خلاصه عملکرد دستگاه ونتیلاتور
ونتیلاتور دستگاهی است که تنفس را برای بیمارانی که به طور طبیعی قادر به تنفس نبوده یا احتیاج به کمک دارند ، فراهم می نماید. تهویه بر پایه دمیدن هوا و آزاد گذاشتن ریه ها به طور دوره ای استوار است که توسط ونتیلاتور انجام می گیرد.
در واقع تهویه عبارت است از دمیدن هوا به داخل ریه و خالی شدن آن به طور متناوب. از سوی دیگر بازدم یک عمل غیرفعال بوده و انجام آن به خاصیت الاستیک ریه هایی که هنگام دم متسع شده اند ، بستگی دارد. بنابراین کار ونتیلاتور در اصل ایجاد یک دم است و اگر فرصت کافی به ریه ها داده شود ، این هوا در حین بازدم خود به خود از ریه ها خارج خواهد شد. در فاز دم ، ونتیلاتور فشار و فلوی تنظیم شده را اعمال می کند ، دستگاه های خاصی نیز مقدار مناسب فلوی تنفس و الگوی زمانی بین دم و بازدم را کنترل می کنند.
ونتیلاتور با استفاده از یک فشار مثبت ریه ها را باد می کند ، فشار در داخل ریه ها متناسب با حجم گاز افزایش می یابد ، این فشار مثبت توسط لوله های مخصوص به ریه ها منتقل می شود. در بعضی ونتیلاتورها یک سوییچ جهت تعویض فاز از دم به بازدم در داخل دستگاه وجود دارد. در بعضی دیگر برگشت الاستیک سینه به طور طبیعی خروج گاز در هنگام بازدم را باعث می شود. البته در مدل های دیگر ، فشاری کمتر از اتمسفر باعث ایجاد فشار منفی در فاز بازدمی می شود.
اساساً تقسیم بندی ونتیلاتورها به دو صورت انجام می گیرد ؛ اول از جهت چگونگی طراحی ونتیلاتور برای مکانیزم تهویه ، به این معنی که دستگاه دارای چه مُد تهویه ای است و این که این حالات بر چه اساسی تقسیم بندی می شود.
در تقسیم بندی حالات تهویه هوایی می توان گفت دسته ای از آنها کلاسیک هستند که تمامی ونتیلاتورها دارا هستند (مثل SIMV) و دسته دیگر حالت هایی که مخصوص خود کمپانی سازنده ونتیلاتور است.
نوع دوم تقسیم بندی از این جهت است که ونتیلاتور بیمار را در چه محدوده سنی حمایت می کند. این بسیار مهم است که محدوده کاری ونتیلاتور از جهت سن بیمار مشخص باشد. حتی کسی که درخواست ونتیلاتور می کند ، باید دقیقاً مشخص کند که ونتیلاتور را برای چه منظوری می خواهد استفاده کند.
در ابتدا با چند اصطلاح آشنا شویم:
- حجم جاری: حجم هوای دمی و بازدمی در هر تنفس عادی و مقدار آن حدود ml 500 در یک مرد جوان سالم است.
- حجم تنفس در دقیقه: مقدار کل هوایی که در هر دقیقه وارد مجاری تنفسی می شود و برابر با حاصلضرب حجم جاری در تعداد تنفس در دقیقه است.
- نسبت "I:E": نسبت زمان دم به بازدم.
- PEEP: فشار مثبت راه هوایی در انتهای زمان بازدم.
ونتیلاتورهای جدید به گونه ای ساخته می شوند که محدوده وسیعی را بپوشانند. به عنوان مثال قبلاً حجم جاری مربوط به ونتیلاتورها از cc100 به بالا بود ولی در حال حاضر هنگامی که این حجم حتی تا cc 20 و یا cc 40 به ازای هر کیلوگرم باشد نیز می توان از ونتیلاتور استفاده کرد. از نظر فنی ، ونتیلاتورها می توانند تمام الکترونیک ، تمام پنوماتیک و یا تلفیقی از این دو باشد. در سیستم های قدیمی برای I:E (نسبت دم و بازدم) چند نسبت مشخص وجود داشت ، در حالی که در حال حاضر نسبت های پیوسته ای برای I:E وجود دارد و بدین ترتیب می توان نسبت های زیادی داشت.
