مهندسی پزشکی ، علمی چند رشته ای است که شامل کاربردهای اصول و تکنیک های مهندسی در مسایل زیست شناسی و پزشکی است و علمی است که به مفهوم کاربردی، تلفیقی از مهارت های علوم مهندسی و علوم پزشکی و زیست شناسی در جهت کمک به سلامتی انسان و بهبود بیمار است.امروزه تجهیزات پزشکی بکار رفته در دنیا از تکنولوژی بسیار پیشرفته ای برخوردار هستند و هر روز دستگاه های جدیدتر با مزایای بهتر و کاستی های کمتر توسط مهندسین پزشکی ساخته می شود. اما در ایران به دلیل برخوردار نبودن از امکانات و تکنولوژی لازم، نیاز به سرمایه گذاری هنگفت و نداشتن نیروی متخصص در این زمینه و نیز با توجه به تازه بودن این رشته در ایران، اکثر شرکتها به وارد کردن این تجهیزات و ارائه خدمات پس از فروش می پردازند. البته تعدادی از شرکتها نیز تولیداتی در این زمینه دارند و به بعضی از کشورهای خاورمیانه نیز صادر می کنند. فارغ التحصیلان این رشته علاوه بر شرکتها می توانند در بیمارستان های مختلف مشغول به کار شوند و مسوولیت نظارت و سفارش تجهیزات مورد نیاز بیمارستان را بر عهده بگیرند.مهندسي پزشکي رشته ي نوپايي است که دامنه ي مهارت هاي آن به طور روز افزون در حال گسترش است. اين رشته يکي از تازه ترين رشته هايي است که قدم به عرصه دنياي تکنولوژي جهاني نهاده و اين رشته بدين منظور شکل يافته تا پزشکان را در تشخيص و درمان ياري دهد.مهندسي پزشکي دقت و تنوع در تشخيص را گسترش داده است بطوري که تشخيص بدون دستگاهها امکان پذير نيست تاکنون دستگاهايي از جمله PET,EEG,ECG,MRI,CT-Scan کمک بسيار بزرگي به پزشکي نموده اند و هم راستاي وسايل تشخيصي وسايل و ملزومات درماني گسترش يافته تا بيماران را به گونه اي تحت درمان قرار گيرند که مي توان سمعک، ونتيلاتور ،دياليز، اولتراسوند و کاربردهاي متعدد ليزر را نام برد. مهندس پزشک در گام هاي اوليه بهره برداري ، تعمير ، پشتيباني و نگهداري و تنظيم و استانداردسازي دستگاه هاي را انجام مي دهد و در مراحل بالاتر توسعه ، ارتقا و بهبود دستگاههاي پزشکي و يا حتي مي تواند به طراحي و ساخت يک دستگاه اقدام کند.اين رشته در مقطع کارشناسي داري سه گرايش مي باشد:بيوالکتريک، بيو مکانيک و بيومتريال.
گرایش بیوالکتریک:
هدف این رشته تربیت متخصصانی است که بتوانند از عهده تجهیز، نگهداری و طراحی دستگاه‌های پزشکی برآیند؛ یعنی مهندس الکترونیک مجربی باشند که با زمینه‌های پزشکی نیز آشنایی داشته و بتوانند دستگاه‌های پزشکی را طراحی کرده و بسازند یا اینکه مسؤول سفارش دستگاه از خارج از کشور باشند.
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف:
ریاضی عمومی، معادلات دیفرانسیل، فیزیک عمومی، برنامه‌نویسی کامپیوتر، آمار حیاتی و احتمالات، محاسبات عددی، استاتیک و مقاومت مصالح در مهندسی پزشکی، ریاضیات مهندسی، مقدمه‌ای بر مهندسی پزشکی زیستی، تجهیزات عمومی بیمارستان‌ها و کیلینیک‌های پزشکی، مدارهای الکتریکی، الکترونیک، مدارهای منطقی، بهداشت عمومی، اصول توانبخشی وسایل و دستگاهها، اصول و کلیات مدیریت خدمات بهداشتی ـ درمانی، اصول سیستم‌های رادیولوژی و رادیوتراپی، فیزیولوژی، آناتومی، فیزیک پزشکی، زبان تخصصی مهندسی پزشکی، بیوفیزیک، کارورزی ، پروژه.
دروس تخصصی گرایش بیوالکتریک:
مدارهای الکتریکی، ماشین‌های الکتریکی مستقیم و متناوب، الکترونیک، میکروپروسسور، مخابرات آنالوگ و دیجیتال، تکنیک پالس، حفاظت الکتریکی در سیستم‌های بیمارستانی، سیستم‌های کنترل خطی، اندازه‌گیری الکترونیکی، تجزیه و تحلیل سیستم‌ها، مقدمه‌ای بر هوش محاسباتی و زیستی.
