آزمایشگاه کجاست؟
آزمایشگاه یا لابراتوار (فرانسوی: laboratoire) مکانی است که برای انجام آزمایش علمی از جمله آزمایش‌هایی بر روی مواد شیمیایی ساخته میشود. در آزمایشگاه وسایل و مواد آزمایشگاهی ویژه‌ای قرار داده میشود که با آنها میتوان برخی آزمایش‌ها را انجام داد. برای مثال در آزمایشگاه برق، از تجهیزات، قطعات و ابزارهای برقی برای انجام آزمایش‌هایی بر روی سیستم‌های برقی استفاده میشود. آزمایشگاه‌ها را میتوان در مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها، صنایع، تأسیسات دولتی و ارتشی و حتی بر روی کشتی‌ها و هواگردها نیز یافت.
در دانشگاه‌ها زمانی که آموزش فراگیر در یک آزمایشگاه و با آموزش انجام یک فعالیت عملی باشد آن را «آموزش آزمایشگاهی» می‌نامند.
معمولاً آزمایشگاه‌ها به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند: آزمایشگاه‌های فیزیک، آزمایشگاه شیمی، آزمایشگاه‌های کامپیوتر، آزمایشگاه‌های بهداشت، آزمایشگاه‌های پزشکی و تشخیص طبی
سطح‌بندی ایمنی
آزمایشگاه‌ها به ۴ سطح تقسیم‌بندی می‌شوند که سطح ۲ مشابه آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها و بیمارستان با هود و یک سری امکانات امنیتی ابتدایی است که در آنها بر روی عوامل با بیماری زایی پایین کار میشود، در سطح ۳ عوامل خطرناک و با بیماری زایی بالا نگهداری می‌شوند که این آزمایشگاه‌ها به فیلتراسیون هوا با دقت بالا مجهز هستند، سطح ۴ هم با ایمنی فوق‌العاده برای نگهداری ویروس‌های مهلک مثل ابولا استفاده میشود در هر صورت ایمنی این آزمایشگاه‌ها توسط دانشگاه تأیید شده است.
اصول ایمنی آزمایشگاه
توجه و مطالعه تابلوهای نصب شده در آزمایشگاه
پوشیدن روپوش آزمایشگاهی در حین انجام آزمایش
استفاده از ماسک و عینک محافظ در صورت لزوم
توجه به برچسب‌های موجود روی مواد شیمیایی
جابجا نکردن شیشه‌های حاوی مواد شیمیایی
بستن درب شیشه‌های حاوی مواد شیمیایی بعد از هر بار مصرف
تجهیزات آزمایشگاهی
کلونی کانتر
کلونی کانتر به عنوان یکی از مهمترین تجهیزات آزمایشگاهی میکروبیولوژی مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه در مدل های ساده و Scanningطراحی و با قابلیت های فراوان رقیبی برای دستگاه های خارجی بوده است.
در این دستگاه پس از کشت میکروبی، پلیت محیط کشت را در دستگاه قرار داده و به صورت کاملا خودکار و در کمتر از یک ثانیه تعداد کلنی ها بر اساس ( CFU (colony-forming unit یا محاسبه درصد دقت نمونه اعلام می شود.
از قابلیت های دیگر این دستگاه تهیه گزارش های آماری، شمارش بخش خاص از یک پلیت و تعیین آنتی بیوگرام است.
شیکر الایزا
این دستگاه جهت مخلوط کردن محلول انواع میکروپلیت تولید شده است. شیکر الایزا با حرکت سریع با قطر چرخش کم باعث اختلاط مناسب معرف ها و در نتیجه پیشرفت واکنش در طی زمان و عدم تغییر و بروز خطا می شود. این دستگاه مجهز به سیستم کنترل زمان و دور به صورت دیجیتال است.
دارک کانتر
ایـن دستگـاه جهـت شمـارش ذرات تیـره در محلـول هـای PVCدر صنـایـع نفت و پتـروشیمـی مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه به روش Scanningپس از تهیه Scanاز نمونه نسبت به آنالیز آن اقدام می کند.