مکانیزم عملکرد ونتیلاتور
برخی مُدهای کاری (حالت های کاری) در ونتیلاتور
IMV: مُدی از عملکرد ونتیلاتور است که اجازه می دهد بیمار تنفس خود به خودی در بین تنفس های از پیش تعیین شده تحویلی ونتیلاتور داشته باشد.
SIMV: در این مُد تنفس کنترل شده ای در فرکانس تنظیم شده به بیمار داده می شود و همچنین به بیمار اجازه داده می شود تا به صورت خودبخودی بدون هیچ کمکی در طول بازه های زمانی ، بین تنفس های کنترل شده تنفس کند. در این مُد ، اگر وقوع این تلاش ها به طور اهم نزدیک به زمان تنفس اجباری ایجاد شود ، تنفس های اجباری با تلاش های تنفس خودبخودی هماهنگ می شود. این مسئله امکان Overinfaltion را کاهش می دهد که این امر از قرار گرفتن تنفس اجباری بر روی تنفس اختیاری ناشی می شود.
Spontaneous: در این روش بیمار تنفس دارد. فقط برای تحت کنترل بودن تنفس ، بیمار به دستگاه متصل می شود.
ALC: این روش نیز برای بیمارانی که تنفس ندارند ، استفاده می شود و دستگاه به طور اجباری پارامترهای تعیین شده را به بیمار اعمال می کند.
Pressure Support: مُد عملکردی ونتیلاتور که برای تقویت کردن تهویه بیمار به طور همزمان با تلاش تنفسی استفاده می شود تا زمانی که به فشار تعیین شده برسد.
تجهیزات مورد نیاز برای انجام آزمون های کیفی و کمی عبارتند از:
- آنالایزر ایمنی
- شبیه ساز ریه
- کالیبراتور ونتیلاتور
دستورالعمل های کیفی
بدنه / اسکلت دستگاه:
قسمت بدنه دستگاه را از نظر پاکیزگی و شرایط فیزیکی عمومی مورد بررسی قرار دهید. مطمئن شوید که روکش های پلاستیکی بی عیب هستند.
وضعیت نصب و نگهدارنده ها:
ایمنی بدنه تمامی اجزاء یا مانیتورهایی که دستگاه به آنها اتصال دارد (مانند منبع گاز اکسیژن ، مرطوب کننده) را چک کنید.
دو شاخه برق:
دو شاخه برق دستگاه را جهت آسیب دیدگی چک کنید. قسمت دوشاخه را تکان دهید تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید و اگر صدایی که نشان دهنده شُل بودن پیچ ها است شنیده شد ، حتماً آن را بررسی کنید.
سیم برق:
سیم را برای نشانه ای از آسیب دیدگی بازرسی کنید. اگر آسیب دیده است ، تمام سیم را تعویض کنید و اگر قسمت آسیب دیده نزدیک به یکی از دو انتهای سیم بود ، فقط قسمت آسیب دیده را تعویض کنید (ببُرید) ؛ در این صورت به وضعیت فاز و نول هنگام اتصال به دو شاخه برق دقت نمایید. سیم های شارژر باتری را نیز چک کنید. همچنین در ونتیلاتورهای پرتابل وضعیت سیم های شارژ باتری را چک کنید.
نگهدارنده کششی سیم برق:
هر دو قسمت پلاستیکی انتهایی سیم برق را چک کنید و مطمئن شوید که سیم را به طرز خوب و ایمنی نگه داشته اند.