گرایش بیومکانیک:
دانشجوی مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک با به کارگیری مفاهیم مکانیکی در زمینه‌های پزشکی آشنا می‌شود. اهمیت این رشته زمانی آشکار می‌شود که بدانیم جلوه‌های مختلف انسانی، جنبه‌های مکانیکی قوی دارد. مثلاً در ساخت دست یا پای سیبرنتیکی و قلب مصنوعی باید یک متخصص بیومکانیک در مورد نحوه حرکت اندام‌های یاد شده نظر بدهد. همچنین در زمینه سازگاری محیط صنعتی و غیرصنعتی با بدن انسان علم بیومکانیک نقش مهمی را ایفا می‌کند.
دروس تخصصی گرایش بیومکانیک:
دینامیک و ارتعاشات در مهندسی پزشکی، خواص مواد مهندسی، مقدمه‌ای بر کاربرد مواد مهندسی در پزشکی، مکانیک سیالات، کینزیولوژی و بیومکانیک مقدماتی، ارتز و پروتز، طراحی اجزاء، دینامیک ماشین، ترمودینامیک و انتقال حرارت، طراحی و تولید به کمک کامپیوتر، شیمی عمومی، بیوشیمی.
گرایش بیومواد:
فارغ‌التحصیل گرایش بیومواد با کار مواد مختلف از قبیل پلیمرها، سرامیک‌ها، کامپوزیت‌ها و مواد فلزی در بدن انسان و در تجهیزات پزشکی آشنا می‌شود(دوره تعمیرات تجهیزات دندانپزشکی).
دروس تخصصی گرایش بیومواد:
ترمودینامیک، شیمی عمومی، خواص مواد مهندسی، مقدمه‌ای بر کاربرد مواد مهندسی در پزشکی، پدیده‌های نفوذ، انتقال جرم و انتقال حرارت، فرآیند شکل‌دهی و ساخت بیومتریال‌ها، پروتزهای بیومتریال‌ها، کارگاه آزمون‌های بیولوژیکی، شیمی آلی، دینامیک و ارتعاشات در مهندسی پزشکی، مکانیک سیالات، بیوشیمی.
توانایی‌های لازم:
میزان واحدهای غیرمهندسی این رشته بسیار محدود است و دانشجو باید علاقه‌مند به دروس رشته ریاضی فیزیک باشد و این انتظار هست که دید پایه‌ای قوی در مهندسی داشته باشد، یعنی مهندس بیوالکتریک باید به الکترونیک و مهندس بیومکانیک به مکانیک و مهندس بیومواد به دروس مرتبط با مهندسی مواد علاقه‌مند بوده و در آن توانمند باشد. در ضمن یک مهندس پزشکی باید علم زیست‌شناسی و محیط کار بیمارستانی را دوست بدارد یعنی علاقه‌مند باشد که در بیمارستان یا محیط‌های مرتبط فعالیت کند.
موقعیت شغلی در ایران:
یک مهندس پزشکی می‌تواند یک دستگاه پزشکی را به درستی راه‌اندازی کرده و نحوه استفاده صحیح آن را به پرستاران یا دیگر کارکنان بیمارستان آموزش دهد یا اینکه در مؤسسات و شرکت‌های خصوصی و دولتی، در زمینه ساخت تجهیزات پزشکی فعالیت کند. برای مثال فارغ‌التحصیلان گرایش بیوالکتریک به راحتی می‌توانند دستگاه شنوایی سنجی بسازند و از سوی دیگر چون دستگاه‌های پزشکی به طور متوسط میلیون‌ها تومان می‌ارزد و مسؤولان بیمارستان‌ها به طور نسبی برای حفظ و نگهداری آنها اهمیت بسیاری قائلند، بسیاری از فارغ‌التحصیلان مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک و حتی دانشجویان این رشته جذب بازار کار می‌شوند. دانش فارغ‌التحصیلان گرایش بیومکانیک نیز هم در زمینه ساخت اعضای مصنوعی و هم در مبحث توانبخشی مثل ساخت ویلچر یا تخت بیمارستان مورد نیاز است و بالاخره فارغ‌التحصیلان مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال یا بیومواد می‌توانند در زمینه‌های مختلف صنایع پزشکی، کارآیی داشته باشند. برای مثال در کارخانه‌های ساخت لوازم یک‌بار مصرف مثل سرنگ، سوند، یا دستکش‌های جراحی حضور یک مهندس پزشکی گرایش بیومواد کاملاً احساس می‌شود. همچنین پلیمرهایی که در بدن انسان استفاده می‌گردد باید استاندارد و گریدمدیکال داشته باشد که این نیز در حیطه وظایف مهندس بیومواد است.
