش ایفا می کردند و کارشان تولید ارزش و ارزش افزوده بود. پس چرا نباید به جای تمرکز بر کارخانه به مثابه جایی برای تولید ارزش افزوده بر شهر متمرکز شویم؟ در این چارچوب، کمون پاریس می توانست خود جدالی باشد که پرولتاریا ـ کارگرانی که شهر را تولید کرده اند ـ تحت شمول ان، خواهان بازگرداندن و کنترل بر ان چه می باشند که خود تولید کرده و مستحق اش اند. (هاروی، دیوید. شهرهای شورشی. نیویرک: ورسو. 2012: 129 )

پرولتاریا آشکارا عاملی است که شهر را می سازد و همچنین ان را به کار work می اورد؛ یعنی هم شهر را به عمل یا کنش action وامی دارد و هم شهر را تبدیل به پی ایند outcome حضور خود می کند. اعتصاب های گسترده شهری، چه توسط مامورین جمع اوری زباله یا رانندگان وسایل نقلیه و حمل کالا در اروپا و چه به وسیله کارگران غیر قانونی در امریکا جامه عمل پوشیده باشند، به وضوح جایگاه متزلزل طبقه فرادست شهری را نشان می دهد. دیوید هاروی با تاکید بر مطالبه مجدد شهر به وسیله همان مردمی که ان را تولید می کنند بر سیاقی دیگر از فهم اِربز موکد می شود، سیاقی که بر قوام ان محدودیت ها و دسته بندی های مردم شهر به ان هایی که طراحی می کنند، ان هایی که می سازند و ان هایی که در ان زندگی می کنند محو و تضعیف شده است.

تفکیک قائل شدن میان کشمکش های کامیونیتیْ مبنا و کارْمحور ارامْ ارام در حال محو شدن است، درست به مانند ایده ی تفکیک میان بازتولید طبقاتی و اجتماعی در حوزه مسکن و خانواده. در تلاش برای کیفیت بهتر زندگی، نقش ان هایی که آب شُرب شهری را به خانه های ما می رسانند به همان میزان نقش ان هایی که لوله ها و شیرالات را در کارخانه ها تولید می کنند حائز اهمیت است. کسی که غذا را به درب خانه های ما می رساند به میزان انکه غذا را تولید می کند اهمیت دارد. ان هایی که غذا را پیش از خوردن طبخ می کنند هم، ارزشی به غذا می افزایند و غذا را تحت شمول ارزش افزوده تعریف می کنند. (هاروی، دیوید. شهرهای شورشی. نیویرک: ورسو. 2012: 139 )

در این جدال، معماران می توانند همچنان خادم طبقه تنْ آسا باشند یا بارزه های پرولتاریایی خود را احیا کرده و نقش خود را در انچه دیوید هاروی انقلاب شهری می خواند ایفا نمایند. برای تحقق گزاره دوم، بایستی از برج های عاجی که برای خودمان طراحی کرده ایم پایین بیاییم و همچنین به خاطر بسپاریم که همچون کارگران پرولتاریا ما نیز تَن هایی داریم قادر به اشغال فضا، امکانی که به ما اجازه می دهد همان گونه جودیت باتلر اشاره کرده است:در قامت بدن هایِ همْ ایند در خیابان و در میدان به هم رسیم.

اگر بپذیریم شهرسازی و شهری شدن نقشی بی نهایت مهم در تاریخ انباشت سرمایه ایفا کرده است و اگر بپذیریم نیروی سرمایه و هم پیمانان بی شمارش بایستی دمادم برای دگرگون کردن مقطعی زیست شهری بسیج شوند، انگاه بایستی این گزاره را نیز تایید کنیم که جدال های طبقاتی ـ چه ان ها را به رسمیت بشناسیم و چه نه ـ از هر نوع شان بی شک روی در واقعیت کشیده و نهادینه شده اند. صرفا بدان سبب است که المان های برسازنده سرمایه بایستی به شدت و عمیقا خواست خود را بر فرایند حاکم بر لایه های شهر و کل جمعیتی اعمال کنند که در بهترین شرایط هم نخواهند توانست تحت کنترل کامل خود تدقیق شان نمایند. بر این قوام مهمترین پرسش های استراتژیک سیاسی به قرار پی امده خواهد بود: مقاومت های ضد سرمایه داری تا چه میزان می توانند خود را به صورتی اشکار بر گستره وسیع شهر و فرایند شهری شدن متمرکز کرده، سازمان دهند؟ و اگر بایستی به این مهم دست یابند، چگونه و به راستی برای چه؟ (هاروی، دیوید. شهرهای شورشی. نیویرک: ورسو. 2012: 115 )

پاریس قبل و بعد از تغییرات بارون هوسمان

دیوید هاروی شهرسازی معماری2 پاریس قبل و بعد از تغییرات بارون

دیوید هاروی شهرسازی معماری3 -پاریس قبل و بعد از تغییرات بارون هوسمان

 

نظام حاکم بر بلوارهایی که هوسمان در بافت تاریخی پاریس تزریق کرد، یکی از عمده دلایل شکست سریع جنبش کمون پاریس بود

دیوید هاروی شهرسازی معماری-نظام حاکم بر بلوارهایی که هوسمان در بافت تاریخی پاریس تزریق کرد4

دیوید هاروی شهرسازی معماری- نظام حاکم بر بلوارهایی که هوسمان در بافت تاریخی پاریس تزریق کرد5

دیوید هاروی شهرسازی معماری- نظام حاکم بر بلوارهایی که هوسمان در بافت تاریخی پاریس تزریق کرد6

 

تصویری از کمون پاریس

دیوید هاروی شهرسازی معماری- تصویری از کمون پاریس-7

دیوید هاروی شهرسازی معماری- تصویری از کمون پاریس-8

 کنسرسیوم ایرکاس نماز خانه سنت بندیکت از زمتور

تفکر مارتین هایدگر بر معماری ـ بخش اول ـ جهان، چیزها و زبان هستی  

نوشـــــــــــته ی : کریستین نوربرگ ـ شولتز

خــلـاصــــــــــــــه :تدقیق رویکرد پدیدارشناسه مارتین هایدگر بر معماری

هایدگر هیچ متنی در مورد معماری برای ما باقی نگذاشته است، با این حال معماری از مقام درخوری در فلسفه ی او برخوردار است. مفهوم هستنده ـ در ـ جهان اش به محیط انسانْ ساز اشاره دارد و زمانی که از معضلی به نام "مسکنت شاعرانه" سخن می راند، اشکارا به هنر ساختن ارجاع می دهد. بر این قوام این نوشتار به ناچار بایستی بخشی از تفسیر ما باشد بر فلسفه او. چنین تفسیری احتمالا تلاشی است برای فهم بهتر مشکلات پیچیده ی متبادر بر محیط در زمانه ی ما.

هایدگر، مهمترین مثال مقاله "سراغاز کار هنری" را از معماری عاریه می گیرد، مثالی که می تواند نقطه عظیمت متن پیش رو قرار گیــــــــــرد:

معبد تبلور حضور خداست

پل و ستون کنسرسیوم ایرکاس

یک بنا، معبدی یونانی، منعکس کننده چیزی نیست. صاف و ساده در میان صخرهْ دره ای پرشکن و شکاف ایستاده است. بنا چهره خدا را در برگرفته است و می گذارد تا پوشیدگی چهره از میان تالار بازِ پرستون، در حریم و حوزه قدسی درایستد. به واسطه معبد، خدا در معبد حضور دارد. اما معبد و حریم ان در بی کرانگی ناپیدید نمی شود. معبد گرداگرد خود، رشته و سلسله نسبت هایی را سامان و وحدت می دهد که از ان ها انسان شمایل تقدیر خود را، از زایش و مرگ، شکر و شکایت، پیروزی و شکست، پایندگی و فروپاشی، نصیب می برد. گستره این نسبت های باز عبارت است از عالم این قوم تاریخی. در این عالم و از این عالم است که این قوم به خود باز می اید تا نقش خود را تمام ایفا کند.

معبد تمام چیزهایی که بر زمین یا به واسطه زمین قوام گرفته اند را اشکار ساخته و با اوج گیری متبلور می کند، نمازخانه فیلد برادرز از پیتر زمتور

نمازخانه فیلد برادرز از پیتر زمتور کنسرسیوم ایرکاس

بنا، ایستاده برجا، پایدار است به سنگ پی. این سیاق از پایداری، راز ان سنگ بی عقل و خام را از دل سنگ بیرون کشیده و در عین حال خود اتکایی اش را نیز تامین می کند. بنا پابرجاست و طوفان را از سر می گذراند و از همین ره گذر زور طوفان را می نمایاند. تابش و درخشش سنگ که خود جز از لطف خورشید نمی نماید، روشنی روز را به نمایش می اورد و گستردگی اسمان را و تاریکی شب را. ان تصلب افراشته، فضای پنهان در هوا را اشکار می سازد. خلل ناپذیری معبد با تلاطم مد دریا مقابل می افتد و سکوت موقرش قهر دریا را به رخ می کشد. درخت و سبزه، عقاب و گاو، مار و مور، هر یک هیئتی را می یابد که دارد و چنان نمودار می اید که هست. یونانیان این ظهور و بروز در هر چیز و همه چیز را فایسس خواندند. فایسس[= زاد و بود، طبیعتان را روشن می سازد که بر ان و در ان انسان مسکن خود را بنا می نهد. انچه این واژه ادا می کند نه انگاره توده ایست که جایی افتاده و نه تصور سیاره ایست نجومی. زمین ان جایی است که هر چه از ان رُسته، بدان بازمی گردد و مامنی است بر هرانچه ارام از دل ان می روید. در مواجه با چیزهایی که برمی ایند زمین در قامت عاملی ماوا دهنده تبیین می شود.

نمازخانه گرداورنده چهارْپوش است و زمین و اسمان را به هم می رساند، نماز خانه سنت بندیکت از زمتور

نمازخانه گرداورنده چهارپوش است

معبد، ایستاده بر جا، عالمی را می گشاید و همان عالم را دوباره به زمین بازمی گرداند. و از این ره، زمین همچون خاکِ اشنا ظاهر می شود. اما انسان ها و حیوانات، گیاهان و چیزها، هیچ گاه همچون ابژه های لایتغیر ظاهر نمی شوند و در نظر نمی ایند تا محیطی را فراخور معبدی که ان هم روزی به جمع حاضران افزوده شده است فرابنمایاند. بر این قوام ما می توانیم به هستی هر چیز نزدیکتر شویم، البته اگر به تمام شان بر قراری دیگرگون بیاندیشیم و البته این مستلزم ان است که چشم دیدن همه چیز را در قامتی دیگرگون نیز داشته باشیم. البته دیگرگون سازیِ صرف، به خودی خود، هیچ چیزی را اشکار نمی سازد و معبد، با استقرارش در انجا، در گام اول ظاهر چیزها را رقم می زند و بعد از ان، به مردمان [ان بوم] چشم اندازی از خودشان عطا می کند.

و هستی لختی رخ می دهد، اثری از کارلو اسکارپا

اثری از کارلو اسکارپا

این قطعه به ما چه می گوید؟پیش از هر چیز باید بستری که پرسش در ان طرح می شود را در نظر اوریم. زمانی که هایدگر از معبد یاد می کند، می خواهد ماهیت کار هنری را بر ما عیان سازد، او تعمدا اثری را برای توصیف برگزیده "که نمی توان ان را در قامت یک اثر بازنمودی صورت بندی نمود". اثر هنری بازنمایانده نمی شود، بلکه پیشاروی می اید، چیزی را به منصه ظهور می رساند. هایدگر این چیز را "حقیقت"می خواند. این مثال بیش از هر چیز نشان می دهد که یک ساختمان بر قرار فهم هایدگر کار هنری است، یا باید اینگونه باشد. یک ساختمان در قامت اثر هنری "حافظ حقیقت" است. ساختن از چه و چگونهمحافظت می کند؟ نقل قول پیشْ امده، پاسخی است به هر دو پرسش، اما برای رسیدن به فهمی عمیق تر می بایستی به دیگر نوشته های هایدگر هم رجوع کنیم.

چیستی در پرسش ما سه جز را تحت شمول خود می اورد: اول: معبد تبلور حضور خداست. دوم: معبد انچه تقدیر بشر را شکل می دهد کنار هم می اورد. سوم: معبد تمام چیزهایی که بر زمین یا به واسطه ان قوام گرفته اند را اشکار می سازد: صخره، دریا، هوا، گیاهان، حیوانات و حتی نور روز و تاریکی شب را. در یک نگاه کلان، معبد" گشایش جهان است و در عین حال بازگرداندن مجدد این جهان است به [ماوایش؛] زمین" و بر این قرار حقیقت را در اثر هنری رسوخ می دهد.

هم رسش زمین و اسمان، میانْ بودگی، موسسه سالک از لویی کان

موسسه سالک از لویی کان کنسرسیوم ایرکاس

برای فهم معنای تمام این ها باید به پرسش دوم بپردازیم؛ چگونه. هایدگر چهار جا به این نکته اشاره می کند که معبد انچه را باید به انجام رساند با " قرارگرفتن در انجا" به انجام می رساند. هر سه کلمه مهم اند. معبد هرجایی واقع نمی شود، معبد انجا قرار گرفته است، "میانه ی دره ی صخره های از هم شکافته". عبارت دره ی صخره های از هم شکافته نقش تزیینی ندارد. بلکه موید این گزاره است که معابد در مکان های مشخصِ پیراسته واقع شده اند. بر قرار شئون معنایی موکد بر بنا، مکان قبض و بسط می یابد و حوزه ای قدسی از برای خدا شکل می گیرد. به بیان دیگر، ان مکان از پیش معهود حامل معنایی است مستتر که به سبب معبد اشکار می گردد. بنا چگونه تقدیر انسان را اشکار می سازد، مشخص نیست، اما انچه مشخص است انکه این روند به موازات و هم زمان با ساختن خانه ی خدا به انجام می رسد، سرنوشت انسان ها، کاملا، در گرو مکان است. تبلور زمین، نهایتا، با تعلق خاطر، توجه یا دلمشغولی در، جا ماندگاری معبد صورت خواهد بست. بنابراین زمینْ قوام یافته و به سوی اسمان اوج می گیرد و بر این ره ظاهر هر چیز را به ان اعطا می کند. هایدگر همچنین تاکید می کند که معبد به وضعیت از پیش موجودِ انجا اضافه نشده، او بر این باور است که بنا، برای اول بار، چیزها را انگونه که هستند پدیدار می سازد.

تفسیر هایدگر از معماری در قامت "در کارْ نشاندنِ حقیقت"هم نو است و هم کم و بیش گیج کننده. امروزه ما هنر را همچون بیان، بازنمود و شناخت منشا انسان و جامعه می دانیم. هایدگر، اما، بر این نکته تاکید می گذارد که "انچه باید در کار بیاید این نیست که این را انکه نمی شناسمش ساخته است، بلکه این واقعیت ساده است که کار ساخته شده است و به واسطه ان گشودگیحادث می شود." این ساخته شدن زمانی اشکار می شود که که جهان از بستگی عبور می کند تا با گشایشش به چیزها ظاهرشان را عطا کند. این گونه است که می توان نتیجه گرفت برای فهم بهتر نظریه هایدگر باید جهان و چیزها را مفاهیمی عمیقا به هم وابسته دانست.

حقیقت لختی بر ما اشکار می شود، مرکز اکستر از لویی کان

مرکز اکستر از لویی کان کنسرسیوم ایرکاس

هایدگر در سراغاز کار هنری هیچ تبیین حقیقی ای از جهان ارائه نمی کند و حتی تاکید می کند که"اینجا، ماهیت جهان صرفا می تواند نمود یابد". در هستی و زمان، اما او جهان را در یک روی کردِ موجود شناختی همچون کلیت چیزها تعریف می کند و در یک روی کرد هستی شناسانه به مثابه هستی ان ها. در اصل، جهان به معنای "جایی است که بشر در ان می زیید." در نوشته های متاخرش، جهان به مثابه جا را در قامت چهارپوشیاز زمین، اسمان، میرایان و خدایان تفسیر می کند. بار دیگر، بدان سبب که به جهان در چارچوب ساختارهای کالبدی، اجتماعی یا فرهنگی اندیشیده ایم، گیج می شویم. هایدگر اما اشکارا می خواهد این امر واقع بوده را به ما یاداور شود که زندگی روزمره ما، عملا، متشکله ایست از چیزهای عینی و نه انتزاعات علمی. بر این قرار می گوید:

"زمین، بناْ حامل است، پرورش دهنده و تیمارخوار میوه هایش، پاسدار اب و درخت، گیاه و حیوان.

اسمان، خورشیدْ گذر است، مسیر چرخش ماه، عرصه درخشش ستارگان، [تبیین کننده] فصول سال، سپیده دمان و گرگ و میش روز، سکون و درخشش شب، قهر و اشتی هوا، ابرهای در حرکت و لاجوردی اسمانِ دور.

ایزدان پیام اوران اشارت گر خدای خدایانند، فارغ از تفوق نهان ایزدان، خداوند ان چنان که هست ظاهر می شود، ان چنان که او را از هر نوع قیاس با موجوداتی که حضور دارند بری می سازد.