فیوزها و قطع کننده های مدار:
اگر دستگاه دارای سوییچ قطع کننده مدار است ، چک کنید که سوییچ آزادانه حرکت می کند. اگر که از دستگاه توسط یک فیوز خارجی محافظت می شود ، چک کنید که نوع و مشخصات الکترونیکی آن از همان نوعی است که روی بدنه مشخص شده است
کابل ها:
شرایط عمومی کابل ها و دو انتهای آنها را بررسی کنید. کابل ها را جهت وجود شکاف و بریدگی در قسمت عایق بندی آنها آزمایش کنید.
اتصالات / بست ها:
تمامی اتصالات و بست های گاز را چک کنید. تمام بست های گاز باید محکم باشند و اصلا نشتی ندهند. باید اتصال تمامی متصل کننده های کلیدی (مانند اتصالات گاز) درست باشند و تمامی پین ها سر جای خود و به طرز ایمنی نصب شده باشند. اتصالات سیستم سانترال گاز طبی بیمارستان باید دارای DISS مناسب و یا بست های اتصال سریع باشند که نیاز به استفاده از آداپتور را برطرف کنند.
فیلترها:
تمامی فیلترهای گازی را بررسی کنید. بررسی کنید که جایی نشانه ای از زنگ زدگی که دلالت بر وجود مایع یا گاز و یا جسم خارجی که باعث آلودگی منبع گاز شود ، وجود نداشته باشد.
سوییچ ها وکنترل ها:
قبل از تغییر هر کدام از کنترل ها و سوییچ ها ، شرایط آنها را چک کنید. اگر عملکرد هر کدام از آنها غیر معمول به نظر رسید (محدوده آلارم ها در پایان هر رِنج) امکان استفاده نامناسب کلینیکی را که منجر به نقص ابتدایی دستگاه می شود ، حتماً مدنظر قرار دهید.
چرخ ها و ترمزها:
اگر ونتیلاتور روی چرخ هایی قرار دارد ، شرایط آنها را چک کنید. اگر رشته هایی از پنبه یا نخ یا کهنه اطراف چرخ ها را فرا گرفته است ، آنها را جدا کنید و در مورد خوب چرخیدن آنها مطمئن شوید. از عملکرد ترمزها و قفل چرخ ها (اگر که در دستگاه موجود است) اطمینان حاصل کنید.
مکانیسم رفع فشار:
در صورت امکان ، مکانیسم رفع فشار ونتیلاتور را بررسی کنید ، به این گونه که مدار تنفسی را مسدود کنید و پیک فشار را روی نشانگرهای فشار بخوانید. مطمئن شوید که فشار فوق از مشخصات سازنده بالاتر نمی رود.
نکته: در صورت عدم دسترسی به دفترچه کاربری دستگاه ، اظهار نظر در مورد نتیجه تست میسر نخواهد بود.
فن و کمپرسور:
شرایط فیزیکی و نحوه عملکرد این دو قسمت را حتماً چک کنید. عملکرد خودکار دستگاه کمپرسور را هنگامی که فشار منبع گاز پایین تر از فشار مورد نیاز باشد ، آزمایش کنید. فن و فیلترهای کمپرسور را تمیز کنید و در صورت نیاز ، روغن کاری و تعویض کنید. البته به ملاحظات سازنده دستگاه توجه کنید.
باتری و شارژر:
در صورت امکان ، شرایط فیزیکی و اتصالات باتری ها را بازرسی کنید. عملکرد آلارم هایی را که هنگام قطع برق با باتری کار می کنند ، چک کنید. ونتیلاتور را از برق بکشید تا ونتیلاتور با باتری کار کند ، شارژ شدن باتری و مدت زمانی که شارژ را نگه می دارد ، چک کنید. شرایط باتری را به وسیله فعال کردن آزمایش باتری یا با اندازه گیری ولتاژ خروجی بررسی کنید. سطح مایع را نیز بررسی کنید. زمانی را که لازم است باتری دیگری جایگزین شود با زدن یک برچسب که نشان دهنده زمان انجام این کار است ، مشخص کنید.
