افتالموسكوپ، وسيله‌ای است كه برای معاينه چشم استفاده می‌شود. مهم‌ترين مزيت استفاده از آن، تعيين سلامت رتين و محفظه ويتروس است. در هنگام استفاده از اين وسيله، فرد مشاهده كننده می‌تواند با شخص، فاصله‌ای در حدود يک دست داشته باشد و تصوير معكوس شده توسط يک عدسی محدب مشاهده شود. با اين وسيله، معاينه‌‌كننده از طريق سوراخ مردمک می‌تواند سطح شبكيه چشم و اجزای آن را بررسی كند. به عبارت ديگر با آن بيماری‌های سطح خلفی چشم بررسی می شود. افتالموسكوپ همچنين گاهی فاندوسكوپ نيز ناميده می‌شود و شامل: يک سری آينه‌ها، لنزهايی برای بزرگ نمايی، نوری شفاف و صفحات ديسک مانندی جهت تنظيم سطوح مختلف ديد توسط پزشک است.

انواع افتالموسكوپ
- مستقيم
افتالموسكوپ‌های مستقيم وسايل قابل حملی هستند كه تقريبا به اندازه يک مسواک برقی بوده و رايج‌ترين نوع هستند. اين نوع از افتالموسكوپ ازيک نور فلاش كوچک و منبع نور همراه با تعداد زيــادی لـنــز چــرخـشــی كــه مــی‌تـوانـد تـا 15 بـرابـر بـزرگـنـمـايـی داشـته باشد تشكيل شده است. نور مستقيمی از افتالموسكوپ به درون چشم از طريق قرنيه برای ديدن پشت كره چشم، تابانده می‌شود.

- غيرمستقيم
اين نوع، معمولا بزرگ‌تر بوده و از يک چراغ كه به دور سر پزشک بسته می‌شود و يک لنز كه توسط دست نگاه داشته می‌شود، تشكيل شده است. اين نـوع، مـيدان ديـد بـيـشـتری از درون چشم، فراهم می‌كند.
اين دستگاه در جلوی چشم بيمار قرار می‌گيرد. بــه عــلاوه لـنــزهــای آن در نــزديـكــی چـشـم جـای مـی‌گيـرنـد و ايـن امكـان را بـه پـزشک می‌دهد كه قسمت قدامی چشم (فوندوس) را هم معاينه كند. اين مدل، مزايای ديد سه بعدی، همراه با بزرگنمايی افتالموسكوپی مستقيم را دارد. ميدان ديدی را كه ايـن مدل تامين می كند، پهن‌تر از افتالموسكوپی مـسـتـقـيـــم اســـت امــا بــه انــدازه افـتــالـمــوسـكــوپــی غيرمستقيم نيست.طرز استفاده از افتالموسكوپ مستقيم
رو به روی بيمار بنشينيد و به آرامی به سمت چشـم او بـرويد. سپس افتالموسكوپ را با فشار دادن بر روی دكمه سبز رنگ و چرخش قسمت بالای دسته در جهت ساعتگرد، روشن كنيد. در مرحله بعد، دستگاه را كمی بالاتر از چشم خود قرار دهيد، در اين حالت چشم ديگر خود را ببنديد. سعی كنيد تا جزئيات سطح خلفی چشم بيمار را بررسی كنيد.

ويژگی های يک افتالموسكوپ خوب
افتـالمـوسكوپ‌ها معمولا وسايل قابل حملی هـسـتـنــد كـه مـی تـواننـد جـزئيـات چشـم را جهـت تـشـخيص بهتر، واضح‌تر و بزرگ‌تر نشان دهند. بـرخـی ويـژگـی هـا مـانـنـد پـوشـش مـقـاوم در بـرابر ضربه‌های شديد و طيف گسترده تنظيمات مربوط به روزنه عبور نور، مي تواند كار پزشک را آسان تر كـنـد. لامـپ‌هـای هـالـوژن نـيـز كـمـک مـی ‌كـنـند تا كـارآمـوز بـتـواند بين وريدهای چشم، تمايز قائل شود. تنوع در طراحی اين وسيله، بدان معنا است كه اين ابزار به بهترين وجه ممكن و متناسب با نياز كاربر در دسترس قرار گرفته است.
1- افتـالمـوسكـوپ قـابل حمل: سايز اين نوع وسيله، می‌تواند به اندازه و سبكی يک قلم باشد يا اينكه از فلزات سنگين ساخته شود.
2- افـتــالـمــوسـكــوپ ديـواری: ايـن طـراحـی، امكانات بهتری را در اتاق معاينه يا كلينيک‌ها ارائه می‌دهد. افتالموسكوپ ديواری می‌تواند توسط باتری كار كند يا قابل شارژ با برق شهر باشد.
- ماركی شناخته شده هر چند با هزينه بالاتر انتخاب كنيد. چون آخرين فناوری و كيفيتی برتر در دسترس شما قرار می‌گيرد.
- افـتـالـمـوسـكـوپـی را انـتـخاب كنيد كه لامپ هالوژن دارد. اين لامپ‌ها، روشنايی طولانی مدت با شدت نور بيشتری را فراهم می كنند. در نتيجه مـی‌تـوانـيـد رنـگ واقـعـی بـافـت در چشم بيمار را مشاهده كنيد.
- قيمت قطعات يدكی مارک‌های مختلف اين وسيله را مقايسه كنيد.
- افـتـالمـوسكـوپ‌هـايـی كـه بـر روی سـر قـرار می‌گيرند، قيمت بالاتری دارند. با اين حال آزادی عـمـل بيشتری به پزشک جهت استفاده از دست می‌دهند.
- تعيين كنيد كه به کدام نوع از افـتــالـمــوسـكــوپ‌هــا نـيـازمنـديـد. افتـالمـوسكـوپ مـسـتـقـيـم بـيـشتر برای بررسی ناحيه خلفی چشم ترجيح داده می‌شود، در حالی كه نوع غير مستقيم وضـوح بهتری از قسمت‌های برجسته چشم در اختيار پزشک قرار می‌دهد.اقدامات لازم برای جلوگيری از صدمه به افتالموسكوپ
‌از اين وسيله در اطراف حرارت يا شعله باز اسـتـفـاده نـكـنـيـد. هـمـچنين آن را از گرد و غبار و رطوبت دور نگه داريد.
‌تنها از فيوزی كه در دفترچه راهنمای كاربر مشخص شده، استفاده كنيد.
‌كـابـل بـرقـی را كـه بـه هـمـراه وسـيله عرضه می‌شود، به كار گيريد.
‌قـبــل از تـعــويــض فـيـوز و كـابـل، دستگـاه را خاموش كنيد.
‌هـنـگــامــی كــه از وسـيـلــه بــرای مــدت زمـان طـولانـی استفـاده نمـی كنيـد، جهـت جلوگيری از صدمه و آلودگی، آن را در كاور مخصوص خود قرار دهيد.
‌در افتـالمـوسكـوپ‌هـای قابل شارژ، انتهای دستـه بـايـد تميـز بـاشـد تـا از شـارژ صحيـح وسيله اطمينان حاصل كنيد.
‌در صورت بروز مشكل، در ابتدا به دفترچه راهنمـا مـراجعه فرماييد. اگر دستگاه هنوز هم به درستی كار نمی‌كند از نمايندگی‌های مجاز كمک بگيريد.