میرایان، ابنا بشرند، از ان رو میرا می نامیمشان که می توانند بمیرند و مردن به این معناست که قادر به مردند، از ان رو که مرگ هست"    

هر کدام از این پوش ها هستی مستقل دارند، چرا که هر یک بازتابی اند از دیگری. ان ها در یک "کنشِ بازتابی" با یک دیگر گره می خورند و جهان را متشکل می سازندکنش بازتابی را می توان همچون "میانْ" گشودگی ـ جایی که چیزها انگونه که هستند ظاهر می شوند ـ فهم کرد. هایدگر در مقاله ای بر جان پیتر هـِـبـِـل عملا از ماندگاه انسان "میانِ زمین و اسمان، زندگی و مرگ، لذت و درد و کار و جهان" سخن می راند و ان را "میانْ چندگانگی" جهان می خواند. می توان نتیجه گرفت جهان هایدگر یک تمامیت عینی است، همانگونه که پیشتر در ارجاعاتی که بر معبد یونانی رفت نیز شاهدش بودیم. هایدگر به جای انکه هستی را در قامت عالم بعیدِ انگاره [های انتزاعی] بیانگارد، ان را در چارچوب ان چه در اینجا و اکنون هست، مد نظر می اورد.

بر قرار [ایده ی] تمامیتِ چیزها، باید پذیرفت جهان انباشتی صرف از اشیا نیست. زمانی که هایدگر چیز را تعینی از چهارْپوش می داند معنای اصلی چیز را به مثابه به هم رسان یا "هم آیند" احیا می کند. از همین روست که می گوید:"چیزها میرایان را با جهان مواجه می کنند"

هایدگر همچنین مثال هایی می اورد تا بر قوام ان ها ماهیت چیز را تعین بخشد. کوزه همچون پل یک چیز است و هرکدام چهارْپوش را بر سیاق خود به هم می رسانند. هر دو مثال با زمینه بحث ما مرتبط است. کوزه بخشی از ان ساز و برگی است که محیط پیرامون انسان را متشکل و از این طریق صورت می دهد در حالیکه پل بنایی است که کیفیت های جامع تری از محیط پیرامون را اشکار می سازد. هایدگر می گوید:

پل، زمین را در قامت چشم انداز پیرامون پل گرد می اورد، پل صرفا کرانه هایی را که پیش از این انجا بودند به هم نمی رساند، کرانه ها فقط زمانی در معنای کرانه بر اگاهی ما پدیدار می شوند که پل از رود می گذرد.

پل و معماری کنسرسیوم ایرکاس

پل زمین را در قامت چشم انداز پیرامون پل گرد می اورد . . . پل صرفا کرانه هایی که پیش از این ان جا بودند را به هم نمی رساند. کرانه ها فقط زمانی [در معنای] کرانه [بر اگاهی ما] پدیدار می شوند که پل از روی رود بگذرد.          

پل سبب می شود مکان [در فهم عامش] به حضور اید و در عین حال عناصر [متشکله ا] ش نیز در قامت انچه هستند پدیدار شوند. واژه های زمین و چشم انداز اینجا به عنوان مفاهیم تپولوژیکال صرف به کار نرفته اند، بلکه مستفاد شده اند تا چیزهایی را نمایان سازند که پل به واسطه کیفیت گرداورندگی اش [به مکان] بخشیده. زندگی انسان بر زمین حادثمی شود و پل این امر واقع بودهرا عینیتی شهودی می بخشد. انچه هایدگر مایل است در قالب این مثال ها اشکار کند شیئیت چیزها ـ جهانی که گرد می اورنداست. این تکنیک تحلیلی در کتاب هستی و زمان "پدیدارشناسی" خوانده شد. اگرچه هایدگر، بعدتر، واژه تفکرِ یاداورندهرا برای تبیین تفکر خالصی که از الزامات اشکارساختن یک چیز در قامت یک همنهشتی است، وضع کرد. در این نوع از تفکر زبان می اید تا نقشی عمده در قامت منبع ادراک بازی کند.

 

شهر 24 ساعته معماری شهرسازی کنسرسیوم ایرکاس

راﻫﺒﺮدﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮﻫﺎي 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ

ﻧﻮﻳﺪ ﺳﻌﻴﺪي رﺿﻮاﻧﻲ، دﻛﺘﺮ در ﺷﻬﺮﺳﺎزي

navidsaeidirezvani@yahoo.com

ﭘﻴﺮوز ﺳﻴﻨﻲ ﭼﻲ داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﺷﻬﺮﺳﺎزي

pirfah@yahoo.com

ﭼﻜﻴﺪه :

ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲ ﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮﻫﺎي 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ و ﻣﻌﺮﻓﻲ اﺟﻤﺎﻟﻲ آن ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺷﻬﺮي و ﭘﻮﻳﺎ و ﭘﺮﺗﺤﺮك ﻛﺮدن ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﺷﻬﺮي اﺷﺎره ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن ﺷﺐ و ﻟﺰوم ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه د رﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ اﻳﻦ زﻣﺎن د ر ﻛﻨﺎر ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﻬﺎي دﻳﮕﺮ (ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻬﺎي ﺧﺎص ، ﻓﺼﻠﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ...)ﺑﻪ اراﺋﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي در ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﭘﺮدازد . در ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ راﺑﻄﻪ اﻣﻨﻴﺖ ، زﻣﺎن ﺷﺐ و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ و ﺳﺮزﻧﺪﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ اﻣﻦ در زﻣﺎن ﺷﺐ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي ﺧﺎص اﺷﺎره ﻧﻜﺮده اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در اﻛﺜﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺎ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ و اراﺋﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎﻳﻲ در ﺑﺎب ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي زﻣﺎن ﺷﺐ ﺑﺎﺑﻲ را درﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع و ﻟﺰوم اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ( زﻣﺎن ﺷﺐ ) در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﺎز ﻧﻤﺎﻳﺪ .

ﻟﻐﺎت ﻛﻠﻴﺪي :ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ، اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ ، ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي

ﻣﻘﺪﻣﻪ

از ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ و در ﭘﻲ ﻧﻈﻢ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﻘﻼب ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﻌﺪي آن ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﮕﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮ ﮔﺮد زﻣﺎن ﻛﺎر ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ و ﻛﻢ ﻛﻢ ﺗﻤﺎم رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار داد و ﺗﺎ اﻣﺮوز اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ در ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻣﺮوز ﺑﺨﺶ اﺻﻠﻲ ﺧﺪﻣﺎت اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﻢ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺪه ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﻛﺎري اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد زﻳﺮا اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺮدم ﺣﻘﻮق ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ، ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﻃﺒﻌﻴﺖ از زﻣﺎﻧﻬﺎ ي ﺣﺎﺷﻴﻪ اي ﻛﺎر ﻣﺜﻞ ﻏﺮوب ﻫﺎ ، آﺧﺮ ﻫﻔﺘﻪ و ﺗﻌﻄﻴﻼت رﺳﻤﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻓﻜﻮﻫﻲ ﻧﺎﺻﺮ 1383 اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﻨﺪي رﻓﺘﺎري ، اﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﻛﺎرﻛﺮدي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ زﻳﺎدي اﻳﺠﺎد ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن ﺗﺤﺮك ﺷﻬﺮي راه ﺑﻨﺪان ﻫﺎ ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ ﻫﺎ اﻧﺒﺎﺷﺖ و ازدﺣﺎم در ﺑﺮﺧﻲ زﻣﺎن ﻫﺎ ، دوره ﻫﺎ ، آﺧﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﻫﺎ و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ي ﻧﺎﺷﻲ از آﻧﻬﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه اﻓﺰاﻳﺶ زﻣﺎن اﻧﺘﻈﺎر در ﺻﻒ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ   دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺳﺒﺐ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن اﺣﺴﺎس ﮔﺴﺘﺮده اي ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم اﻣﺮوز دارﻧﺪ : اﺣﺴﺎس ﻛﻤﺒﻮد وﻗﺖ ، و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻧﮕﻴﺰه ﺑﺰرﮔﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورد . اﻳﻦ اﻣﺮ اﻫﻤﻴﺖ زﻣﺎن ﻏﺮوب وﺷﺐ را ﺑﻌﻨﻮان زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻓﺮاﻏﺖ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ در ﺧﻼل ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ و ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻏﻴﺮ از ﻛﺎر ، ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ و اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ و اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻪ ﻫﺪﻓﻲ را دﻧﺒﺎل ﻣﻴﻜﻨﺪ ، راﻫﺒﺮدﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮﻳﻲ ﻛﻠﻲ در ﺟﻬﺖ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﻗﺮار دﻫﺪ.

1- ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﭼﻴﺴﺖ ؟

ﻋﺒﺎرت ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺷﻬﺮي ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺧﻮاب ﻧﺪارد   اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در دﻫﻪ 1920 ﺑﺮاي ﺷﻬﺮ ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺑﻜﺎر رﻓﺖ اﻳﻦ واژه ﺗﺼﻮﻳﺮي ذﻫﻨﻲ از ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻓﺮﻳﺒﻨﺪه و ﭘﺮ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش را ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره اﺗﻔﺎﻗﻲ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎﻳﺶ در ﺣﺎل وﻗﻮع اﺳﺖ ﺑﻮﻳﮋه در زﻣﺎن ﺷﺐ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺗﻬﻴﻴﺞ و ﺧﻄﺮ زﻳﺎدﺗﺮ اﺳﺖ ﻣﺠﺴﻢ ﻣﻲ ﻛﺮد در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن اﻳﻦ اﺻﻄﻼح ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل 1993 درﻣﻮﺿﻮع ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺑﺴﻮي ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﻨﭽﺴﺘﺮ ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدﻳﺪ و ﻧﮕﺎه ﻣﻮﺷﻜﺎﻓﺎﻧﻪ اي ﺑﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎي اﺣﻴﺎء و ﻣﻨﻈﻢ ﻛﺮدن ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي در زﻣﺎن ﺷﺐ 1 و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎرﻳﻬﺎي ذاﺗﻲ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ داﺷﺖ.

اﮔﺮ ﭼﻪ در ﻧﮕﺎه اول واژه ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ وﺟﻮد ﺗﻤﺎم ﺧﺪﻣﺎت و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﻬﺮي د رﺗﻤﺎم ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺒﺎﻧﻪ روز را ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ اﻣﺎ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح در واﻗﻊ در اﺛﺮ رﺷﺪ ﺻﻨﻌﺖ ﺳﺮﮔﺮﻣﻴﻬﺎي آﺧﺮ ﺷﺐ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻼت زﻳﺎدي در ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﻬﺮﻫﺎي اروﭘﺎﻳﻲ و ﺑﻮﻳﮋه اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺷﺪ و ﻓﺸﺎر زﻳﺎدي ﺑﺮ ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺘﻬﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ وارد آورد ، ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ. در واﻗﻊ اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ 2 ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارد و ﺷﻌﺎر ﺟﺬاﺑﻲ ﺑﺮاي روﻧﻖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ اﺳﺖ و ﻫﺪف ﻳﻚ ﺷﻬﺮ را ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻜﺎن ﻗﺎﺑﻞ زﻧﺪﮔﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﻔﺮﻳﺢ وﺳﺮﮔﺮﻣﻲ ، ﺧﺮﻳﺪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در ﺳﺎﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد

2- ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎ فرصتها

اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻳﻚ ﻧﻤﻮد ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ از ارﺗﺒﺎط ﭘﻴﭽﻴﺪه ، ﭘﻮﻳﺎ و ﻓﺰاﻳﻨﺪه اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺟﺰا اﻗﺘﺼﺎد ، ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻓﺮﻫﻨﮓ وﺟﻮد دارد.” 3*از ﺧﻼل اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﻫﻢ ﻓﻮاﻳﺪي ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻫﻢ اﻣﻜﺎن ﺿﺮرﻫﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﺻﺘﻬﺎ و ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎﻳﻲ در ﻛﻨﺎر ﻳﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻮاﻳﺪ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ اﺷﺎره ﻛﺮد:

1- اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮزﻧﺪﮔﻲ و ﻧﺸﺎط در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم و اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ

2- ﻛﻤﻚ ﺑﻪ اﺣﻴﺎء ﻣﻜﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ اﺣﻴﺎء و ﺑﺎززﻧﺪه ﺳﺎزي دارﻧﺪ و ﺟﺬاب ﺗﺮ و ﻗﺎﺑﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﺮ ﻛﺮدن اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺮاي ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ و ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن

3- ﻛﻤﻚ ﺑﻪ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎد ﺷﻬﺮي و ﻣﺤﻠﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻠﻖ ﻓﺮﺻﺘﻬﺎي ﺗﺠﺎري و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻐﻞ

4- ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ارﺗﻘﺎء ﻛﻴﻔﻴﺖ رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺷﻬﺮ

اﺳﺎﺳﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﺮوﻛﺎر داﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﺑﺎ زﻣﺎن ﺷﺐ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ و اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﻴﺶ رو ﺑﺎﺷﺪ:

1- رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﭘﺮ ﺳﺮوﺻﺪا در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺠﻤﻊ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻮﻳﮋه ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ اﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ آزار ﺟﺪي ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻣﺤﻠﻲ ﮔﺮدد.

2- رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺷﻐﺎل رﻳﺨﺘﻦ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و ﺗﺨﺮﻳﺐ وﺳﺎﺋﻞ و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ و ﺗﺮﺳﺎﻧﻨﺪه اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺮف ﻫﺰﻳﻨﻪ و ﻛﺎر زﻳﺎد ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد.

3- ﺑﺮوز ﺟﺮم و ﺑﺰه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺨﺶ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﺳﺮﻗﺖ .

ﻣﺎداﻣﻴﻜﻪ اﻗﻠﻴﺖ اﻧﺪﻛﻲ از اﻓﺮاد ﻋﻴﺎش و ﺑﻲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺷﻮﻧﺪ ، ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺮوز ﺣﺎدﺛﻪ در ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻮﻳﮋه اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﺤﻠﻬﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻋﻤﺪه ﺳﻜﻮﻧﺘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﺟﻮد دارد.

1- ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر از زﻣﺎن ﺷﺐ ، ﺻﺮﻓﺎ ﺳﺎﻋﺎت اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ و دﻳﺮ وﻗﺖ ﺷﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻏﺮوب و ﺳﺎﻋﺎت اوﻟﻴﻪ ﺷﺐ را ﻫﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻣﺜﻼ ﺳﺎﻋﺖ 5 ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ.

2. Evening and night – time economy

3. Lovatt and connor . 1995.

ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ ﻧﻈﻢ و آراﻣﺶ ، ﺧﺪﻣﺎت رﺳﺎﻧﻲ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ و ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﺧﺪﻣﺎت وﻳﮋه اي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد

3- ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻳﻚ ﻓﺮﺻﺖ

دو روش ﺑﺮاي ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ و ارزﻳﺎﺑﻲ اﺛﺮات آن وﺟﻮد دارد ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ دﻳﺪ ﻣﻼﻳﻤﻲ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮردي اﻧﻔﻌﺎﻟﻲ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎي آن ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ آن ﺑﭙﺮدازﻳﻢ راه ﺳﻮﻣﻲ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ آﻧﻬﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻮان ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ، اﻗﺘﺼﺎدي ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﻘﺎط ﻗﻮت وﺿﻌﻒ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺟﻬﺖ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻐﺘﻨﻤﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ و ﻃﺮاوت ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮي و رﺷﺪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﻬﺮﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد . ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻃﻴﻔﻲ از ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ، ﺗﺠﺎري از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﺧﺮده ﻓﺮوﺷﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ و ﻫﻨﺮﻫﺎي ﭘﺮ ﺑﺎر را ﭘﺮورش ﻣﻲ دﻫﻨﺪ . ﺑﻌﻼوه ﻣﻜﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ د ر24 ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ، 7 روز ﻫﻔﺘﻪ و 12 ﻣﺎه ﺳﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻳﻦ اﻳﺪه ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺣﻘﻴﻘﺘﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺴﻴﺎري ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ و در ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻔﻜﺮ ﺟﺎري ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺣﻮزه ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻬﺮي ﺟﺎي دارد . 1

4- راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي

اﺻﻮﻻ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮ و زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮي و ﺗﻔﺎوت ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ ، ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ و آداب و رﺳﻮم و ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻣﺘﻔﺎوت در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ، ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﻧﺴﺨﻪ واﺣﺪي ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮش و اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻣﻔﻴﺪ ﺗﺮ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي زﻣﺎن ﺷﺐ در راﺳﺘﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪ در اﻳﻦ ﺑﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ازﺟﻤﻠﻪ در ﻛﺸﻮر ﺧﻮدﻣﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ، اﻗﺘﺼﺎدي ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﺎص ﻫﺮ ﺷﻬﺮ ﮔﺎﻣﻬﺎي ﻣﻮﺛﺮي در ﺟﻬﺖ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ وﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮﻫﺎي 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺑﺮدارد

4-1 ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻳﻚ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮاي زﻣﺎن ﺷﺐ

ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاﻓﻖ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ در ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻏﻴﺮ از زﻣﺎﻧﻬﺎي ﻛﺎري ﻣﺘﺪاول ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﻚ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﻣﺜﺒﺖ و ﺧﻮش ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي زﻣﺎن ﺷﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﻧﻈﺮات ﻫﻤﻪ ﮔﺮوﻫﺎي ذﻳﻨﻔﻊ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ و از ﻛﻤﻜﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ رﺷﺪ ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در ﺷﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻤﺎم ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ، اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ در ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ، راﻫﺒﺮدﻫﺎ و ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﺰء ﻣﻬﻢ و رﺷﺪ دﻫﻨﺪه ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻧﮕﺎه ﺷﻮد.

اﻳﻦ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﺮﻗﻲ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻜﺎن اﻣﻦ ، ﺟﺬاب و ﭘﺮ ﻃﺮاوت و ﻧﺸﺎط از ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺮﺿﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﺘﻨﻮع ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم و ﻏﺮوب ﺑﺎﺷﺪ.

