چگونه اختر شناس شویم؟
به طور کلی دو راه را در پیش دارید یکی اینکه وارد دنیای حرفهای نجوم شوید و یا راه نجوم آماتوری را انتخاب کنید. برای ورود به دنیای هیجانانگیز و متنوع نجوم حرفهای که گرایشها و شاخههای متنوعی از اخترفیزیک، سیارهشناسی، کیهانشناسی، اپتیک، نجوم رصدی و بسیاری ریز گرایشهای دیگر را شامل میشود، در ایران بهترین مسیر انتخاب رشتهی فیزیک در مقطع کارشناسی است. پس از پایان دورهی کارشناسی باید در دورهی کارشناسی ارشد رشته فیزیک شرکت کنید. البته اگر کارشناسی شما در رشتهی فیزیک نباشد کماکان مجاز به شرکت در رقابت کارشناسی ارشد این رشته هستید اما طبیعتاً باید انرژی و کار بیشتری برای آمادهسازی خود در پشت سر گذاشتن آزمونهای مربوط به دروس این آزمون انجام دهید. در دورهی کارشناسی ارشد میتوانید گرایش خود را از جمله گرایشهایی نظیر اخترفیزیک و کیهانشناسی انتخاب کرده و سپس در دورههای تحصیلی تکمیلی به طور تخصصیتر رشتهی خود را دنبال کنید. در کشورهای دیگر این فرآیند وابسته به دانشگاه مورد نظر متفاوت است برخی از دانشگاهها رشته ستارهشناسی را از مقطع کارشناسی ارایه میکنند و هر یک از آنها ممکن است در گرایش خاصی تمرکز بیشتری داشته باشند.مسیر دوم اما به طور کامل متفاوت است و آن ورود شما به دنیای ستارهشناسی آماتوری است. نجوم آماتوری مطالعهی دقیق و علمی آسمان است اما تفاوت بنیادینی که با نجوم حرفهای دارد به طور خلاصه در دو نکته متمرکز میشود. در نجوم آماتوری شما ضرورتی ندارد که حتما پیشزمینهی تحصیلات آکادمی در زمینهی نجوم داشته باشید و الزاماً از راه ستارهشناسی امرار معاش نمیکنید. برای توجه به معنی نجوم آماتوری میتوانید از جمله به نامهای که چندی پیش قریب به ۳۰۰ نفر از منجمان آماتور ایران به انجمن نجوم ایران نوشتند مراجعه نجوم آماتوری حوزههای متنوعی را شامل میشود که از رصد آسمان آغاز و تا مشارکت در پروژههای علمی آکادمیک نظیر کمک به یافتن سیارات فراخورشیدی را در بر میگیرد. برای آغاز نجوم آماتوری تنها انگیزه کافی لازم است که وقت آزاد خود را به مطالعه و کار در این زمینه بپردازید. موتور محرک در فعالیتهای آماتوری علاقه به آن و لذتبخش بودن این فعالیت است. شما میتوانید کار خود را با مطالعهی کتابها و مجلات عمومی در زمینهی نجوم آغاز کرده و پس از یافتن مهارتهای رصدی حوزه تخصصیتر علاقهی خود را در زمینههای متنوع نجوم آماتوری انتخاب و تمرکز خود را بر آنها قرار دهید.
قدرت مشاهده خوب داشتن رویکرد ساختاریافته و منطقی به کار که در بسیاری از کارهای تحقیقاتی لازم است. توانایی کار با ایده های انتزاعی و انجام مشاهدات پیچیده صبر زیاد در انجام یک پروژه تا پایان یافتن آن ( اغلب چندین سال طول می کشد) توجه زیاد به جزئیات توانایی در حوزه های ریاضیات، فیزیک و شیمی در حد مورد نیاز در علم نجوم توانایی تهیه گزارشات علمی برای نشریات داشتن اعتماد به نفس در ارائه یافته های تحقیقات خود مهارت های خوب در استفاده از نرم افزارهای مرتبط و اینترنت تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل منجمیعلاقه مندان به نجوم آماتوری می توانند با مطالعه کتاب ها و نشریات حوزه نجوم و همچنین با کمک اینترنت اطلاعات زیادی در این بخش کسب کنند. همچنین برخی از مراکز نجوم و ستاره شناسی دوره هایی را برای آموزش نجوم آماتوری برگزار می کنند که علاقه مندان می توانند در آنها شرکت کنند.
اما اگر بخواهید منجم حرفه ای شوید، باید تحصیلات دانشگاهی در این حوزه داشته باشید. در دانشگاه های کشور رشته نجوم در سطح کارشناسی وجود ندارد. علاقه مندان به این شغل باید در رشته فیزیک وارد شده و در مقطع ارشد و دکتری در گرایش اختر فیزیک یا کیهان شناسی ادامه تحصیل دهند.البته به رشته نجوم در ایران توجه ویژه ای نشده است و علاقه مندان در صورت امکان می توانند در خارج از کشور، به خصوص در کشورهایی که در حوزه نجوم قوی و پیشرفته هستند، تحصیل کنند.
بازارکار ، آینده شغلی و وضعیت استخدام منجممنجم معمولا کار خود را باید با انجام تحقیقات کوتاه مدت آغاز کند. استخدام منجم معمولاً در سازمان های مربوط به حوزه های ستاره شناسی ، سیاره شناسی، فضانوردی، تحقیقات ماهواره ای، رصد خانه ها و… می تواند صورت پذیرد. ستاره شناس دارای مدرک تحصیلی عالی می تواند به عنوان هیات علمی در رصدخانههای حرفه ای، پژوهشکدههای فیزیکی و نجومی و دانشگاهها فعالیت کند.