اتوکلاو
اتـوکـلاو دسـتـگـاهـی اسـت کـه برای استریل کـردن مـواد و تـجـهـیـزات در آزمـایشگاه توسط فشار شدید بخار در دمای ۱۲۱ درجه سانتی گراد به مدت ۱۵ یا ۲۰ دقیقه است. این زمان بستگی به نوع ماده و محتوای اتوکلاو دارد . این دستگاه در ســـــال ۱۸۷۹ تـــــوســـــط چـــــارلـــــز چـــــامـــبــــرلــنــــد (Charles Chamberland ) اختراع شد .
انواع اتوکلاو
دو نوع اصلی اتوکلاو وجود دارد:
صفحه اتوکلاو در بالا :
این اتوکلاو شبیه زودپز هایی است که در خانه های ایرانی یافت می شود . در این اتوکلاو ها ، در اتوکلاو توسط پیچ هایی در پایین بسته می شود و فشار سنجی در بیرون برای کنترل فشار قرار دارد . این دستگاه ها نـیــاز بــه منبـع حـرارت خـارجـی دارنـد و بسیـار خطرناک هستند. بنابراین آن ها باید توسط افراد بـسـیـار با تجربه مورد استفاده قرار گیرند و هر لحظه دما و فشار اتوکلاو ها کنترل شود.
صفحه اتوکلاو در روبه رو :
این اتوکلاو ها به خاطر راحتی، به طور وسیع در آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند اما برای استفاده از این اتوکلاو ها باید دقت زیادی صورت گیرد. ایـن اتـوکـلاو هـا جـعـبـه ای شـکـل هـستند و در درونشان مجهز به واحد تبدیل آب به بخار دارند که برای استریل کردن استفاده می شود . کنترل اتوکلاو به اپراتور این امکان را می دهد تا دمای مورد نظر را تنطیم کند و مدت زمان اتوکلاو را تـعـیـین کند همچنین این اتوکلاو ها وسیله ای برای اندازه گیری و نمایش فشار/دما را دارند .
اتوکلاو هایی که از جلو باز می شوند ممکن است بسیار بزرگتر باشند که برای استریل کردن مواد و وسایل زیاد در بیمارستان ها مورد استفاده قرار می گیرند .
موارد کاربرد اتوکلاو
اتوکلاوو علوم آزمایشگاهی دو جز جدا نشدنی از هم هستند. اتوکلاو در بسیاری از زمینه ها مانند: میکروب شناسی ، پزشکی ، دامپزشکی ، قارچ شناسی ، دندان پزشکی و … مورد استفاده قرار می گیرد.
ظروف شیشه ای ، زباله های پزشکی ، ظروف آزمایشگاهی ، ملحفه های حیوانات آزمایشگاهی ، محیط های کشت و… موادی است که توسط اتوکلاو استریل می شوند. امروزه استفاده از اتوکلاو برای استریل کردن زباله های بیمارستانی به سرعت در حال رشد است . وسایل و دستگاه هایی که برای استریل کردن این مواد و زباله ها استفاده میشود از همان روش بخار و فوق حرارت هستند و باعث استریل شدن توده ای وسیع از زباله های بیمارستانی از عوامل پاتوژن می شوند.
حذف هوا
بعد از بستن در اتوکلاو ، مقداری هوا در ظرف باقی می ماند و باید حذف شود. علت آن این است که هوای گرم در مقایسه با بخار به مدت زمان زیادی برای استریل کردن نیاز دارد . برای مثال : بخار در دمای ۱۳۴ درجه سانتی گراد به ۳ دقیقه وقت برای استریل کردن مواد نیاز دارد در حالی که هوای گرم ۱۶۰ درجه سانتی گراد در همان شرایط به دو ساعت وقت نیاز دارد . روش های حذف هوا در اتوکلاو به شرح زیر است :
حذف هوا از پایین (Downward displacement):
زمانی که بخار وارد محفظه میشود به علت پایین بودن چگالی آن نسبت به هوای گرم در بالای محفظه قرار می گیرد و با افزایش میزان بخار رفته رفته هوای گرم در زیر اتوکلاو فشرده می شود و از قسمت پایینی تخلیه می شود . معمولا در قسمت خروجی دماسنجی برای کنترل دمای هوای خروجی می گذارند . تنها زمانی که هوا از محفظه خارج شد باید تخلیه کردن را متوقف کرد . جریان معمولا توسط تله های بخاری یا سوپاپ های مارپیچی کنترل می شود.