در اﻳﻦ ﺑﻴﻦ آرﻣﺎﻧﻬﺎي ﻛﻠﻴﺪي را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮﺷﻤﺮد ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﺑﺎﺷﻨﺪ:

1- ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﻚ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺘﻨﻮع ﺷﺒﺎﻧﻪ و ﺳﺮ ﺷﺐ ﻛﻪ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ و ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن را ﺟﺬب ﻛﻨﺪ

2- اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﻫﺘﻠﻬﺎ ، ﻛﺎﻓﻪ ﻫﺎ ، رﺳﺘﻮراﻧﻬﺎ ، ﻣﻮزه ﻫﺎ ، ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ، ﮔﺎﻟﺮي ﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ اﻣﺎﻛﻦ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي

3- اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﺎﻋﺖ 5 ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ از ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي ﺑﺎزدﻳﺪ و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ .

4- آﻣﺎده ﻛﺮدن ﺗﺴﻬﻴﻼت ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﺜﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ

5- اﻣﻦ ﺗﺮ ﻛﺮدن ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي و اﻓﺰاﻳﺶ دﻋﻮت ﻛﻨﻨﺪﮔﻲ اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻛﺎﻫﺶ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮس از وﻗﻮع ﺟﺮم و ﺑﺮوز ﺧﻄﺮ

4-2   ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﻮﺟﻮد ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ در ﺷﺐ

ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻖ و ﺻﺤﻴﺢ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻤﺪه ﻓﻌﺎل ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم و ﻏﺮوب در ﺷﻬﺮ اﻋﻢ از ﻣﻜﺎن ، ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ، ﺳﺎﻋﺎت اوج ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ، ﻧﻘﺎط ﻗﻮت ، ﺿﻌﻔﻬﺎ و ﻛﻤﺒﻮدﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ و از اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ زﻣﺎن ﺷﺐ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ

4-3 ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺣﻞ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻴﻬﺎ و ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت ﻣﻮﺟﻮد در اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ

4-4 ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺗﺮ ﻛﺮدن ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﺻﺪور ﻣﺠﻮز ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ

ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻬﺮداري ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻣﺎﻛﻦ ، ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ ، ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﮔﺮدﺷﮕﺮي و اﺻﻨﺎف و ﭼﻪ در ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط و ﭼﻪ در ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي و ﺻﺪور ﻣﺠﻮزﻫﺎي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﺑﻮﻳﮋه در زﻣﺎن ﺷﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺿﺮوري و ﻣﻐﺘﻨﻢ اﺳﺖ

4-5 ﻃﺮح راﻫﺒﺮدي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﺳﺘﻦ از ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري و ﺗﻨﺶ ﺑﻴﻦ ﻛﺎرﺑﺮﻳﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ

در ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﻴﺮ ﻛﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻛﺎرﺑﺮي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﻮﻳﮋه در ﻣﺮﻛﺰ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺮوﻳﺞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻻزﻣﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻃﺮح راﻫﺒﺮدي ﺗﻮﺳﻌﻪ از ﻫﻢ ﺟﻮاري ﻛﺎرﺑﺮﻳﻬﺎ ي ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻛﺎرﺑﺮﻳﻬﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ، ﻓﺮاﻏﺘﻲ و ﭘﺮ ﺳﺮوﺻﺪا در ﻛﻨﺎر ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ

4-6 ﺗﺸﻮﻳﻖ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﻬﺮ

ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي ﺗﻤﺮﻛﺰ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻓﺸﺎر از ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎص ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﺬاب ﺗﺮ ﻛﺮدن ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ، در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ

4-7 ﺗﺸﻮﻳﻖ اﻳﺠﺎد ﺗﻨﻮع د ر ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ و ﺳﺮﺷﺐ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻣﺨﺘﺺ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺧﺎﺻﻲ از ﻣﺮدم ﻧﺒﺎﺷﺪ

وﺟﻮد اﻧﻮاع ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﺘﺮي از ﻣﺮدم را ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ را ﻛﻪ از آن ﻟﺬت ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ ، ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ

4-8 ﺑﻬﺒﻮد ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮي ﺷﺒﺎﻧﻪ

در ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺗﺮ ﺑﻮﻳﮋه ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ، اﻣﻜﺎن ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺳﻬﻮﻟﺖ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎ ، ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ اﻣﻨﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﻫﻢ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ- ﮔﺮدد از اﻳﻨﺮو ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ در زﻣﺎن ﺷﺐ از اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ راه اﻧﺪازي ﺳﺮوﻳﺴﻬﺎي اﺗﻮﺑﻮس ﺷﺒﺎﻧﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺗﻮﺑﻮس در ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪ زﻳﺮ زﻣﻴﻨﻲ ﻧﺰدﻳﻜﻲ اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺗﻮﺑﻮس ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ در ﺷﺐ ﻧﻮر ﭘﺮدازي ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎﻋﺎت ﺣﺮﻛﺖ اﺗﻮﺑﻮﺳﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ و اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻧﺤﻮه ﺣﺮﻛﺖ و ﻣﺴﻴﺮ آﻧﻬﺎ ﺗﺎﻛﺴﻴﺮاﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺷﺐ اﻳﺠﺎد ﭘﺎرﻛﻴﻨﮕﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ در ﺑﻬﺒﻮد ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮاﻧﺪ

4-9 ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر

از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺐ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ دارﻧﺪ ﻣﺜﻞ ﺗﺎرﻳﻚ ﺑﻮدن ﻫﻮا و...( ، ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮوز رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ، ﻣﺸﺮوﺑﺎت ، ﻗﺮﺻﻬﺎي اﻧﺮژي زا و ... در اﻳﻦ ﺳﺎﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺷﻬﺮ را ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﻃﻠﺐ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ

4-10 ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن زﻣﻴﻨﻪ آﻣﻮزش ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﻴﻜﺎر و آﻣﺎده ﻛﺎر ﻣﺤﻠﻲ در ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺬران

اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ

4-11 ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ

در واﻗﻊ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻨﺪي زﻣﺎﻧﻲ و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺐ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺿﻮاﺑﻂ ﺧﺎص د ر زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ و ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ، ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ، ﻧﺤﻮه ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮوﺻﺪا و ... ، ﻧﻮرﭘﺮدازي ﻧﺤﻮه ﺻﺪورﻣﺠﻮز ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻣﺎﻛﻦ و اﻋﻢ از ﺑﻬﺮه ﺑﺮداران ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻲ و ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻟﺤﺎظ ﺷﺪه ، اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد . اﺗﺨﺎذ ﺷﻴﻮه ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺸﻮرت و ﮔﻔﺘﮕﻮ در ﻋﻴﻦ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ در اﺟﺮا از ﻧﻜﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮارﮔﻴﺮد

4-12 ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﻚ ﺳﺎزوﻛﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺑﺨﺶ اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ

5- اﻣﻨﻴﺖ در ﺷﺐ

ﺗﻠﻔﻴﻖ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﻮب ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺧﻮب و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ در اﻳﺠﺎد ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي اﻣﻦ ﺗﺮ و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺨﺮﻳﺐ وﺳﺎﻳﻞ و رﻳﺴﻚ و ﻫﺮاس ﺟﺮم و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر دارد ﻳﻜﻲ از ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﻳﻦ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﺑﺮاي اﻣﻨﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺟﺮم ، اﻳﺠﺎد ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي زﻧﺪه و ﭘﺮﺟﻨﺐ و ﺟﻮش اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺘﻮان ﻧﻈﺎرت و اﺷﺮاف داﺷﺖ (رﺿﺎﻳﻲ ،رﺿﺎ 1384 ( .

ﻳﻜﻲ از اﻧﮕﻴﺰه ﻫﺎي ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ داﺷﺘﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮﺗﺤﺮك و ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻈﺎرت اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد زﻣﻴﻨﻪ ﺳﺎز اﻣﻨﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ . در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻻزﻣﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻣﻨﻴﺖ و اﻗﺘﺼﺎد ﺷﺒﺎﻧﻪ در ارﺗﺒﺎﻃﻲ دو ﻃﺮﻓﻪ و ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮاردارﻧﺪ از اﻳﻦ رو ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﻳﺶ اﻣﻨﻴﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ

6- راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ اﻣﻦ

6-1 اﻗﺪاﻣﺎت اﻣﻨﻴﺘﻲ

ﺣﻀﻮر ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻈﻢ و اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻞ و اﺑﺰار ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻪ روز ﻣﺜﻞ اﺳﺘﻔﺎده از دورﺑﻴﻨﻬﺎي ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ و ﻏﻴﺮه ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ در اﻳﺠﺎد آراﻣﺶ و اﻣﻨﻴﺖ ﺑﻮﻳﮋه در ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺐ دارد

6-2 ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي روﺷﻨﺘﺮ

ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي روﺷﻦ ﺗﺮ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي اﻣﻦ ﺗﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و ﻧﻮرﭘﺮدازي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺘﻨﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و اﻣﺎﻛﻦ ﺧﺎص ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﻣﻜﺎن ﻧﻈﺎرت و ﻛﻨﺘﺮل را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺬب ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش و اﻳﺠﺎد ﻣﻨﺎﻃﻖ زﻧﺪه ﺷﻬﺮي ﻣﻲ ﺷﻮد در اﻳﻦ ﺑﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان از واﮔﺬاري اﻣﺘﻴﺎزاﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺧﻮب ﻧﻮر ﭘﺮدازي ﺷﺪه ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺖ

6-3 ﺑﻬﺴﺎزي ﻣﺤﻴﻄﻲ

ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻬﻴﺞ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺬب ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺣﺴﺎس ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﻣﻜﺎن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻲ ﮔﺮدد

6-4 ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ

اﻳﺠﺎد ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي اﺗﻮﺑﻮس ﺑﺎ ﻧﻮرﭘﺮدازي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻌﻴﻦ ، ﺗﺎﻛﺴﻲ ﻫﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ و داﺧﻞ اﻣﺎﻛﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﺟﻮد ﭘﺎرﻛﻨﻴﮕﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ دورﺑﻴﻨﻬﺎي ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ و ﻣﺎﻣﻮرﻳﻦ اﻣﻨﻴﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ در ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ در زﻣﺎن ﺷﺐ در اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺲ اﻣﻨﻴﺖ و آراﻣﺶ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ

6-5 اﺟﺎزه و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ

ﻣﺜﻼ ﺑﻪ رﺳﺘﻮراﻧﻬﺎ ، ﻛﺎﻓﻪ ﻫﺎ ، ﻓﺮوﺷﮕﺎﻫﻬﺎ ، ﻣﻮزه ﻫﺎ ، ﮔﺎﻟﺮي ﻫﺎ ، ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ، ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ اﻣﺎﻛﻦ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺟﺎزه ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﺎ زﻣﺎن دﻳﺮﺗﺮي داده ﺷﻮد ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﺮﮔﺰاري ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ، ﻓﺴﺘﻴﻮاﻟﻬﺎ ، ﺟﺸﻨﻬﺎ در ﺳﺎﻋﺎت ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ و ﺷﺐ در ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد

6-6 ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ

ﺗﺪارك ﻳﻚ دﺳﺘﻮر اﻟﻌﻤﻞ اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﻳﺖ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻳﻤﻨﻲ و اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻣﺎﻛﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻛﻪ اﻛﺜﺮا ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﻟﺘﺰام ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ در ﻗﺒﺎل ﻋﺪم اﺟﺮاي دﺳﺘﻮر اﻟﻌﻤﻞ ﮔﺎم ﻣﻮﺛﺮي در اﻓﺰاﻳﺶ اﻣﻨﻴﺖ اﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد

6-7 ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﻓﺮاﻏﺘﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺠﺎري و اداري

ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻜﺎﻧﻴﺎﺑﻲ اﻣﺎﻛﻦ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﻓﺮاﻏﺘﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺠﺎري و اداري ﺗﻀﺎدﻫﺎ را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻲ رﺳﺎﻧﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻣﻨﻴﺖ و آراﻣﺶ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ . در اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻛﻤﺘﺮي ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ و در ﺳﺎﻋﺎت اداري ﻫﻢ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﻓﺮاﻏﺘﻲ ﭘﺮ ﺳﺮوﺻﺪا ﻛﻤﺘﺮ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد

6-8 رﺳﺘﻮراﻧﻬﺎ و ﻛﺎﻓﻪ ﻫﺎي ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ

6-9 ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﺳﻴﺎﺣﺘﻲ و ﭘﻴﺎده

اﻳﺠﺎد ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﭘﻴﺎده ﻳﺎ اﺧﺘﺼﺎص ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﺎده در ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺐ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﻴﻄﻲ اﻳﻤﻦ و آرام را ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺎده روي و ﺳﻴﺎﺣﺖ و ﺧﺮﻳﺪ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ و ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮاﻫﻢ آورد

6-10 ﺗﻨﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ و ﺧﻼﻗﻴﺖ

ﮔﺴﺘﺮش ﻃﻴﻒ اﻧﻮاع ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻃﻴﻒ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮي از ﻣﺮدم و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﭘﺮﺷﻮر و اﻣﻦ ﺗﺮي ﺑﻴﺎﻧﺠﺎﻣﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺑﺘﻜﺎر ﻋﻤﻞ در اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﻨﻮع و ﺟﺪﻳﺪ و زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺧﺎص ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺷﻬﺮ و ﻛﺸﻮري ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻓﺮاﻏﺘﻲ ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي در زﻣﺎن ﺷﺐ ﻛﻤﻚ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﺜﻼ اﻳﺠﺎد ﺳﻴﻨﻤﺎﻫﺎي روﺑﺎز ﻛﻪ از داﺧﻞ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ 1 در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺎﻛﺘﻬﺎي ﻧﻮراﻧﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻣﻬﻢ و ﻳﺎ ﭘﺮوژه ﻫﺎي در دﺳﺖ اﺟﺮا در اﻣﺎﻛﻦ ﺧﺎص ﻛﻪ در ﺷﺐ ﺟﻠﻮه اي ﺧﺎص دارﻧﺪ و ...

6-11 ﻣﺮاﻛﺰ ﺧﺮﻳﺪ ﺷﺒﺎﻧﻪ

ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎﻋﺎت ﺧﺮﻳﺪ درﻏﺮوب و زﻣﺎن ﺷﺐ ﺑﻮﻳﮋه در ﻣﻮرد ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻤﺪه ﺧﺮﻳﺪ*2 ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﺑﺎر دره ﻫﻔﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد ﺧﺮﻳﺪ را ﺑﺮاي ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن آﺳﺎﻧﺘﺮ ﻛﺮده و ﺑﺎﻋﺚ آراﻣﺶ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ

ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي

ﻳﻚ راه ﺣﻞ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻮﻓﻖ ، ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ راﻫﺒﺮدﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ زﻳﺮ دﻻﻟﺖ دارﻧﺪ

1- ﻣﺮدم (ﺷﻨﺎﺧﺖ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ، اﻗﺘﺼﺎدي ، ﺷﻴﻮه زﻧﺪﮔﻲ ، ﻧﻴﺎزﻫﺎ ، اﻣﻜﺎﻧﺎت و... ﻣﺮدم )

2- زﻣﺎن (ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺧﺎص ﻣﺜﻞ زﻣﺎن ﺷﺐ ، ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻔﺘﻪ ، ﺗﻌﻄﻴﻼت و زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎت ﺧﺎﺻﻲ در ﺷﻬﺮ رخ ﻣﻲ دﻫﺪ)

3- ﺧﻼﻗﻴﺖ ( اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻤﺎم ﻇﺮﻓﻴﺘﻬﺎ اﻋﻢ از ﻗﺪﻳﻤﻲ و ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ ﻣﻜﺎن اﻗﺘﺼﺎدي ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﭘﺎﻳﺪار)

ﻫﺪف ﺷﻬﺮ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻼﻗﻴﺖ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﭘﺎﻳﺪار و ﻗﺎﺑﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ و از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﺴﺘﺮش ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ، اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ و ﺧﺮﻳﺪ و ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي در زﻣﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻣﻨﺎﺳﺐ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻛﻪ ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ در ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز راﻫﺒﺮدﻫﺎ و ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﺰء ﻣﻬﻢ و رﺷﺪ دﻫﻨﺪه ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻬﺮ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ

ﻣﻨﺎﺑﻊ

1- رﺿﺎﻳﻲ ، رﺿﺎ . ﻣﺘﺮﺟﻢ راﻫﻨﻤﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮي اﻧﺘﺸﺎرات ﺷﺮﻛﺖ ﻋﻤﺮان ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ 1384 ﺗﻬﺮان

2- ﻓﻜﻮﻫﻲ ، ﻧﺎﺻﺮ . اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻬﺮي ﻧﺸﺮ ﻧﻲ 1383 ﺗﻬﺮان

[1].Gloucester city council :evening & night-time economy strategy. june 2005

[2]. HEATH,T. AND STRICKLAND,R. AND MCIIWAIN,G:(1998)READING VIOLENCE IN LICENSED PREMISES THROUGH COMMUNITY SAFETY ACTION PROJECTS:THE QUEENSLAND EXPERIENCE:CONTEMPORARY DRUG PROBLEMS.

[3]. LOVATT,A. AND O’CONNORY,J:(1995)’CITIES AND NIGHT-TIME ECONOMY’. PLANNING PRACTICE AND RESEARCH.

[4]. URBAN AND ECONOMIC DEVELOPMENT GROUP LONDON. AND LOVATT,A.:LATE-NIGHT LONDON: PLANNING AND MANAGING THE LATE NIGHT.