نمایشگرها / نشانگرها:
عملکرد تمام چراغ ها ، نشانگرها ، اندازه گیرها ، گیج ها و نمایشگرهای بصری روی ونتیلاتور و شارژ را تأیید کنید. از عملکرد تمام بخش های نمایشگر های دیجیتال مطمئن شوید.
سیگنال های صوتی:
سیگنال های صوتی را که از ونتیلاتور در هنگام کار کردن فعال می شوند ، چک کنید و مطمئن شوید که صدای آنها به طور مناسب باشد. اگر آلارم شنیداری قطع شده باشد و یا صدای آنها کم باشد ، به مسئول بخش یا پرستار در مورد اهمیت نگهداشتن صدای آلارم ها در سطح مناسب هشدار دهید.
مُدهای عملکردی:
باید این کار برای هر کدام از مدهای عملکردی انجام شود. در ونتیلاتورهای مراقبت ویژه به خصوص توصیه می شود که کلیه مُدهای عملکردی از جمله کنترل ، Assist/Control ، SIMV ، CPAP/PEEP ، Pressure Support را حتماً چک کنید.
ونتیلاتور را برای کار در مُد کنترل تنظیم کنید. چک کنید که آیا ونتیلاتور می تواند تنفس به شبیه ساز ریه دهد. همچنین در صورت داشتن مُد IMV ، ونتیلاتور را برای کار در مُد IMV تنظیم کنید ، چک کنید که آیا ونتیلاتور می تواند تنفس به شبیه ساز ریه دهد.
کمپرسور:
بر اساس توصیه های کارخانه آن را آزمایش کنید.
سیلندرهای گاز ، نشان دهنده های عقربه ای ، رگولاتورها:
تحقیق کنید که این اجزاء آماده هستند ، به درستی نصب شده اند ، در شرایط خوبی هستند و منبع گاز به اندازه مناسب وجود دارد.
برچسب ها:
چک کنید که تمام پلاکاردها و برچسب ها و کارت های دستور العمل ها خوانا باشد.
تجهیزات جانبی:
آماده بودن و شرایط لوازم جانبی و کمکی را چک کنید. تحقیق کنید که مدار تنفسی و فیلترها هماهنگ با پیشنهادات و دستورالعمل های کارخانه سازنده است. به دنبال وجود نشتی در مدار تنفسی باشید و مطمئن شوید که آداپتورها ، ثابت کننده ها و اجزاء (مثلا دریچه های دم ، PEEP و Yشکل و تله آب و نبولایزرها) به خوبی و به درستی عمل می کنند.
دستورالعمل های کمی
کنترلرها:
عملکرد مناسب و دقت کنترل ونتیلاسیون که هر کدام شامل موارد زیر است را تحقیق کنید:
Qn -1-1 حجم جاری یا Tidal Volume
Qn -1-2 نرخ تنفس یا Respiration Rate
Qn -1-3 زمان دم یا Inspiratory Time
Qn -1-4 نسبت دم به بازدم یا Inspiratory : Expiratory (I:E)
Qn -1-5 میزان جریان یا Flow
Qn -1-6 صحت غلظت اکسیژن
Qn -1-7 صحت فشار راه های هوایی
در مورد عملکرد و دقت کنترل های ونتیلاسیون و نمایشگرها تحقیق کنید. این آزمایشات نوعاً به وسیله اتصال ونتیلاتور به یک شبیه ساز ریه یا آزمایش کننده ونتیلاتور و مقایسه مقادیر اندازه گیری شده با تنظیمات روی دستگاه انجام می شود. از توصیه های کارخانه برای تنظیمات مناسب ونتیلاتور که در قسمت عملکرد و دقت ذکر شده است ، پیروی کنید. مقادیر اندازه گیری شده حداکثر باید 10% با تنظیمات تفاوت