پالس های بخار (Steam pulsing) :
در این روش هوای موجود در محفظه اتوکلاو توسط پالس های بخار فشرده می شود و سپس دپرس شده تا به فشار اتمسفر نزدیک شود .
پمپ های وکیوم (Vacuum pumps):
این پمپ ها هوا یا هوا/بخار را از محفظه مکش می کنند .
سـوپر اتمسفر (Superatmospheric ):
در این چرخه از پمپ های وکیوم استفاده می شود . به دنبال پالس بخار مکش انجام می شود و به دنبال سایر پالس ها مکش ادامه می یابد. میزان مکش ها بستگی به چرخه و نوع دستگاه دارد .
زیــر اتمسفـر (Subatmospheric ) :
مشـابـه چرخه superatmosphericاست اما فشار محفظه هرگز بیش از اتسمفر نیست تا زمانی که فشار به دمای استریل کردن افزایش یابد .
اتوکلاو در پزشکی و علوم آزمایشگاهی
اتوکلاو های پزشکی دستگاه هایی هستند که بـرای اسـتـریـل کـردن (کـشـتـن تـمـام شکل های رویـش مـیکروارگانیسم ها و اسپورها ) مواد و ظروف پزشکی استفاده می شود . در این مرحله یـعـنـی اسـتـریـل کـردن تـمـام شـکـل بـاکتری ها ، ویروس ها ، انگل ها ، قارچ ها و اسپور ها از بین می روند.
اتوکلاو ها در بسیاری از زمینه های پزشکی و مراکزی که نیاز به استریل کردن مواد دارند یافت می شوند. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که امروزه بیشتر از وسایل یک بار مصرف استفاده می شود در نتیجه وسائل نیاز به استریل دوباره ندارند . این اتفاق (استفاده از مواد یک بار مصرف بدون نیاز به بازیابی دوباره) برای اولین بـار در مـورد نیدل های استفاده شده است اما امروزه بسیاری از مواد جراحی به صورت یک بار مصرف استفاده می شوند .
همه مواد توسط اتوکلاو استریل نمی شوند برای مثال ممکن است بعضی مواد پلاستیکی ذوب شوند یا بعضی مواد کاغذی نتوانند میزان بالای فشار بخار را تحمل کنند در این موارد باید از اتو یا سایر روش های استریل کردن (اشعه ، مواد شیمیایی و… ) استفاده کرد .
کنترل کیفی اتوکلاو
اندیکاتور های شیمیایی ، فیزیکی و بیولوژی بـرای بـررسـی دمـا و زمـان اتـوکـلاو بـه صورت تــجــاری وجــود دارد. شــاخــص شـیـمـیــایــی بــه صورت نوار های اتوکلاو (چسب اتوکلاو) یا بسته های پزشکی هستند که وقتی به دمای معنی رسیدند تغییر رنگ می دهند. برای مثال : دارای نوار های سیاه در زمینه سفید هستند که بر روی مــوادی کــه مــی خــواهـنــد اتــوکــلاو شـونـد زده میشود و اگر اتوکلاو درست کار کرده باشد در دمای ۱۲۱ درجه نوار های سیاه از بین می‌روند . اندیکاتور های بیولوژی شامل اسپر باکتری هایی هستند که به حرارت مقاوم هستند.
واشر الایزا
یکی از مهمترین مراحل انجام آزمایش الایزا مرحله شستشو است، از آنجا که مراحل شستشو به روش دستی با فشار ثابت و مناسب صورت نـمــی گـیــرد لــذا مـحـتــویـات چـاهـک بـه خـوبـی شستشو نیافته و ترکیبات اضافی باقیمانده ایجاد اشکال در نتیجه آزمایش می نماید. به همین دلیل استفاده از دستگاه واشر الایزا را به عنوان یکی از ابزار مهم در ایجاد چرخش مناسب در چاهک های پلیت باید نام برد.