[5]. WWW.IVSEVENTS.CO.UK/CORPORATE-EVENT-MANAGEMENT-ITALY.HTM

[6]. WWW.TOGETHER.GOV.UK/CAGETFILE.ASP

 

ویژگیها و ماهیت حقوقی قرارداد استفاده از رحم جایگزین

یکی از حالتهای مختلف استفاده از روشهای نوین باروری مصنوعی استفاده از رحم جایگزین می‌باشد که اصطلاحاً به آن «اجاره رحم» نیز میگویند. بدین معنی که طبق قراردادی زنی (غیرهمسر) قبول می-کند تا با استفاده از روشهای کمکی تولیدمثل و با استفاده از اسپرم و تخمک والدین حکمی که در محیط آزمایشگاه بارور شده و به جنین تبدیل شده باردار شود و پس از سپری شدن مدت حمل و تولّد، فرزند را به زوج طرف توافق (والدین حکمی) تحویل دهد و در مقابل والدین حکمی نیز باید از عهده تعهّدات با توجه به نوع قرارداد منعقده برآیند.

اینگونه قراردادها با حقوق مربوط به شخصیت انسان ارتباط کامل دارند و در این زمینه در کشورمان نصّ صریح قانونی وجود ندارد و هر چند ماهیّت حقوقی اینگونه قراردادها با هیچکدام از عقود معین در قانون مدنی با وجود شباهت با بعضی از آنها منطبق نیست، ولی به نظر می‌رسد اینگونه قراردادها بر اساس ماده 10 قانون مدنی صحیح و لازم‌الاجرا می‌باشند.

واژگان کلیدی

رحم جایگزین، والدین حکمی، تعهّدات، قرارداد، مادر جانشین.

مقدمه

استفاده از روش رحم جایگزین برای باروری به دلایل مختلفی صورت می‌پذیرد؛ گاهی ممکن است زوجین از نظر بیولوژی و ژنتیکی بتوانند صاحب فرزند شوند، ولی زوجه به علت نقص یا نقایص ارگانیک نمیتواند جنین را در رحم خود پرورش بدهد؛ گاهی زوجه به دلیل امراض مختلف رحم خود را از دست میدهد؛ و در برخی موارد زن به طور مادرزادی فاقد رحم است.

علاوه بر نقایص جسمی و پزشکی، گاهی ممکن است زن از حاملگی وحشت داشته باشد یا تحمل دردهای ناشی از حاملگی را نداشته باشد و حاضر به حامله شدن نباشد و گاهی ممکن است زن با وجود علاقه به داشتن فرزند نمیخواهد زیبایی اندام خود را با حامله شدن از دست بدهد. بنابراین زوجین روی به روش باروری مصنوعی از طریق استفاده از رحم جایگزین می-آورند، بدین صورت که جنین تشکیل شده از اسپرم و تخمک (والدین حکمی) را با وسایل پزشکی به رحم زن ثالثی وارد می¬کنند و آن زن حمل را در رحم خود تا مرحله تولّد پرورش می¬دهد و پس از وضع حمل، کودک را به پدر و مادر حکمی و ژنتیکی تسلیم می¬کند. این پدیده منشأ بروز مسائل مختلف حقوقی شده است.

قراردادی که میان زوج متقاضی فرزند و زن صاحب رحم منعقد میگردد، میتواند نقش بسزایی در رفع نگرانیهای طرفین و جلوگیری از اختلافات و دعاوی احتمالی داشته باشد؛ بنابراین شناخت دقیق ویژگیها و ماهیّت اینگونه قراردادها چه از لحاظ شکلی و ماهوی امری اجتناب-ناپذیر به نظر میرسد.

مبحث اول تعریف قرارداد رحم جایگزین

از نظر لغوی قرارداد به معنی عقد به کار میرود و شامل عقد عهدی، تملیکی، مالی، غیرمالی، معوّض و غیرمعوّض میشود. (جعفری لنگرودی، 1384، ص 532) بنابراین قرارداد رحم جایگزین را نیز میتوان در زمرة یکی از این عقود قرار داد.

از نظر حقوقی قرارداد را میتوان توافق دو اراده قلمداد کرد، توافقی که از هماهنگ شدن خواست واقعی دوطرف ایجاد میشود. طبق مادة 183 قانون مدنی کشورمان: «عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد». بنابراین در هر عقد و قراردادی تعهدی وجود دارد که فرد را ملزم به رعایت مفاد آن می-نماید.

تعاریف متعددی برای استفاده از رحم جایگزین ارائه شده است. برخی آن را چنین تعریف کرده اند:

**قراردادی که به موجب آن یک زن (مادر جانشین) در مقابل یک زوج ازدواج کرده (والدین حکمی) موافقت میکند که جنینی را برای آنها حمل کرده ؛ بچه را بدنیا آورده و او را به مجرد تولد به آن زوج تسلیم نماید که آنها بچه را مثل فرزند خودشان بزرگ کنند . (نایب زاده، 1380، ص 82(

به این تعریف برخی ایراد گرفته و معتقدند که این تعریف در عین حال که تبیین کنندة عناصری از موضوع استفاده از رحم جایگزین است، به دور از ایراد نیست؛ چرا که بارداری مادر جانشین با تخمک خویش را نیز در بر میگیرد، حال آنکه در موضوع مورد بحث، زن صاحب تخمک، مادر اصلی فرزند است و اطلاق مادر جانشین به چنین زنی و همچنین اطلاق رحم جایگزین به این رحم صادق نیست(.حمدالهی روشن، 1388، ص 31) به عبارت دیگر چنین قسمی تخصصاً از بحث جانشینی در بارداری خارج است و موضوع هبه یا فروش تخمک یا فرزند از سوی مادر نسبی درباره آن قابل طرح و بررسی است. (همانجا) ایراد دیگری که به تعریف فوق وارد میباشد این است که به استفاده از روشهای باروری کمکی تولیدمثل نیز اشاره نشده است. بنابراین با در نظر گرفتن حقوق و تعهّدات طرفین و عناصر سازنده این قرارداد، میتوان قرارداد رحم جایگزین را چنین تعریف کرد:

قراردادی که طبق آن زن توافق میکند تا با استفاده از روشهای کمکی تولیدمثل و با استفاده از اسپرم و تخمک والدین حکمی که در رحم زن شرعی و قانونی زوج و یا محیط آزمایشگاه بارور شده و به جنین تبدیل شده، باردار گردد و پس از سپری شدن مدت حمل و وضع آن، کودک متولّد شده را به زوج طرف توافق تحویل دهد؛ در مقابل، والدین حکمی نیز متعهد میشوند که بسته به نوع قرارداد، نسبت به پرداخت هزینه ها و حق الزحمة مادر جانشین (در قرارداد معوّض) و ایفای تعهّدات مربوط (در قرارداد غیرمعوّض) مبادرت ورزند.

مبحث دوم اقسام قرارداد رحم جایگزین

قراردادهای اجاره رحم از نظر عِوض یا ما به ازای قرارداد به دو نوع تجاری و غیرتجاری (دوستانه) به شرح ذیل تقسیم بندی میشوند:

گفتار اول- قراردادهای تجاری

در این نوع قراردادها، زوجین متقاضی بچه، با انعقاد قرارداد رحم جایگزین و در ازای این عمل، مبلغی را با توافق مادر جانشین به وی پرداخت میکنند. که این مبلغ عوض تعهدّات مادر جانشین تلقی میگردد. (نایب زاده، 1380، ص 81(

گفتار دوم- قراردادهای غیرتجاری یا نوع دوستانه

در این نوع قراردادها، مادر جانشین مبلغی به عنوان عوض تعهدّات خود از زوجین متقاضی دریافت نمیکند و معمولاً زن و شوهر متقاضی زنی از بستگان نزدیک خود را جهت قبول این عمل برمی گزینند و مادر جانشین نیز اغلب به دلیل انگیزه های نوع دوستانه تن به این کار میدهد. (همانجا(

مبحث سوم تعریف حق و حدود آن برای انسان

در این مبحث قبل از آنکه به ویژگیها و ماهیّت قرارداد رحم جایگزین بپردازیم به تعریف حق و حدود استفاده صاحب حق از آن، انواع حق و اینکه آیا انسان نسبت به اعضای خود این اجازه را دارد که آنها را مورد قرارداد، قرار دهد؟ آیا اصولاً زن حق دارد اندام خود را به این صورت در اختیار دیگران قرار دهد؟ و اینکه آیا استفاده از این نوع حق با حقوق مربوط به شخصیت تعارض دارد یا خیر؟ پرداخته میشود.

** قدرتی که از طرف قانون به شخص داده شده حق نامیده میشود. در فقه در همین معنی کلمه سلطه را به کار میبرند». (جعفری لنگرودی، 1384، ص 216)

در تعریف دیگری چنین عنوان شده است که حق:

** توانایی است که حقوق هر کشور به اشخاص میدهد تا از مالی به طور مستقیم استفاده کنند یا انتقال مال و انجام دادن کاری را از دیگری بخواهد». (کاتوزیان، 1383، ص 249(

انسان در زندگی روزمرة خود برای ادامه حیات و کسب درآمد از اندامهای خود استفاده مینماید حتیّ در مواردی انسان میتواند با اختیار در این رابطه تصرف کرده و بعضی از اعضای بدن خود را به دیگری جهت پیوند اهداء کند(. جعفری لنگرودی، همان منبع، صص 224 238 ) بنابراین انسان عموماً نسبت به اندام خود حقی دارد و حقوق نیز این حق را برای اشخاص به رسمیت میشناسد و اهدای اعضا، تا جایی که مخالف اخلاق حسنه و نظم عمومی نباشد، مجاز و پسندیده شمرده میشود.

حق انسان بر اندام و اعضای بدن خویش مسلماً قابل مبادله و تقسیم به پول نیست و نمیتوان با خرید و فروش آنها برای تأمین نیازمندیهای مادی انسان استفاده کرد. بنابراین این حق از جمله حقوق مالی محسوب نمیشود.

در رابطه با حقوق غیرمالی مانند حق ابوت، حق حضانت و غیره نیز با حق مورد نظر ما منطبق نیست چرا که این حق مربوط به اعضا و جوارح انسان است که بیشتر مربوط به شخصیت اوست و این حق را چنین تعریف کرده اند: «حقوقی است که بر هر انسان قطع نظر از وابستگی او به گروه اجتماعی خاص تعلق دارد، حقوقی که بیشتر از شخص انسان حمایت میکند تا منافع مادی او، حقوق مربوط به شخصیت، برخلاف حقوق مالی (مانند مالکیت) غیرقابل انفکاک از شخص و شخصیت انسانی است». (صفایی، قاسم زاده، 1384، ص 17(

حال که مشخص شد حقوق انسان بر اعضای خویش از جمله حقوق مربوط به شخصیت است و مورد نظر و حمایت قانونگذار میباشد، لازم است که ویژگیهای حقوق و قراردادهای مربوط به شخصیت را بررسی کنیم.

گفتار اول - ویژگیهای مربوط به حقوق شخصیت

حقوق مربوط به شخصیت انسان دارای ویژگیهایی است که جدا از دارایی او محسوب میشود این حقوق:

1-به ارث نمیرسند و با پایان یافتن زندگی انسان، شخصیت حقوقی او نیز ساقط میشود.

2-با توجه به اینکه از جمله حقوق مالی به شمار نمیروند، قابل توقیف بوسیله بستانکاران نیستند.

3- نمیتوانند موضوع قرارداد واقع شوند، ولی در برخی موارد استثنائاً از این گونه حقوق در قراردادها نیز استفاده میشود.

4-قواعد مرور زمان نسبت به این حقوق جاری نمیشوند، چرا که این قواعد مخصوص حقوق مالی هستند. (همان منبع، ص 18)

در رابطه با قراردادهای مادر جانشین که هم با حقوق مربوط به شخصیت جسمی و هم با حقوق مربوط به شخصیت معنوی انسان مرتبط است باید عنوان نمود که ممکن است این قرارداد با حقوق مربوط به شخصیت انسان در تعارض باشد، چرا که این عمل آزادیهای فردی مادر جانشین را محدود میکند و باعث مداخله اشخاص ثالث در زندگی خصوصی انسان میگردد و همچنین ممکن است به اعتبار و حیثیت اجتماعی او نیز لطمه وارد کند.

بنابراین در مورد ویژگیهای مربوط به شخصیت انسان، این سؤال مطرح است که آیا انسان می-تواند با اراده و اختیار خود، حقوق مربوط به شخصیت خود را با انعقاد قراردادی محدود کند؟ جهت پاسخ به این سؤال باید قراردادهای مربوط به شخصیت انسان را مطالعه کنیم:

گفتار دوم- قراردادهای مربوط به حقوق شخصیت

به موجب مادة 960 قانون مدنی: هیچ کس نمی‌تواند از خود سلب حریّت کند و یا در حدودی که مخالف قوانین و یا اخلاق حسنه باشد از استفاده از حریّت خود صرفنظر کند.

همان گونه که میدانیم ماده فوق به صورت کلی و مطلق بیان شده است و شامل حقوق اساسی مربوط به شخصیت انسان، مانند حق آزادی، حق حیات، حق ازدواج و غیره میشود، اما انسان میتواند حقوق جزئی را از خود سلب کند و در قالب قرارداد این حقوق را مورد داد و ستد قرار دهد و از آن منتفع شود و یا آنها را به رایگان در اختیار همنوعان خویش قرار دهد.

اما نمیتوان حقوق اساسی مربوط به شخصیت را به موجب قرارداد یا یک جانبه اسقاط و یا به دیگران واگذار کرد مثلاً شخص هرگز نمیتواند از حق حیات خود صرفنظر کند زیرا قواعد راجع به حقوق مربوط به شخصیت جز قواعد آمره و مرتبط با نظم عمومی است. (کاتوزیان، 1372، ص 375)

بدین لحاظ قراردادهایی که به حقوق مربوط به شخصیت تجاوز می¬کند باطل است ولی با وجود این پاره ای از قراردادها که موضوع آنها حقوق مربوط به شخصیت است و در برخی از موارد به این حقوق صدمه میزند مجاز شناخته شده است: همانند قراردادهایی که صدمه سبک و ناچیز به جسم انسان وارد میکنند و موضوع آن نیز منفعت عقلایی و مشروع دارند مانند فروش گیسو یا خون انسان یا قراردادهایی که دارای نفع عمومی اند نیز صحیح میباشند؛ مانند قرارداد عضو برای پیوند کلیه یا قلب که طبق بند 2 ماده 59 قانون مجازات اسلامی، میتوان گفت که عمل پیوند عضو با رضایت اعطاکننده و رعایت موازین فنی و علمی و نظامات دولتی مجاز است. (نایب زاده، 1380، صص 147 و 148)

بنابراین میتوان گفت هرچند که قراردادهای مادر جانشین ظاهراً با حقوق مربوط به شخصیت انسان در تعارض است ولی در خصوص اصل برقراری این گونه قراردادها مشکلی به لحاظ حقوقی دیده نمیشود، زیرا این گونه قراردادها:

1- صدمه سبک و غیرقطعی است به صورتی که بارداری و زایمان نوعاً برای بانوان حالتی است که عرف و عادت آن را حالت طبیعی و معمولی تلقی می¬کند.

2-با نظم عمومی و اخلاق حسنه مغایرتی ندارد و با نفع عمومی همراه است و هدف والدین حکمی از انعقاد قرارداد از نظر اجتماعی مفید بوده و مستلزم ضرر برای کسی نمیباشد.

3- متضمن ضرر برای مادر جانشین نمیباشد و مادر جانشین با اراده و اختیار کامل خویش مبادرت به انعقاد این قرارداد میکند و با خطرات احتمالی این امر آگاه است. (نایب زاده، 1380، ص 149)

به لحاظ دلایل فوق الذکر، قراردادهای راجع به مادر جانشین را علیرغم لطمه به حقوق مربوط به شخصیت، میتوان از نظر حقوقی مجاز شناخت چون این مقدار تصرف مادر جانشین در حقوق مربوط به شخصیت را از نظر حقوقی جایز میباشد.

مبحث چهارم ضرورت و طرفین قرارداد رحم جایگزین

گفتار اول- ضرورت قرارداد

وجود قرارداد برای تشخیص اشخاصی که از نظر ژنتیکی با بچه ارتباط دارند، تعیین پدر و مادر قانونی طفل، تعیین تعهّدات طرفین و شروطی که مورد توافق قرار گرفته است، دستیابی به قصد مشترک طرفین، برطرف نمودن شبهة زنا در مورد مادر جانشین و مشخص شدن نسب طفل متولّد از مادر جانشین وجود قرارداد، در استفاده از این روش باروری ضروری به نظر میرسد. (نایب زاده، 1380، صص 94 و 95) بنابراین به دلیل اینکه در این زمینه در حقوق ایران قانون خاصی نداریم، بنابراین تعهّدات و تکالیف طرفین و شرایط ضمن عقد که در راستای اجرای این قرارداد پیش-بینی میشود وجود قرارداد را در این خصوص لازم مینماید و قرارداد میتواند نقش بسزایی در رفع نگرانیهای طرفین و جلوگیری از دعاوی احتمالی داشته باشد.

گفتار دوم- طرفین قرارداد رحم جایگزین

طرفین قرارداد رحم جایگزین والدین حکمی و مادر جانشین میباشند که در اثر تراضی آنها قرارداد واقع میشود. اما باید دانست که قرارداد اجاره رحم قرارداد ساده دوطرفه نیست که صرفاً مانند سایر قراردادهای عادی، طرفین آن از دو نفر تشکیل شوند، بلکه سایر اشخاص نیز در آن دخیل اند و به نحوی درگیر با قرارداد هستند یا در رابطه با انجام تعهّدات مندرج در قرارداد بایستی با آنها هماهنگی به عمل آید که در زیر به تشریح آنها می‌پردازیم:

1- زوجین نابارور (والدین حکمی): زن و شوهری که به امید بچه دار شدن، سبب انعقاد قرارداد شده و تعهّداتی را به عهده می¬گیرند.