داشته باشند. میزان حجم کلی اندازه گیری شده به وسیله نمایشگر حجم در خروجی دریچه گازها یا دریچه Peep (در صورت استفاده) را ثبت کنید. حجم همچنین می تواند از محاسبه حجم جاری تحویل داده شده از حاصلضرب کامپلیانس مدار تنفسی و ریه مصنوعی (c) و v=c*PIP) PIP) به دست آید. برای تعیین کامپلیانس فوق (c) ، حجمی را روی ونتیلاتور تعیین و آن را به مدار تنفسی و یا ریه مصنوعی تحویل دهید ، سپس تغییرات به دست آمده در فشار را در ورودی ریه مصنوعی یادداشت کنید. کامپلیانس (c) از تقسیم این فشار ثبت شده بر حجم تحویل داده شده بدست می آید. تفاوت حجم اندازه گیری شده 10%± حجم کلی تنظیم شده در ونتیلاتور است. تعداد تنفس ها در یک دقیقه را یادداشت کنید. چک کنید که نرخ اندازه گیری شده می تواند 1 (تنفس/دقیقه) از نرخ تنفسی تنظیمی تفاوت داشته باشد. (در نرخ های تنفسی بالا می تواند تا bpm2 ± تفاوت داشته باشد.)
صحت غلظت اکسیژن تحویلی بایستی در حدود 10%± غلظت اکسیژن تنظیمی یا 3% اکسیژن تنظیمی باشد (هر کدام بزرگتر باشد).
پارامترها و آلارم های مانیتور شده:
در مورد عملکرد مناسب ، ایمنی و صحت پارامترهای مانیتور شده و آلارم های جانبی آن ها که می تواند شامل موارد زیر باشد ، تحقیق کنید:
Qn-2-1 نرخ تنفس
Qn-2-2 زمان دم
Qn-2-3 ماکزیمم فشار دم
Qn-2-4 ماکزیمم فلو دم
Qn-2-5 فشار پایان بازدمی مثبت یا PEEP
Qn-2-6فشار متوسط مسیر هوائی
Qn-2-7 حجم (شامل حجم جاری و حجم دقیقه ای)
Qn-2-8 درصد اکسیژن دمی جزئی (FIO2)
ونتیلاتور را به شبیه ساز ریه یا آزمایش کننده ونتیلاتور وصل کنید و تحقیق کنید که مقادیر نمایش داده شده بیش از 10% با مقادیر شبیه سازی شده ، تفاوت نداشته باشند. شرایط ایجاد آلارم های صوتی و بصری را ایجاد کنید. چک کنید که پیام آلارم بر روی صفحه ظاهر می شود. اگر ونتیلاتور دارای ویژگی قطع آلارم است ، روش راه اندازی مجدد آن را (به صورت دستی یا اتوماتیک) چک کنید. عملکرد کنترل صدا را چک کنید که به درستی عمل می کند. اگر آلارم های صوتی قطع شده اند یا بر روی صدای کم تنظیم شده اند ، کارکنان را در مورد اهمیت نگه داشتن صدای آلارم ها در سطح مناسب آگاه کنید. اگر از کنترل آلارم از راه دور استفاده می کنید ، عملکرد صحیح آلارم و نشانگر آن را چک کنید.
باید فعال شدن آلارم (مثلاً فشار دمی ماکزیمم بالا ، فشار پایین ، اکسیژن دمی جزئی پایین) در حدود 10% از مقادیر تنظیم شده باشد (خاطر نشان می شود این آیتم در بیشتر مواقع شامل دستگاه ونتیلاتور مراقبت ویژه می شود).
آزمون های کمی از نوع ایمنی الکتریکی
این آزمون ها به صورت عمومی شامل موارد زیر است:
1- اندازه گیری مقاومت زمین حفاظتی
2- جریان نشتی زمین
3- جریان نشتی بدنه
4- جریان نشتی بیمار
5- جریان نشتی کمکی بیمار