2- مادر جانشین (صاحب رحم): زنی که با موافقت به انعقاد قرارداد، وظیفه حمل جنین و به دنیا آوردن بچه را به عهده گرفته و موافقت میکند که به مجرّد تولّد آن را به زوج نابارور تسلیم کند.

3-شوهر زن جایگزین : بدون شک اولین شخصی که نقش بسزایی در انعقاد و اجرای این گونه قراردادها بعد از زوجین نابارور و مادر جانشین ایفا می‌کند شوهر زن داوطلب رحم جایگزین است درحالتی که مادر جایگزین دارای شوهر باشد. چون قرارداد مادر جانشین نه تنها آزادیهای مادر جایگزین را تحت تأثیر می‌گذارد بلکه به طور غیر مستقیم محدودیتهایی برای شوهر وی ایجاد می‌کند. بنابراین اجازه شوهر زن داوطلب مادر جانشین نیز برای انعقاد قرارداد رحم جایگزین نیز لازم می‌باشد.

4-پزشک متخصص ناباروری: معمولاً برای اجاره رحم نیاز به یک پزشک متخصص در امر ناباروری و همچنین مشاوران روانشناسی و روانپزشکی اجتناب ناپذیر است؛ بنابراین طرفین ضمن قرارداد، توافق می‌‌کنند که این عمل تحت نظارت یک یا چند نفر از پزشکان متخصص انجام گیرد تا در صورت بروز هرگونه مشکل و ایجاد اختلاف و یا راهنمایی و استمرار پزشکی و دارویی در طول دوره حاملگی و همچنین خدمات مشاوره‌ای بر مادر جانشین در رابطه با نگرانی‌های احتمالی وی در پی تسلیم بچه به زوج نابارور به آنها مراجع شود. ( نایب زاده، 1380، ص97).

این تیم پزشکی که استفاده از رحم جایگزین را هدایت می‌کنند دارای مسئولیت هستند و مسئولیت آنان تابع قواعد مسئولیت مدنی اعمال پزشکی و درمانی است.

5-بیمارستان یا زایشگاه محل تولد فرزند: بیمارستان یا زایشگاهی که قرار است فرزند در آنجا متولد شود شخص حقوقی به شمار می‌‌رود که می‌توان با اجازه قبلی جهت بدنیا آوردن فرزند ناشی از قرارداد رحم جایگزین، بدلیل مسائلی از قبیل عدم پذیرش بیمارستان جهت کمک در امر تولد حاصل از این عمل به دلیل برخی حساسیت‌های موجود، مثل درج نام پدر و کمادر واقعی طفل در گواهی تولد بچه، با آن توافق حاصل نمود.

مبحث پنجم خصوصیّات قرارداد رحم جایگزین به اعتبار شرایط انعقاد و آثار آن در این مبحث قرارداد رحم جایگزین را به اعتبار شرایط انعقاد، (رضایی یا تشریفاتی) به لحاظ آثار قرارداد (لازم یا جایز) و به اعتبار موضوع و هدف اقتصادی (معوّض و مجانی، مسامحی و معاملی) بررسی خواهیم کرد تا مشخص گردد این گونه قراردادها در شعار کدامیک از این تقسیم بندی ها قرار میگیرد.

گفتار اول - رضایی یا تشریفاتی بودن قرارداد رحم جایگزین

عقد از حیث آزاد یا مشروط بودن خلاقیت اراده به سه نوع قصدی (رضایی)، تشریفاتی و عینی تقسیم می شود. (شهیدی، 1386، ج 1، ص 84) با استنباط از ماده 190 و 191 قانون مدنی چنین برداشت می شود که اساساً برای تشکیل عقد، همان وجود قصد انشا و شرایط اساسی مندرج در ماده 190 قانون مدنی کافی است و توافق هم رکن لازم برای انعقاد قرارداد است و هم کافی است و تشریفات دیگری لازم ندارد. (شهیدی، همان، کاتوزیان، 1386، صص 36 و 37) بنابراین می توان گفت در حقوق ما اصل بر رضایی بودن عقود است و عقد با تراضی واقع می شود و نیازی به هیچ شکل خاصی ندارد. لذا در مورد قرارداد رحم جایگزین که دارای ماهیّت شبیه به عقد اجاره اشخاص می باشد، نیز باید آن را در شمار عقود رضایی دانست. اما بهتر است به دلیل اهمیّت موضوع این گونه قراردادها و آثار بسیار مهم آن، برای صیانت بهتر از خانواده، شکل خاص و تشریفات معینی برای بیان توافق دو اراده و شرایط انعقاد این گونه قراردادها معین کرد تا در شمار عقود تشریفاتی قرار گیرد.

گفتار دوم- لازم یا جایز بودن قرارداد رحم جایگزین

در لازم یا جایز بودن قرارداد رحم جایگزین با توجه به قاعده فقهی «اصاله اللزوم» که ماده 219 قانون مدنی مؤید این امر می باشد؛ اصل بر لزوم قراردادها خصوصی می باشد به غیر آنچه قانون تصریح به جایز بودن آنها نموده است و عقد برای متعاملین لازم الاتباع است و امکان فسخ عقد، امری استثنائی و برخلاف اصل است. (کاتوزیان، 1386، ص 21)

بنابراین همة قراردادای خصوصی به جز موارد مصرحه در خود قانون را باید از جمله عقود لازم به شمار آورد. در نتیجه قرارداد رحم جایگزین از این حیث در زمرة قراردادهای لازم می باشد و طرفین آن باید به تعهّدات مندرج در این قرارداد پایبند باشند و آنها را ایفا نمایند.

گفتار سوم - تملیکی یا عهد بودن قرارداد رحم جایگزین

عقد تملیکی چنانی که از نام آن پیداست، عقدی است که نتیجة مستقیم آن انتقال مالکیت است و عقد عهدی، عقدی است که صرفاً موجب پیدایش تعهد و تکلیف برعهده طرف عقد باشد یا موجب انتقال و سقوط تعهد باشد. (شهیدی، 1386، ج 1، ص 83، کاتوزیان، 1386، ص 34، جعفری لنگرودی، 1384، صص 457 459)

طبق تعاریف فوق، در قرارداد مادر جانشین تملیکی صورت نمی پذیرد و این گونه قراردادها برای هر یک از طرفین تعهدی ایجاد می شود، بنابراین قرارداد اجاره رحم با مادر جایگزین در تقسیم بندی عقود عهدی قرار میگیرد.

گفتار چهارم- معّوض یا مجّانی بودن قرارداد رحم جایگزین

عقد معّوض عقدی است که دارای دو مورد است که هر یک از آن دو در عوض دیگری قرار دارد. این دو مورد ممکن است هر دو مال یا هر دو تعهد و یا یکی مال و دیگری تعهد باشد. اما عقدی که دارای یک مورد است و عوض ندارد عقد مجانی یا غیرمعّوض می‌گویند.

همان گونه که در اقسام قراردادهای مادر جانشین عنوان شد، ممکن است این قراردادها از نوع معّوض (تجاری) یا از نوع غیرمعّوض و دوستانه (غیرتجاری) باشند. بنابراین قراردادی که به صورت معوّض انجام می شود از نوع عقود معوّض است و آثار این عقود بر آن بار می شود.

در مقابل، اگر قراردادی که منعقد می شود از نوع غیرتجاری و نوع دوستانه باشد جز قراردادهای مجانی به شمار می آید. در این قراردادها، مقصود اصلی طرفین به دست آوردن سود مادی و مبادله مال نیست بلکه عواطف خاص محرک اصلی در قبول تعهد می شود و عموماً بین خویشاوندان نزدیک منعقد می شود. البته باید دانست در قراردادهای غیرمعّوض می توان شرط عوض کرده و این شرط ماهیّت قرارداد اصلی را از حالت غیرمعّوض به معّوض مبدل نمی کند. (کاتوزیان، 1386، صص 28 و 29)

گفتار پنجم - مسامحی یا معاملی بودن قرارداد رحم جایگزین

تقسیم بندی عقود به مسامحی یا معاملی بودن برمبنای هدف اقتصادی است که طرفهای قرارداد دنبال می کنند؛ اصولاً در عقود معوّض و معاملی، طرفین قصد سودجویی و داد و ستد داشته و در پی آنند تا در برابر آنچه از دست می دهند، عوض متعادل یا گران بهاتر به دست آورند.

ولی در پاره ای از قراردادها، متعاقدین چنین مادی نمی اندیشند و هدفهای اخلاقی آنان بر سودجویی های متعارف غلبه دارد. این گروه از قراردادها را «عقود مسامحی» می نامند. (کاتوزیان، 1372، ص 128) بنابراین به قرارداد رحم جایگزین نوع دوستانه اصولاً برمبنای تسامح است و انگیزة مادر جانشین برمبنای هدفهای اخلاقی است و اگر شرط عوض نیز گردد، لطمه ای بر اجرای معاملة انجام شده برمبنای تسامح نمی زند. حتی در نوع تجاری آن گرچه مادر جانشین بر اساس عوض اقدام به این عمل می نماید اما انگیزه های عاطفی و اخلاقی نیز در آن بسیار مؤثر است و نمی توان آن را از عقود معاملی دانست. بنابراین می توان گفت قرارداد رحم جایگزین در گروه «عقود مسامحی» قرار دارد.

مبحث ششم صحّت قرارداد رحم جایگزین

طبق قانون مدنی کشورمان، شرایط انعقاد هر قرارداد برابر ماده 190 این قانون بر این شرح معین شده است:

1-قصد طرفین و رضای آنها؛

2-اهلیّت طرفین؛

3-موضوع معین که مورد معامله باشد؛

4- مشروعیّت جهت معامله.

بنابراین طبق ماده فوق قرارداد رحم جایگزین نیز می بایست شرایط چهارگانه فوق را داشته باشد تا از صحّت حقوقی برخوردار باشد. حال هر یک از شرایط فوق را ضمن انطباق با قرارداد رحم جایگزین بررسی می نماییم.

گفتار اول- وجود قصد و تراضی طرفین

قصد مورضا در عقد لازم و ملزوم یکدیگرند و بدون وجود هر یک از آنها عقد کامل و صحیح نیست. رضایت به تنهایی منتهی به انشا نمی¬گردد و اثری در عالم حقوق ندارد، همچنین قصدی که مبتنی بر رضایت واقعی نباشد، به طور کامل مؤثر نخواهد بود. (کاتوزیان، 1386، ص 53)

در قرارداد رحم جایگزین نیز طرفین پس از قصد و رضای انجام عمل با یکدیگر به توافق می-رسند. در این گونه قراردادها قصد هر یک از طرفین کاملاً مشخص است چرا که این قرارداد از جمله عقود خاص است و مانند عقود دیگر نیست که امکان اشتباه در قصد انشا مورد نظر واقع شود. چون احتمال اینکه طرفین از قصد یکدیگر برای انجام این عمل آگاه نباشند خیلی ضعیف است، بدین ترتیب، در قرارداد استفاده از رحم جایگزین، عنصر اصلی یعنی «قصد و رضا» کاملاً محقّق است.

گفتار دوم- اهلیّت طرفین در قرارداد رحم جایگزین

در حقوق ایران، شخص هنگامی اهل محسوب می شود که هم بتواند به صورت شرعی و قانونی دارای حق گردد (اهلیّت تمتع) و هم بتواند حق دارا شده را اجرا و اعمال نماید. (اهلیّت استیفا)

بر اساس نظر فقها؛ (شهید اول، 1381، ص 180) و برطبق مادة 211 قانون مدنی برای اینکه متعاملین اهل محسوب شوند باید بالغ، عاقل و رشید باشند. در قرارداد استفاده از رحم زن علاوه بر اینکه طرفین قرارداد باید عاقل، بالغ و رشید باشند (اهلیّت عام) شرایط دیگری نیز لازم است (اهلیّت خاص) که پزشکان برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در نظر می‌گیرند. هر چند در این زمینه قانون یا رویه خاصی نداریم اما می توان از جمله اهلیّت خاص به ناباروری زوجین متقاضی، باردار شدن زن صاحب رحم، رضایت شوهر در صورتی که صاحب رحم دارای شوهر باشد و غیره اشاره کرد.

گفتار سوم - مورد معامله در قرارداد رحم جایگزین

اصولاً در هر عقدی موضوع آن باید مشخص و معین باشد. ماده 214 قانون مدنی بیان می‌دارد: «مورد معامله باید مال یا عملی باشد که هر یک از متعاملین تعهد تسلیم یا ایفاء آن را می کنند».

مورد معامله در معاملات معوّض دو مورد است در حالیکه در معاملات غیرمعوّض یک مورد می باشد. در عقود عهدی که قرارداد رحم جایگزین در این گروه قرار دارد طرفین، تعهد به انجام کاری می کنند. بدین ترتیب در قرارداد مادر جانشین «مورد معامله» یا همان «موضوع تعهد»، انجام کار است. پس لازم است این عمل برای هر یک از آنها معین باشد. در زیر به تعهّدات اصلی طرفین قرارداد مادر جایگزین می پردازیم:

1-  تعهّدات والدین متقاضی

والدین متقاضی بچه بسته به نوع قراردادی که جهت استفاده از رحم جایگزین منعقد می‌نمایند تعهّدات متفاوتی دارند. اگر قرارداد آنها نوع دوستانه باشد والدین صرفاً نسبت به پرداخت هزینه-های غذا و درمان در برابر زن صاحب رحم مدیون می گردند، و اگر از نوع تجاری و معوّض باشد، تعهّدات والدین ناظر به پرداخت مبلغ مورد توافق به مادر جانشین طبق قرارداد می باشد.

در قراردادهای معوّض اجاره رحم، مبلغ قابل پرداخت بین 2 تا 9 میلیون تومان در نوسان است البته وقتی پای متقاضی خارجی از کشورهای دیگر به میان می آید واسطه قیمت را تا 25 میلیون تومان هم بالا می کشاند. (کشوری، 1390، به نقل از سایت: http://www.tabnak.ir/fa/news/217545)

در مورد وضعیت پول پرداختی به مادر جانشین چهار دیدگاه را می توان در نظر گرفت:

1-ممنوع بودن هر گونه پرداخت پول به مادر جانشین از جمله هزینه ها و مخارج وی.

2-ممنوع بودن پرداخت پول به مادر جانشین به غیر از هزینه¬ها، مخارج و خسارات وارده و معین بودن این موارد (تعیین حداقل و حداکثر مبلغ پرداختی در پاره ای موارد)

3-اجازة پرداخت حق الزحمه به مادر جانشین با اعمال محدودیت در آن (تعیین حداکثر مبلغ پرداختی.)

4-پرداخت پول به مادر جانشین بر اساس توافق. (نایب زاده، 1380، صص 111 116)

در خصوص پرداخت یا عدم پرداخت پول و نیز چگونگی آن رویه مشخص و ثابتی وجود ندارد و آنچه مسلّم است اینکه ممنوعیتی برای پرداخت پول به مادر جانشین وجود ندارد و به دور از عدل و انصاف است که برای شخصی که متحمل این سختیها شده اجرتی هرچند به صورت شرط عوض به عنوان شرط فرعی و تبعی در قراردادشان لحاظ نگردد.

به نظر می رسد که مبنای پول پرداختی به مادر جایگزین در قراردادهای نوع دوستانه از نوع مصالحه می باشد و برمبنای گذشت و توافق بین طرفین می باشد و در قراردادهای معوّض ریشة قراردادی دارد.

2-  تعهّدات مادر جانشین

تعهد مادر جانشین ناظر به پذیرش جنین و نگهداری آن در رحم خود و پروراندن آن در طول مدت حاملگی و تولّد فرزند و در نهایت سپردن او به والدین حکمی است. پس موضوع این تعهد انجام کار یا عملی است که در قبال والدین متقاضی پذیرفته است. بنابراین علاوه بر معلوم بودن آن باید مقدور، مشروع و دارای نفع عقلایی باشد.

مبحث هفتم ماهیّت حقوقی قرارداد استفاده از رحم جایگزین

در این مبحث به ماهیّت حقوقی قرارداد رحم جایگزین می پردازیم تا مشخص گردد این گونه قراردادها جز عقود معیّن قرار دارند یا در عقود نامعیّن و قراردادهای خصوصی گنجانده می شود؟

بنابراین با توجه به اینکه چگونگی ساختار عقودی همانند:«اجاره اشخاص و اشیا»، «جعاله»، «ودیعه»، «عاریه» و «صلح» ساختار مناسب تری با توافق و تعهد به جانشینی در بارداری دارند، به مقایسه این عقود با قرارداد رحم جایگزین پرداخته تا امکان یا عدم امکان استفاده از آنها برای چنین هدفی و تنظیم توافق مزبور به خوبی مشخّص و معیّن گردد:

گفتار اول - مقایسه قرارداد رحم جایگزین با عقد اجاره اشخاص و اشیا

عقد اجاره طبق ماده 466 قانون مدنی عقدی است که به موجب آن مستأجر مالک منافع عین مستأجره می¬شود. طبق نظر فقها (موسوی خمینی، 1363، ص 575) و ماده 466 قانون مدنی موجر منافع اجاره را به مستأجر تملیک می کند. از این پس مستأجر مالک است و مانند او از منافع عین استفاده می کند. (کاتوزیان، 1374، ج 1، ص 361)

هر چند مادر جانشین صلاحیت انتفاع از اندام خود را دارد، امّا نمی تواند این حق را که از حقوق مربوط به شخصیت است به دیگران منتقل کند. همچنین طبق مادة 476 قانون مدنی موجر باید عین مستأجره را تسلیم مستأجر کند و تسلیم برابر ماده 477 همین قانون باید در حالتی باشد که مستأجر بتواند از آن استفاده مطلوب کند.

از طرفی چون استیفای منفعت، متوقف بر تسلیم عین مستأجره است لذا تسلیم آن از طرف موجر ضروری است و روشن است که مادر جانشین نمی تواند اعضای بدن خود را «رحم» را تسلیم والدین حقیقی کند.

در نتیجه با توجه به موارد فوق نمی توان قرارداد استفاده از رحم جایگزین را منطبق با عقد اجارة اشیاء دانست.

اما در خصوص مقایسه با اجاره اشخاص باید گفت اجاره اشخاص عقدی است که به موجب آن مستأجر مالک منافع اجیر می شود. به این اعتبار اجارة اشخاص عقدی است تملیکی و بوسیلة آن منافع اجیر به عوض معین مبادله می شود. (کاتوزیان، 1374، ج 1، ص 567)

اما منفعت در قرارداد مادر جانشین، کارکرد طبیعی رحم در پرورش جنین می باشد. این منفعت جز شخصیت مادر جانشین می باشد و والدین حقیقی نمی توانند مالک این منفعت شوند. همچنین اگر قرارداد مادر جانشین را قرارداد اجارة اشخاص بدانیم، منفعت که کارکرد طبیعی رحم مادر جانشین در پرورش جنین است چهرة مالی به خود می گیرد، به صورتی که حق مطالبه مبلغی پول در قبال آن برای مادر جانشین ایجاد می شود.

حال آنکه این حقوق جز حقوق شخصیت است و چهرة مالی ندارد. بنابراین به نظر می رسد برخلاف نظر برخی که ساختار عقد اجاره اشخاص را ساختار مناسب با توافق و تعهد جانشینی در بارداری می دانند (حمدالهی روشن، 1388، 146) منفعت قرارداد مادر جانشین به گونه ای نیست که بتوان آن را در قالب عقد اجاره اشخاص قرار داد و ما به ازای حقوقی پول پرداختی به مادر جانشین را به آن شکل که عقد اجارة اشخاص به آن می نگرد، در نظر گرفت.

گفتار دوم- قرارداد رحم جایگزین و عقد ودیعه

مطابق با ماده 607 قانون مدنی ودیعه، عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری می سپارد تا به صورت مجانی آن را نگاه دارد. آن چیزی که جوهر و مقتضای عقد ودیعه را تشکیل می دهد، سپردن مالی به منظور «نگهداری» به دیگری است و با نخستین مطالبه به صاحبش باید باز گردانده شود. (کاتوزیان، 1387، ج 2، ص 4)

بنابراین اگر معلوم شود که مقصود اصلی طرفین نگهداری مال نباشد، رابطة آنها تابع قواعد مربوط به عقد ودیعه نمی باشد.

در قرارداد رحم جایگزین نگهداری از نطفه به عنوان جهت اصلی عقد مورد نظر طرفین نیست. عمل سپردن جنین به منظور پرورش آن در رحم می باشد نه برای نگهداری و مادر جانشین آن را برای پرورش در رحم خود قبول می کند نه برای نگهداری که هر وقت والدین حقیقی آن را مطالبه بکنند پس بدهد. هر چند لازمة تعهد اصلی (پرورش جنین در رحم) نگهداری از آن نیز می باشد که در این قرارداد نگهداری به عنوان یک تعهد فرعی در جهت انجام تعهد اصلی می-باشد. بنابراین قرارداد رحم جایگزین نمی تواند با ساختار عقد ودیعه منطبق باشد.

گفتار سوم- قرارداد رحم جایگزین و عقد عاریه

طبق ماده 635 قانون مدنی: «عاریه عقودی است که به موجب آن احد طرفین به طرف دیگر اجازه می دهد که از عین مال او مجاناً منتفع شود». هر چند در عاریه مورد عاریه برای انتفاع به مستعیر داده می¬شود اما آنچه در واقع موضوع اباحه قرار می گیرد منفعت است. (کاتوزیان، همان منبع، ص 40)

حال اگر قرارداد مادر جایگزین را عاریه بدانیم در این صورت مادر جانشین به والدین حکمی اجازه می دهد که از منفعت یکی از اعضا بدن خود که کارکرد طبیعی رحم آن زن می باشد، بهره مند شود. بدین ترتیب مادر جانشین باعث ایجاد حق انتفاع از یکی از اعضا بدن خود برای والدین حکمی در رابطه با منفعت مورد نظر می گردد که با توجه به اینکه حق انسان بر اندام و اعضا خود از حقوق مربوط به شخصیت است مادر جانشین این حق را ندارد که حقی برای دیگران در اعضا و اندام بدن خود به وجود بیاورد. (نایب زاده، 1380، ص 157)

علاوه بر این مورد، تسلیم مال مورد عاریه و قبض آن از سوی منتفع و امکان بازپس دادن آن به معیر (مادر جانشین) در قرارداد رحم جایگزین امکانپذیر نیست بدین ترتیب قرارداد رحم جایگزین با عقد عاریه قابل انطباق نیست.

گفتار چهارم- قرارداد رحم جایگزین و عقد جعاله

بر اساس ماده 561 قانون مدنی: «جعاله عبارتست از التزام شخص به ادای اجرت معلوم در مقابل عملی، اعم از اینکه طرف معین باشد یا غیرمعین.

برخی از نویسندگان حقوقی بر این اعتقادند که ماهیّت قرارداد رحم جایگزین قابل انطباق با عقد جعاله می باشد. (معینی، 1387، ص 29)

اشکالی که وارد است این موضوع می باشد که جعاله عقدی جایز است ولی قرارداد رحم جایز عقدی لازم است.

برخی برای رفع اشکال اخیر اعتقاد دارند که قرارداد رحم جایگزین پیش از بارداری جایز و پس از آن لازم میشود. (رحیمی، 1387، ص 24) برخی دیگر برای چاره اندیشی پیرامون این اشکال پیشنهاد دادند که باید عقد جعاله را ضمن عقد لازم منعقد کرد. (علیزاده، بی نام، ص 159)

اما با توجه به مطالب فوق هرچند که می توان با اعمال پاره ای تغییرات قرارداد رحم جایگزین را منطبق با عقد جعاله دانست، اما در وضع کنونی با در نظر گرفتن ویژگیهای واقعی این دو عقد در نظام حقوقی ایران، رحم جایگزین قابلیت انطباق با عقد جعاله را ندارد.

گفتار پنجم - قرارداد رحم جایگزین و عقد صلح

صلح عبارتست از توافق برای ایجاد یا انتفاء یک یا چند اثر حقوقی بدون اینکه بستگی به احکام خاصه عقود معینی داشته باشد. (جعفری لنگرودی، 1370، ص 157) همچنین در هر مورد که وجود حقی بین دو نفر مشتبه باشد؛ یا مورد نزاع قرار گرفته باشد یا هدف این باشد که از تنازع احتمالی پرهیز شود، عقدی که بر این مبنا و گذشتهای متقابل طرفین واقع می شود صلح است. (کاتوزیان، 1385، ج 1، ص 280)

عده ای با توجه به پذیرش مفهوم گستردة صلح در قانون مدنی و مواد 758 و 754 و 752 این قانون؛ بر این اعتقادند که توافق زوج نابارور برای بهره مندی از رحم مادر جانشین جهت حمل و پرورش جنین متعلق به آنها و در نهایت تحویل نوزاد به زوج نابارور در قالب عقد صلح تحقق مییابد، به این ترتیب که از یک سو ارادة انشایی زن و شوهر نابارور و از سویی دیگر ارادة مادر جانشین است که منجر به پیدایش عمل حقوقی در قالب عقد صلح می گردد. (دهقانی، 1387، ص 159)

هرچند این دیدگاه شاید به ظاهر صحیح به نظر می رسد اما باید توجه داشت که ماهیّت قرارداد رحم جایگزین منطبق با عقد صلح نیست. همانطور که می دانیم اشخاص نه تنها در قرارداد رحم جایگزین بلکه در تمامی عقود معین دیگر همانند بیع و غیره می توانند آنها را در قالب عقد صلح منعقد کنند و به هدف خود از انعقاد قرارداد دست یابند بدون آنکه آثار آن قالب معین توسط قانونگذار قابلیت اجرا را داشته باشد. اما باید هدف طرفین عقد صلح بوده باشد و یا اینکه در قرارداد تصریح گردد.

بنابراین هر چند طرفین می توانند قرارداد رحم جایگزین را صرفنظر از هر قالبی که برای آن در نظر بگیریم با تصریح این قرارداد را در قالب عقد صلح منعقد کنند ولی صرف ماهیّت قرارداد رحم جایگزین منطبق با عقد صلح نیست.

گفتار ششم- قرارداد رحم جایگزین و قرارداد خصوصی (ماده 10 قانون مدنی)

نظر به مطالب گذشته به نظر می رسد قرارداد مادر جانشین یک قرارداد مستقل با مقتضا و آثار مخصوص به خود می باشد.

مقتضای اصلی قرارداد مزبور تعهد مادر جانشین بر حمل جنین به نفع زوجین متقاضی و تسلیم طفل پس از وضع حمل به آنها می باشد. که ممکن است بصورت معوّض یا غیرمعوّض (نوع-دوستانه) انجام شود. با عنایت به مطالب فوق، در حقوق ایران اینگونه توافقات از نوع عقود بی نام بوده و در چارچوب آیه «أفوا بالعقود» و مادة 10 قانون مدنی قابل تحلیل و بررسی است.

طبق ماده 10 قانون مدنی: «قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است.

همانگونه که اشاره شد قرارداد مادر جانشین مخالف و تعارضی با هیچ یک از نصّ های قانونی ندارد. بنابراین میتوان گفت قرارداد رحم جایگزین یک قرارداد خصوصی پذیرفته شده بر اساس ماده 10 قانون مدنی میباشد.

نتیجه گیری :

1-قرارداد رحم جایگزین «قراردادی است که طبق آن زنی توافق می¬کند تا با استفاده از روشهای کمکی تولیدمثل و با استفاده از اسپرم و تخمک والدین حکمی که در رحم یا در محیط آزمایشگاه بارور شده و به جنین تبدیل شده، باردار گردد و پس از سپری شدن مدت حمل و وضع آن، کودک متولّد شده را به زوج طرف توافق تحویل دهد.

در مقابل والدین حکمی نیز متعهد می شوند که بسته به نوع قرارداد، نسبت به پرداخت هزینه ها و حق-الزحمة مادر جانشین و ایفای تعهدّات مربوط مبادرت ورزند.

2-از آنجایی که این گونه قراردادها با حقوق مربوط به شخصیت انسان ارتباط کامل دارند، نباید با قواعد مربوط به حقوق و قراردادهای شخصیت انسانی معارض باشد.

3- طرفین اصلی قرارداد رحم جایگزین زوج نابارور و مادر جانشین هستند و اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگری که به نحوی با این قرارداد مرتبط اند عبارتند از: شوهر زن جایگزین (که اجازه او نیز برای انعقاد قرارداد لازم است)، پزشک متخصص ناباروری و بیمارستان محل تولد.

4-این قرارداد عقدی رضایی، لازم و از گروه عهدی است و ممکن است از نوع عقود معوّض یا غیرمعوّض باشد. همچنین در شمار عقود مسامحی قرار دارد.

5-با توجه به اینکه قراردادهای رحم جایگزین مانند سایر عقود در اثر توافق دو اراده به وجود میآید، قواعد عمومی قراردادها بر آن حاکم میباشد. جهت اعتبار بخشیدن به این قرارداد شرایط اساسی عقود و قراردادها که در ماده 190 قانون مدنی کشورمان از آن یاد شده باید فراهم باشد.

6- در حقوق ایران، اگر تعهد مادر جانشین برحسب قرارداد نوع دوستانه باشد، پرداخت پول به وی بر اساس مصالحه است و در قراردادهای معوّض مبالغ پرداختی به مادر جانشین رثیه قراردادی دارد. پرداخت پول در این گونه قراردادها صحیح و ممنوعیتی برای پرداخت پول با مادر جانشین وجود ندارد.

7-ماهیّت حقوقی این گونه قراردادها در قالب عقود اجاره اشیا، اجاره اشخاص، عقد ودیعه، عقد عاریه، عقد جعاله و عقد صلح قرار نمیگیرد و باید آن را در قالب قراردادهای خصوصی موضوع ماده 10 قانون مدنی گنجاند.

منابع

1- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1384)، ترمینولوژی حقوقی، چاپ پانزدهم، تهران، کتابخانه گنج دانش.

2-جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1370)، حقوق مدنی، رهن و صلح، چاپ دوم، تهران، کتابخانه گنج دانش.

3-حمدالهی، عاصف روشن، محمد، (1388)، بررسی تطبیقی فقهی و حقوقی قرارداد استفاده از رحم جایگزین، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد.

4- دهقانی، حسین، (1387)، «رحم جایگزین»، حقوق روز، شماره 5، ص159.

5- رحیمی، حبیب الله، (1387)، «مسئولیت مدنی ناشی از رحم جایگزین»، باروری و ناباروری، شماره 2،ص24.

6-شهیدی، مهدی، (1386)، تشکیل قرارداد و تعهدات، ج 1، چاپ ششم، تهران،انتشارات مجد.

7- صفایی، سیّدحسین قاسم زاده، سیّد مرتضی، (1384)، حقوق مدنی: اشخاص و محجورین، چاپ دهم، تهران،انتشارات سمت.

8- علیزاده، مهدی، (بی تا)، «ماهیّت قرارداد استفاده از رحم جایگزین»، مجله تخصصی الهیات و حقوق،ص159.

9- کاتوزیان، ناصر، (1386)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی، قرارداد، ایقاع، چاپ دوازدهم، تهران،شرکت سهامی انتشار .

10- کاتوزیان، ناصر، (1385)، دوره ی مقدماتی حقوق مدنی، درس هایی از عقود معین، ج 1، چاپ نهم، تهران، کتابخانه گنج دانش.

11- کاتوزیان، ناصر، (1387)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، درس هایی از عقود معین، ج 2، چاپ یازدهم، تهران،کتابخانه گنج دانش.

12- کاتوزیان، ناصر، (1374)، عقود معین، ج 1، چاپ ششم، تهران، شرکت سهامی انتشار.

13-کاتوزیان، ناصر، (1372)، قواعد عمومی قراردادها، ج 1، چاپ دوم، تهران، انتشارات مدرس.

14-کاتوزیان، ناصر، (1372)، ضمان قهری مسئولیت مدنی، چاپ دهم، تهران،انتشارات دانشگاه تهران.

15-کاتوزیان، ناصر، (1383)، مقدمه ی علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، چاپ چهل و یکم، تهران،شرکت سهامی انتشار.

16-کشوری، زهرا، (1390)، «رحم اجاره ای 2 تا 9 میلون تومان» به نقل از:

http://www.tabnak.ir/fa/news/217545

17-معینی، فرزاد، (1387)، «سخنی پیرامون رحم جایگزین»، آوای عدالت، شماره 2،ص29.

18-موسوی خمینی، سیّد روح الله، (1363)، تحریرالوسیله، ج 1، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.

19- نایب زاده، عباس، (1380)، بررسی حقوقی روشهای نوین باروری مصنوعی، مادر جانشین اهداء تخمک و جنین، چاپ اول، تهران،انتشارات مجد.

badgir kish آب انبار

تاریخچه آب انبار

آب‌انبار در ايران

شرايط اقليمي‌ خشك و نيمه خشك بخش عمده اي از ايران، تاثير ژرف و بنيادي در خلق پديده‌هاي گوناگون معماري اين سرزمين گذاشته است. ريزش‌هاي آسماني در ايران، به جز ناحيه شمالي و سواحل درياي مازندران، در بقيه نواحي بسيار كم است. به همين دليل، از ديرباز در بيشتر دشت‌هاي وسيع ايران، براي دسترسي به آب، تلاش چشمگيري صورت گرفته و ايرانيان با بهره گیری از تمامي‌ توانايي‌هاي خود، ده‌ها كيلومتر قنات حفر كرده اند. آنها در كنار ساخت قنات‌ها و سدها، به ذخيره سازي آب‌هاي فراوان زمستاني براي به مصرف رساندن آنها در فصل‌هاي گرم سال نيز توجه داشته اند و براي تحقق اين مساله، «آب‌انبار» را بنيان گذاشته اند.

آب‌انبارها علاوه بر نقش مهمي‌ كه در زندگي روزمره مردم داشته اند، از موقعيت خاصي نيز در فرهنگ و اعتقادات مردم اين سرزمين، بهره مند

آب‌انبارها در بافت شهرهاي حاشيه كوير، مركز بسياري از آبادي‌ها و شهرك‌ها و محله‌ها بوده‌اند و در بسياري از محله‌ها بزرگ‌ترين و چشمگيرترين واحد معماري به شمار مي‌روند

فن ساختمان و شيوه معماري در ساختمان آب‌انبارها داراي اعتبار خاصي است؛

چرا كه سازندگان اين واحدها با دقت و نكته‌سنجي بسيار، به مسايل عمده اي چون ميزان فشار آب بر كف و سطح آب‌انبار، مساله اندود داخل بنا، تهويه، تصفيه و جلوگيري از آلودگي آب،توجه داشته‌اند.

هنر تزيين نماي خارجي اين آب‌انبارها، به خصوص سردر ورودي آنها و در برخي از موارد، انتخاب اشعار جالبي براي كتيبه بالاي سردر، همگي نشان دهنده آن است كه اين بناها با بسياري از ويژگي‌ها و روحيات ساكنان پيرامون خود، ارتباط نزديك ومستحكمي‌ داشته اند

دلايل وجودي آب‌انبار

دلايل جمع‌آوري و نگه‌داري آب در آب‌انبارها را مي‌توان به صورت زير دسته بندي كرد

الف) تبخير شدن آب در اثر تماس مستقيم با گرماي خورشيد و جريان هوا

ب ) فاسد شدن آب در هواي آزاد

ج) گرم شدن آب به علت تابش نور خورشيد

آب انبار

آب‌انبار حوض و یا استخر سرپوشیده‌ای است که برای ذخیره آب معمولاً در زیر زمین ساخته می‌شود. در مناطق کم‌آب و کویری آب انبار را از آب باران و یا جویبارهای فصلی پر می‌کنند. آب معمولاً در زمستان ذخیره شده و در تابستان به کار می‌رود. آب انبارها از جمله تأسیسات وابسته به قنات هستند.

نحوه ساخت آب انبار، تصفیه و عایق بندی آن :

برای تصفیه از روش‌های فیزیکی و شیمیایی استفاده می‌شود.

ته نشین شدن مواد زاید، اضافه کردن حجم مشخصی از نمک به منظور تجزیه آن و میکروب کشی توسط کلر آزاد شده...

استفاده از ترکیبات آهکی جهت گندزدایی...

و استفاده از کیسه‌های زغال به منظور بو گیری

انواع آب انبارها

آب انبار ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

1- آب انبارهای همگانی عمومي واقع در محله ها، کاروانسراها، روستاها و به صورت تک بنا در مسیر راه‌های کاروانی.

2- آب انبارهای خصوصی درون خانه ها

قسمت‌های مختلف آب انبارها

قسمت‌های عمده بنای یک آب انبار عبارت‌اند از:

1- منبع ذخیره آب ،

2-پوشش منبع ،

3-هواکش و بادگیر ،

4- راه پله و پاشیر ،

5- سردر تزئینی.

تحلیل اجزای آب انبار

منبع یا انبار:

قسمت اصلی آب انبار است و به چهار شکل مکعب، مکعب مستطیل، هشت گوشه و استوانه ساخته می‌شده، تمامی یا بخش عمده آن در زیر زمین کنده می‌شود. قطر منبع های استوانه‌ای از حدود 20 متر تجاوز نمی‌کند و تا سه هزار متر مکعب گنجایش دارند. منبع های مکعب و مکعب مستطیل می‌توانند در اندازه‌های بسیار بزرگ و تا صد هزار متر مکعب نیز ساخته شوند که در آن صورت برای نگهداری پوشش فراز آنها در داخل منبع ، جرزها و ستونها را بکار می‌گیرند.

پوشش انبار:

مشكل ترين بخش در ساخت آب انبار پوشاندن دهانه مخزن آب انبار بوده است براي اين پوشش معمولا از طاقهاي قوسي و يا گنبدي استفاده مي كردند, البته در مواردي كه مي خواستند از بام آب انبار استفاده كنند نيز پوشش مخزن به صورت مسطح بوده است. پوشش راچينه (پلكان) از نوع آهنگ و به دو روش ضربي و رومي اجرا مي شده است پوشش پاشير معمولا طاق تر كين بوده و در فضاي مربع شكل طاق كلنبو كار شده است و از انواع طاقهاي كژاوه و كلنبو و تركين در فضاي كنار سردر و سر در استفاده شده است.

هواکش و بادگیر:

برای سالم نگهداشتن آب و خنک کردن آن، بر فراز منبع آب به صورت معمول بادگیرهایی استوار می‌کنند تا جریان هوا را در آن برقرار سازد. وجود بادگیر های متعدد یک دهانه و چند دهانه در بالای برخی از انبار های آب به این دلیل است که تا از هر سو که باد می وزد، از آن بهره جسته شود و به طور دائم جریان هوا به گونه (بده و بستان) به‌وسیله بادگیرها در منبع برقرار باشد.

راه پله و پاشیر:

در کنار منبع و به طور معمول در وسط سردر باشکوه و چشمگیری که به میدان یا فظای به نسبت باز مقابل جلوه می بخشد، پله‌های آب انبار قرار دارد که دسترسی به پاشیر و محل برداشتن آب را میسر می سازد. شیب پله‌ها گاهی تند ، ولی پهنای آنها بسیار است تا افراد براحتی بتوانند با سطل، دلو، کوزه و مشک از کنار هم بگذرند. در محل پاشیر و برداشت آب، برای آنکه افراد معطل نشوند با توجه به تعداد ساکنان محل، گاه تا سه شیر نیز قرار می‌دهند. شیر های برداشت آب را در یک متری از کف منبع نصب می‌کنند تا مواد ته نشین شده با آب خارج نشود. برخی از آب انبار ها دارای دو راه پله هستند یکی برای مسلمانان و دیگری برای زرتشتیان مانند آب انبار معروف ریگ در یزد

سردر

سردر آب انبارها چشمگیر ترین واحد تزئینی و نما سازی شده آن به شمار می‌رود. در دوسوی پله‌ها اغلب سکو های سنگی پهنی وجود دارد که بیشتر در پیوند فضای باز محل مقابل سردر، جایگاه مناسبی برای گردهمایی مردم محل به شمار می‌رود.

مواد و مصالح بکار رفته در ساختن آب انبارها عبارت است از سنگ، آجر، شفته آهک و ساروج.

از معروفترین آب‌انبارها آب‌انبار شش‌بادگیری و آب‌انبار تکیه امیرچقماق در شهر یزد در ایران است

مصالح ساخت

در آب انبار به دليل تماس مستقيم با آب و رطوبت از مصالحي استفاده مي شد كه در مقابل آثار تخريبي رطوبت مقاوم باشند آجر و ملات در انواع مختلف از اصلي ترين مصالح ساخت آب انبار به شمار مي رفته است . آجر خام و پخته براي قسمت پشت بدنه بوده و براي بدنه آب انبار آجر خاصي به رنگ ليمويي بنام آجر آب انباري داشته اند كه فقط مخصوص آب انبار بوده است. اين نوع آجر در ديوار چيني ، پوشش مخزن ، بدنه ، پوشش راچينه و راه پله بكار برده مي شد البته در نواحي كوهستاني و يا مناطقي كه استفاده از سنگ آسانتر و اقتصادي تر از آجر بوده از سنگ لاشه براي ديوارها و گنبد استفاده مي شده است مانند آب انبار دامنه تپه چك چك و بخشي از آب انبار قلعه ندوشن ملاتهايي كه در ساخت آب انبار بكار مي بردند اغلب تركيبي از آهك داشتند معمولا كف آب انبار را با شفته آهكي مي پوشاندند و براي مقاوم نمودن كف آب انبار و جلوگيري از تغيير شكل در كف آن لايه اي از سرب مي ريختند, همچنين ملات استفاده شده براي آجر چنين تركيبي از خاكستر + ماسه + اهك بوده و ملا ت مورد استفاده براي پشت ديوار خزينه شفته آهك ( تركيب گل + آهك) بوده است.

آب انبار شش بادگيري

shish badgiri ab anbar yazd

آب انبارها از جمله تأسيسات وابسته به قنات هستند كه براي ذخيره سازي آب در زمستان و استفاده در تابستان كاربرد داشته اند.

آب انبار شش بادگيري در محله اي به همين نام در شهر يزد واقع شده است.

اين آب انبار بزرگ و پرحجم بالغ بر 2000 متر مكعب گنجايش داشته و دو عدد شير يا راه دسترسي به شير آب انبار دارد كه يكي براي استفاده مسلمين و ديگري براي استفاده اقليت مذهبي زرتشتي مي باشد.

اين آب انبار داراي شش بادگير است، سه بادگير آن از ابتدا ساخته شده بود و سه بادگير ديگر بعدها به آن الحاق شده است. شش بادگير آب انبار با توجه به شرايط اقليمي و جهت باد در اين منطقه به شكل 8 وجهي مي باشند.

ارتفاع مخزن ارتفاع بادگيرها معماري زيباي بادگيرها و مصالح به كار رفته و تزئينات آجر چيني مدخل ورودي آن از ويژگيهاي انحصاري آب انبار 6 بادگيري است كه شهرت بسزايي به آن داده است.

تعداد پلكانهاي اين آب انبار 50 عدد، ارتفاع مخزن 6/12 متر و ارتفاع بادگيرها 10 مترمي باشد.

خزینه-مخزن

مخزن محل انبار كردن آ ب و اصلي ترين عنصر در شكل گيري آب انبار است شكل مخزن ثابت نبوده بلكه مهمترين عامل در تنوع شكلي مخزن آب انبار ، نحوه استفاده از آن بصورت صحرايي و يا داخل شهري و روستايي بوده معمولا مخزن آب انبارهاي شهري و روستايي نقشه اي مدور و با حجمي استوانه اي و آب انبارهاي صحرايي نقشه اي چهارگوش و حجم مكعب دارند.

مخزن آب انبار مكاني كاملا تاريك بوده و هيچگونه روزنه ورودي نداشته بخاطر همين تاريكي محض آب داخل مخزن كاملا بهداشتي و مطبوع براي آشاميدن بوده است

بادگیر

گرمای زیاد یزد، سازندگان بناهای مختلف را به اندیشیدن تدابیری برای   تهویهی هوا و ایجاد فضاهای خشک واداشته است. ساخت فضاهای تابستان نشین وایجاد فضاهای گود و ساخت فضاهای مرتفع در قسمت پشت به آفتاب می باشد.

بادگیر با هدایت باد مناسب به فضای زیر آن و گردش هوا به داخل باعث خنکی هوای داخل می شود، با قرار دادن دریچه های بادگیر به طرف باد ،آن را به داخل مخزن هدایت می کنند. باد پس از برخورد با سطح آب،از بادگیرهای جبههی مخالف خارج می شود

جزئيات نما سازندگان بعضي از آب انبارها با ايجاد ظرافتهايي در نما علاوه بر بيان احساس و افكارشان مقاصد ديگري را نيز دنبال مي كردند بدين معني كه اين عناصر عملكردي دقيق داشته اند.

معمولا قسمتي از ساختمان كه در معرض برخورد با عوامل مخرب از قبيل ضربه هاي مستقيم به بدنه و ريزش آب باران و نفوذ آن به داخل خشتها قرار دارد براي آمود از كاشي و اجر در قالب طرحهاي جالب استفاده شده است.

آب انبارهاي صحرايي با بدنه هاي گلي، اندازه هاي كوچك و تركيب معمارانه بادگير, مخزن و پوشش مدور آن و چهارطاقي روي پلكان و حداكثر يك كتيبه كوچك ساده كه بر آن نام سازنده و واقف آن آورده شده است.

متداولترين نوع آب انبارهاي روستايي شهري با استفاده از گل اندازهاي آجري است كه در بين چند گل انداز آجري از نگين هاي رنگي نيز استفاده شده است.

كتيبه هاي كاشي كاری شده هفت رنگ و معرق در چند آب انبار مثل جنگ يزد و شاه علي تفت به كار رفته است.

حمام ایرانی

در گذشته های دور، پیروان آیین مهر و زرتشت به پاکیزگی بسیار توجه داشتند.در 1500 یا 2000 سال پیش شستشو به گونه ی امروزی نبود.در آن زمان گرمابه ساختمانی گرم بوده و شستشو در ظرف بزرگی به نام آبزن انجام می شده است.

چون مردم آب را مقدس می دانستند و نمی خواستند آن را آلوده کنند،پساب را پس از شستشو روی زمین می ریختند یا به آسمان پاشیده و هرگز آن را در آب پاک نمی ریختند.

گرمابه هم مانند بازار افزون براینکه کارکردی ویژه داشته،جای گردهمایی مردم محل نیز بوده است.

حمام

حمام نیز از جمله ابنیه مهم شهری بوده که معمولا در مراکز محلات و یا در مجاورت راسته های بازار و یا گذرگاه های اصلی احداث می شده است.

از دوره پیش از اسلام،آثار به جا مانده از حمام های خصوصی در کاخ تخت جمشید(دوره هخامنشی) و کاخ آشور(دوره اشکانی) یافت شده است.

گرمابه ساختمانی همگانی بود که با یک درگاه به بیرون راه داشت تا هوای درون آن همیشه گرم بماند.

گرمابه،برابر جایگاه گرم است،همچون سردابه که برابر جایگاه سرد است

تکوین حمام های سنتی به گونه ای که تا پیش از سیستم لوله کشی جدید شهری مورد استفاده مردم قرار می گرفته است به دوره اسلامی باز می گردد

دوره رونق ساخت حمامها مربوط به عصر صفویه است. در این دوره در کنار ساخت و سازهای گسترده، تعداد نسبتاً زیادی حمام در شهر های مختلف ایران ساخته شد که شماری از آنها در نوع خود شاهکار بود

(از جمله حمام گنجعلیخان کرمان، حمام خسروآقا و علیقلی آقای اصفهان و تعدادی دیگر)

بعد از دوره صفوی هر چند معماری اسلامی هرگز رونق گذشته را به دست نیاورد با این حال در دوره زندیه و قاجاریه، حمام های با شکوهی ساخته شد که از بهترین آنها، حمام وکیل شیراز، از ساخته های

کریم خان زند، و حمام ابراهیم خان کرمان از دوره قاجاریه- می باشد

کهن ترین گرمابه ای که هنوز هم رونق دارد، گرمابه وزیر یزد نزدیک مسجد جامع است که از زمان آل مظفر به جا مانده است.

عناصر فضایی تشکیل دهنده حمام عبارتند از :

اجزای حمام

1- تون : مکانی در حمام که کوره در آن قرار دارد،به این مکان گلخن یا آتش خانه نیز می گویند.

2- تیان : ظرفی فلزی در کف خزینه حمام،بر روی تون،برای گرم کردن آب خرینه

3- چال حوض/چهار حوض: در حمام، حوضی بزرگ و نسبتا عمیق از آب سرد(معمولا در کنار گرمخانه) برای آبتنی و شنا

4- خزینه : در حمام، اتاقی کوچک برای شست و شو، در کنار گرمخانه و بر روی گلخن،که در آن تا نیمه آب می ریزند.بعضی از حمام ها علاوه بر خزینه آب گرم خزینه آب سرد نیز دارند.

5- خلوت گرم خانه : در حمام، فضایی در جوار گرم خانه که مخصوص استحمام خواص و بزرگان بوده است

6- سربینه : محل رخت کندن و استراحت و گفتگو در حمام، که پس از مدخل و پیش از گرم خانه قرار دارد.

7- گربه رو :

1) مجرای هوا در زیر کف، برای دفع رطوبت

2)در حمام، مجرایی که هوای گرم و دود تون را از زیر کف حمام عبور می دهند و کف و هوای حمام را گرم می کنند.

8- گرم خانه :

1) شبستان زمستانی

2) در حمام، محل اصلی استحمام و جای مشت و مال که خزینه از ملحقات آن است

9- میان در : فضای بین سربینه و گرم خانه حمام، که آن دو را از هم جدا می کند و از تبادل حرارت بینآنها می کاهد.

از آنجا که استحمام شامل مراحل مختلفی است، لذا حمام های سنتی ایران دارای فضاهایی با عملکردها و خصوصیات متفاوت بوده اند.در این رابطه فضاهای داخل حمام را می توان به سه قسمت

1) نیمه گرم مرطوب

2) گرم و مرطوب

3) بسیار گرم و بسیار مرطوب

تقسیم نمود.

سیستم تنظیم شرایط محیطی در حمام:

به گونه ای بوده که حرارت و رطوبت به ترتیب از هشتی ورودی و سربینه (نیمه گرم و مرطوب) به صحن حمام و گرم خانه (گرم و مرطوب )و نهایتا به خزینه حمام (بسیار گرم و بسیار مرطوب) بیشتر می شده است .لذا هریک از این فضاها مستقل بوده و تنها از طریق دالانهای باریک و غیر مستقیم و یا هشتی های کوچکی با یکدیگر ارتباط داشته اند

ترتیب سلسله مراتب فضاهای مختلف حمام به گونه ای بوده که مشتریان ابتدا پس از دخول به حمام . گذر از دالان و هشتی ورودی، وارد سربینه حمام می شدند.

در گرمابه ها برای اینکه هوای بیرون کمتر با هوای سربینه آمیخته شود و درون آن گرم بماند،دالانی پر پیچ و خم را به دهلیز و دهلیز را به بیرون می رساند.می دانیم که انسان هنگامی که یکباره از جایی گرم به جایی سرد و یا وارون آن برود،چون دمای هوا ناگهان تغییر می کند،ممکن است بیمار شود.برای همین در گرمابه ها به این نکته اساسی توجه می شده است و همواره دالانی پیچ در پیچ، دهلیز را از درآیگاه گرمابه جدا می کرده است.بدین گونه هوای سرد بیرون نمی توانسته یکباره به درون آید.

گرمابه های کهن همگی دارای سه بخش بنیادی هستند :

1- بینه یا رختکن:فضایی بزرگ و سر پوشیده با حوضی بزرگ در میان و سکوهایی در گرداگرد آن است.

این حوض هم برای شستن و آب کشیدن پا و هم آذین می باشد.پس از دالان، دهلیز و سپس بینه یا رختکن می باشد که فضایی نیمه گرم و کمابیش خشک است.این قسمت حکم ورودی حمام را داشته و از سایر قسمت ها مجلل تر بوده و تزیینات بهتری داشته است.در گذشته گاه در بخشی ازبینه، سلمانی سر هم می تراشید.برای خشک کردن لنگها راه پله ای برای دسترسی به بام ساخته می شد.پیشخوان و دخل حمامی نیز در کنار دهلیز قرار داشت.بینه به شکل چهار پهلو، هشت پهلو و کشکولی ساخته می شده و در گوشه های آن رختکن و در میان ،حوض آب سرد قرار داشت

کفش کن : سپس جهت استحمام، کفشها را کنده و آنها را در قسمت کفش کن که در زیر سکوی سربینه می باشد، قرار دادند و وارد سربینه می شدند

رختکن : قسمت مانند سکویی اطراف سربینه را احاطه کرده و مشتریان لباسها را در آنجا کنده و در گوشه ای قرار می دادند

2- میان در: میان دو بخش بینه و گرم خانه جای دارد.

میان در راهرو یا دالانی است که به چند جا راه داشته، یکی به آبریزگاهها و دیگری به جایگاه ستردن مو.بدین گونه میان در، هوای گرم خانه و بینه را از هم جدا نگه می داشته و یک فضای میانجی بوده است.

قسمت میان در،معمولا از طریق یک یا دو راهروی مجزا، به مستراح ها و اطاق های تنظیف ارتباط داشت.میان در یک یا دو سکو برای انداختن لنگ و دولچه(ظرف دسته دار برای آب برداشتن)و اسباب گرمابه داشته و راه دستشویی و آبریزگاه و نیز جایی برای ستردن موی تن، بیشتر همین میان در بوده، ولی کسانی که نیاز به این کار نداشتن یک راست به گرم خانه می رفتند.

اطاق تنظیف(نظافتخانه)جهت نظافت بدن،حنا بندی و حجامت مورد استفاده قرار می گرفته است.

فضای میان در معمولا به صورت هشتی یا یک دالان باریک و دارای ارتباط غیر مستقیم با بینه، گرم خانه،

مستراح و اتاق تنظیف بوده و علاوه بر مسیر ارتباطی،عملکرد آن جدایی،تبادل حرارتی و رطوبتی و همچنین بصری بین قسمت های مختلف حمام بوده است.

3- گرم خانه یا صحن گرمابه:

گرم ترین بخش گرمابه است.این بخش یک خزانه ی آب بزرگ و دو خزانه ی کوچک دارد،یکی آب سرد و دیگری آب داغ که در دوسوی خرانه بزرگ هستند و آب آنها را همیشه تمیز نگه می داشتند و کسی به آنها دست نمی زده و درون آن هم نمی رفتند.این دو، قله یا گله و هردوی آنها قلتین نامیده می شدند.از این دو،آب گرم و سرد را به خزانه بزرگ می رساندند که مردم درون آن خود را شستشو می کردند.آنها یک بار در آغاز برای خیس خوردن و بار دیگر پس از پایان شستشو برای آبکشی یا غسل کردن به درون خزانه می رفتند.

پس از عبور از گرم خانه(صحن حمام)، و بالا رفتن از چند پله، وارد خزینه می شدند.فضای خزینه گرمترین و مرطوب ترین قسمت حمام است و لذا صرف نظر از ورودی کوچک آن، کاملا محصور می باشد.

در زیر یا کنار گرمابه کوره ای برای گرم کردن آب به نام آتشدان، گلخن یا تون می باشد که سوخت آن بوته بوده است.آتش این تون از زیر به یک یا دو دیگ به نام تیان می رسد که کف خزانه آب گرم کار گذاشته شده است.دیگها از آلیاژ هفت جوش یا به گفته دیگر آمیزه ای از روی، مس، قلع، سرب، و چیز دیگر ساخته می شوند تا در برابر آتش و آب پایدار باشند.

برای گرم کردن هوای این بخش ها در زیر کف جوی هایی پیچ در پیچ به نام گربه رو می ساختند و روی آن را می پوشاندند و دود تون را به درون آنها می راندند.گربه رو ها را کنو بندی می کردند.بدین گونه که روی آن را با یک تاق آجری کوچک می پوشاندند و بعد هم کف سازی می کردند و گاه هم روی آن را با تخته سنگ می پوشاندند.

هر گرمابه دو دودکش داشته استکه دور از تون بوده اند.یکی دود را یکراست به بیرون می فرستاده و دیگری از پیچ و خم های گربه روها می گذرانده و در پایان به بیرون می فرستاده است.

پس از روشن کردن آتش تون،نخست دهانه گربه رو ها را می بستند و دهانه دود کش یکراست را باز می کردند تا دود نخست به تندی خود را بالا کشد و بیرون برود.پس از گرم شدن تون،آن دودکش را می بستند و راه گربه رو را باز می کردند. تا دود از گربه رو ها بگذرد و از دودکش دوم بالا برود

چون فضای گربه رو را دوده می گرفته و احتیاج به تمیز کردن داشته، معمولا ابعاد آنرا به اندازه ای می گرفتندکه یک نفر به طور خمیده بتواند از آن بگذرد و تعمیرات احتمالی و یا نظافت آن را انجام دهد.روی گربه رو ها را با سنگهای ورقه مرمر و یا سنگهای مشابه می پوشاندند.این نوع سنگها نه تنها امکان تبادل حرارت بین گربه رو و فضای بین گربه رو و فضای داخل حمام را میسر می کرده، بلکه از نظر دوام، نظافت و شستشوی سطح آن، بهتر از مصالح دیگر بوده است .

چال حوض

در مجاور فضای گرمخانه در بعضی از حمام ها که بزرگتر و مجلل تر بودند استخری به نام چال حوض قرار داشته است.آب اغلب چال حوض ها گرم نبوده و آن برای شنا کردن در تابستان استفاده می کردند،مانند حمام گنجعلی خان. ولی برخی چال حوض ها مانند حمام فین کاشان که یک حمام سلطنتی بوده دارای تیان بوده و به وسیله حرارت آتشدان همانند خزینه، آب آنها را گرم می کردند.نحوه انجام این شنا بدین طریق است که آب را بادو دست به زیر شکم می آوردند و با جفت پا(پا دلفین) آب را به عقب می زدند.

در مجاور گرم خانه، به جز چال حوض، حوض های کوچک دیگری نیز بوده که در کنار آنها افراد خود را می شستند.در وسط بینه نیز غالبا یک حوض بزرگ بوده که علاوه بر زیبایی، به مرطوب نمودن فضای بینه کمک می کرده است.همچنین حوض کوچکی در بالای پله های سربینه وجود داشته که افراد پای خود را آن آب می کشیدند.آب این حوض به صورت روان بوده است.

وجود این حوض های آب در قسمت های مختلف حمام، هوای هر قسمت را نسبتا مرطوب نموده.ولی باید توجه داشت که راههای ارتباطی بین فضاهای اصلی حمام به صورت محصور و غیر مستقیم بوده، لذا رطوبت بیش از حد هوای فضاهای مرطوب وارد قسمتهای نیمه مرطوب نمی شده و بدن مشتریان هنگام ورود به حمام، به تدریج به آب، رطوبت و حرارت نزدیک می شده و هنگام خروج نیز به همین ترتیب،به تدریج از رطوبت و دمای هوا در فضایی که مشتریان عبور می کردند کاسته می شده است

ساختمان گرمابه های کهن را در گودی زمین می ساختند تا پایدارتر بوده و گرما به هدر نرود .

از جمله تمهیدات اتخاذ شده برای کاهش تبادل حرارتی بین داخل و خارج فضای حمام، قرار دادن بنای حمام در داخل زمین بوده، بنحوی که غالبا کف حمام چند متر از سطح گذرگاه عمومی قرار داشته و بدین ترتیب خاک اطراف دیواره ها همانند یک عایق حرارتی عمل کرده و میزان تبادل حرارت بین داخل و خارج

ساختمان را کم می کرده.همچنین بدنه ضخیم حمام به علاوه خاک مجاور آن همانند یک خازن حرارتی عمل کرده و در تعدیل نوسان درجه حرارت در داخل ساختمان موثر بوده است.

از دیگر مزایای قرار دادن بنا در داخل زمین، مقاومت بهتر ساختمان در برابر نیروی زلزله بوده است.

مزیت سوم و بسیار مهم آنکه امکان سوار شدن آب های جاری در جویها که از رودخانه و یا قنات سرچشمه

می گرفته،بر حمام هایی که از این آب استفاده می کردند، میسر می گشته است.

البته در مناطقی که سطح آبهای زیرزمینی بالا می باشد، مانند سواحل جنوبی دریای خزر، سواحل خلیج فارس و دریای عمان،بالاجبار بدنه حمام را بر روی زمین بنا می کردند.

روشنایی

از آنجا که بخش عمده از سطوح جانبی اکثر حمام ها در داخل زمین بوده،لذا نور آفتاب از طریق نورگیرهای سقفی و یا پنجره های زیر طاق وارد فضای حمام می شده است.

معمولا پوشش گرمابه ها، طاق کلمبو بوده که می توان در نوک آن سوراخی برای نورگیری گذاشت.در نوک آن شیشه هایی کار می گذاشتند که به آن جامخانه می گفتند.شیشه های جام را می شد برداشت و دوباره جا زد.

در زمستان این شیشه ها به جز یکی دوتای آنها،بسته بوده و در تابستان برخی از آنها را برمی داشته اند تا هوارسانی انجام شود.

آب بندی جام خانه ها نیز مهم بوده است.آنها چیزی همانند ماستیک امروزی از گل رس و روغن برزک به نام مومینه درست می کردند تا شیشه های جام را در زه سفالینشان آب بندی کند.هر کدام از بخشهای گرمابه ، یک جام خانه در گنبد داشته است که گاه خودش همانند گنبد اصلی در می آمده که در برخی جاها تنها 60 سانتی متر قد داشته و تا 10 یا 12 جام هم روی آن کار می گذاشتند

اقلیم

به لحاظ اینکه حمام محیطی نسبتا بسته می باشد و ارتباط کمی با شرایط اقلیمی مجاور خود دارد، لذا ساختار کلی حمام ها در مناطق گوناگون اقلیمی ایران کمابیش مشابه است و عوامل اقلیمی مختلف چندان تاثیری در نحوه استقرار،شکل کالبدی و تقسیم بندی فضاهای داخل حمام نداشته است.

اگرچه باید توجه شود که در مناطق گرم و خشک و خصوصا مناطق سرد، جهت حفظ حرارت داخل حمام،کالبد ساختمان تا حد ممکن در داخل زمین قرار می گرفته.در کرانه جنوبی سواحل دریای خزر به دلیل معتدل بودن اقلیم و همچنین بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی، حمام در عمق کمتری از زمین قرار می گرفته است

این موضوع در مورد سواحل جنوبی کشور نیز صادق است زیرا در این سواحل حرارت و رطوبت هوا بسیار زیاد و سطح آبهای زیر زمینی نیز در اکثر مناطق آن بالاست.

مصالح مورد استفاده در حمام ها همواره مصالح با دوام و بام اکثر حمام های بزرگ و مهم در ایران طاق یا گنبد بوده است.اما در روستاهای کوهستانی و یا روستاهایی که امکان دسترسی به چوب آسان بوده، حمام ها غالبا با تیر چوبی و کاهگل پوشیده شده،زیرا آسانتر و اقتصادی تر بوده است.

در سواحل جنوبی دریای خزر به جهت بارندگی بسیار زیاد، بامها یا به صورت شیبدار و یا به صورت طاق و گنبد اجرا می شود.

آب و رطوبت

آب مورد نیاز حمام از آب نهرها، قنات ها و یا از آب چاه تامین می شود.در مجاور حمام هایی که از آب چاه استفاده می کردند، یک چاه حفر می شده و آب آن توسط انسان و یا یک یا دو گاو بیرون کشیده می شد.در رابطه با مورد دوم مسیری را که گاو باید طی می کرده تا آب را بالا بکشد به صورت سرازیری می کندند تا گاو نیروی کمتری را برای این کار صرف کند و دیرتر خسته شود.به این مسیر شیبدار، چهارگاو می گفتند

این آب وارد حوض شده و از آنجا توسط لوله های سفالین به نام تنبوشه به خزینه منتقل می شده است.

مواقعی که می خواستند آب خزینه را عوض کنند، آنرا خالی کرده و پس از شستشوی خزینه آب را توسط تنبوشه ها از حوض به خزینه منتقل می کردند.

تعویض آب حمام توسط بوق و بستن لنگ به قسمت ورودی و اطراف آن به اهالی و رهگذران اعلام می

شده است.

در بیشتر گرمابه ها با آن که آب جاری یا کاریزی در کنار آن می گذشته، در بام گرمابه یک خزانه ی آب جدا

نیز بوده است که بر خزانه گرم خانه سوار بوده است.آب این خزانه را از یک چاه زه به دست می آوردند.

مصالح

از آنجا که حمام ها خصوصا حمام های عمومی، مانند سایر ابنیه، جنبه استفاده عام داشته و برای استفاده نسلهای متمادی احداث می شده، لذا مصالح بکار در آن، در کلیه اقلیم های ایران، از نوع بادوام و مرغوب بوده است.بدین جهت دیوارها و طاقهای قوسی حمام عمدتا با آجر اجرا می شده.در مناطق کوهستانی و کوهپایه ای از سنگ برای بدنه حمام و از تیرچوبی و کاهگل برای پوشش بام استفاده می کردند

در حمام های مجلل،دیوارها را تا ارتفاع 1.80 متر با کاشی پوشش می دادند و مابقی را با آهک اندود می کردند.در سایر حمام ها دیوارها را نیز مانند طاقها آهک اندود می کردند و گاهی جهت زیبایی،روی آن را

آهکبری می کردند.در حمام روی کاشی ها را(بر خلاف مسجد و مدرسه که جنبه مذهبی داشته) تصاویر انسان و حیوان می کشیدند.البته از طرح های اسلیمی و گره چینی نیز استفاده می کردند.

به دلیل بارندگی زیاد،با حمام در سواحل جنوبی دریای خزر را غالبا با سفال پوشش می دادند و یا روی طاق آجری حمام را مستقیما اندود آهک می کشیدند.در سایر اقلیمهای ایران،بام حمام را نیز مانند سایر ساختمانها با کاهگل اندود می کردند و در حمام های مهم تر،روی طاق را آجر فرش می کردند

برای دیوارها و کف خزینه از ملات ساروج استفاده می کردند،ولی برای قرار دان تیان و آب بندی آن، از ساروج مخصوص این کار استفاده می شده است.این ساروج در عین چسبندگی به مصالح بدنه خزینه و صفحه مسی تیان،می بایستی قدرت تحمل حرارت تون و فشار آب را هم داشته باشد،بدون آنکه آبی را از خود عبور دهد.

روش کار اوستا داوود نواب برای ساخت ساروج

ملات ساروج مخلوطی از سفیده تخم مرغ، آهک، خاک رس و قدری موی بز و یا موی سر انسان برای جلو گیری از ترک خوردن ساروج است.این ملات را دو روز ورز می دهند و بعد آن را در زیر تین که 20 سانتی متر از اطراف آن روی پایه و آجری است می ریزند.سپس تین را روی ملات گذارده و خزینه را پر از آب می کنند

بعد ملات ساروج را به صورت لوله در آورده و شخصی باید بتواند به مدت چند دقیقه زیر آب باشد و این ملات را طوری کار بگذارد که مجیط اطراف تیان را بپوشاند و درز یا منفذی باقی نگذارد.

تین صفحه ای مقعر مسی است به قطر حدود 1 متر و به ضخامت 2 الی 3 سانتی متر و تون حمام درست در زیر آن قرار می گیرد.

دپارتمان های علمی

درباره کنسرسیوم

پنل آموزشی

آمار سایت

تعداد اعضای آنلاین : 0

تعداد کل اعضای کنسرسیوم : 1725

برای مشاهده اعضای آنلاین کلیک کنید

مراکز خدماتی و رفاهی طرف قرارداد

marakez

بزرگترین سایت مهندسی پزشکی چراغ فلورسنت ریشه مولا موسسه سالک از لویی کان میکرو سانتریفیوژ بیو الکتریک مهم‌ترين كاربرد مهندسي پزشكي نماز فیلتر های پردازش تصویر حیرت‌انگیز کالاهای غیر استاندارد ای سی جی kenz شهادت مطهری تعمیر EMG بازرسی MFL مراکز آموزش برنامه نویسی در تبریز روشنایی درمان سردرد آسمی جنایت تصاوير ديجيتال طب سنتی آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی جهاد دانشگاهی تبریز درد ساق پا الگوريتم ايزو ديتا تکنیسین PC Oxygen device home استروئیدی ریه نوزادان شرکت هواپیمایی دندان کلونی کانتر رنگ آمیزی دستگاه جرم گیری دندان خونگیری RUBY gps اشنایی با آیین نامه تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی ارز دیجیتال در تبریز بیمارستان ها بازرسی فنی در تبریز بهره وری فیلم آموزش طب سنتی اخلاط 4 گانه کنسرسيوم ايرکاس MMSB باياس کردن سنسور گروه خونی A چاپ سه بعدی بیماری مزمن انسداد ریه تکنولوژی جدید پرینترهای سه‌بعدی آشنایی با تعمیر اندوسکوپی آب‌انبار در ايران ان الائمه کلاس تست های غیرمخرب و بازرسی جوش در اردبیل تعمیر تجهیزات رشته مهندسي پزشكي پس خوران زیستی چیست؟ استخدام دستیار دندانپزشک در مشهد برگزاری دوره های /آموزش تعمیر تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی در تبریز تیروئید هسته ای

logo کنسرسیوم دانشگاهیان و متخصصان ایران - پایپینگ

حامیان کنسرسیوم ایرکاس

  • IRSME
  • RKA
  • ACS
  • IUE
  • RFTC
  • BQC
  • DNW
  • ICS
  • TUV-EMB
  • QAL
  • Ino
  • Allaiance
  • Tckit

تبلیغات در ایرکاس

دسترسی به ژورنال مقالات

az3

تصاویر اینستاگرام ایرکاس