واشر الایزا نیمه اتوماتیک مجهز به مانیفلد ۸ کاناله دو ردیفی، دارای سوزن های استیل دارای شاسی کنترل جهت تقسیم محصول شستشو و دارای سیستم کنترل مکش است.
کاتتر انتقال (Transfer Sets)
دارای رابط )Luer(انتهای کانولا جهت تزریق عمیق بدون مشکل، دارای قابلیت نفوذ عمقی و کنترل جهت آن به وسیله حلقه‌های دو طرفه است. عدم ایجاد جراحت به علت سر کروی کانولا و امکان Handlingبسیار راحت آن و در دو سایز مختلف برای استفاده از آن در افراد با آناتومی متفاوت از قابلیت های دیگر آن است.
گروه‌بندی خون (Blood Groping)
دستگاه تمام خودکار بانک خون با قابلیت انجام ۳۰۰ نمونه بیمار در ساعت، انجام تست گروه بندی خونی، آنتی ژن RHو گروه خونی Kellو تشخیص بیماری های عفونی چون سیفلیس، استفاده از تکنولوژی بسیار پیشرفته PK جهت تشخیص و آنالیز مطمئن، دارای نرم افزار اختصاصی، مانیتور، هارد دیسک حداقل ۴۰GB، پرینتر لیزری و صفحه نمایشگر تماسی (Touch Screen).
سانتریفیوژ آزمایشگاهی
سـانتریفیوژ آزمایشگاهی، یکی از ابزارهای آزمایشگاه تشخیص طبی است که با استفـاده از نیـروی مـوتور خود، نمونه مایع را با سرعت بسیار زیادی به چرخش در می‌آورد. بسته به اندازه و ظرفیت نمونه سانتریفیوژهای مختلفی وجود دارد . مانند تمام سانتریفیوژ ها ، سانتریفیوژهای پزشکی هم توسط اصل رسوبی مواد در سرعت بالا کار می کنند که در آن شتاب جاذبه ای مرکزی ، باعث جدا شدن مواد به دو نوع ناحیه کم و پر تراکم می شود .
انواع سانتریفیوژ
انواع مختلفی از سانتریفیوژ ها طراحی و ساخته شده است.
۱-سانتریفیوژ افتراقی :
اغلب برای جدا کردن ارگان خاصی از مجموعه سلول ها برای بررسی قسمت خاصی از سلول های بدن مورد استفاده قرار می گیرد .
۲-سـانتـریفیـوژ ایـزوپیکنیـک :
اغلـب بـرای جـدا کـردن نـوکلـوئیک اسید ها مانند DNAمورد استفاده قرار می گیرد .
۳-سانتریفیوژ گرادیان ساکاروز :
اغلب برای تخلیص ویروس های انولوپ دار یا ریبوزوم ها مورد استفاده قرار می گیرد . همچنین برای جداسازی ارگان خاصی از عصاره سلولی خام از این نوع سانتریفیوژ استفاده می شود .
انواع مختلفی از سانتریفیوژ آزمایشگاهی وجود دارد:
۱-میکرو سانتریفیوژ :
دستگاهی است برای کار در حجم بین ۲/۰ تا ۲ میلی لیتر (میکروتیوب ها) ساخته شده، حداکثر ۹۶ لوله را می توانند پشتیبانی کنند ، طراحی کوچک و کاملی داشته و حداکثر ۳۰۰۰۰ گرم وزن دارند .
۲-سانتریفیوژ بالینی یا کلینیکی :
دستگاهی است برای کاربردهای بالینی مانند لوله های انتقال خون و دارای سرعت کمتری هستند .
۳-سانتریفیوژ چند منظوره رومیزی :
دستگاهی برای کار با تیوب های بزرگ و دارای تنوع بسیار زیادی هستند .
۴-سانتریفیوژ :
STAND ALONEدستگاه های سنگین مانند اولترا سانتریفیوژ
بسیاری از سانتریفیوژ ها دارای سیستم خنک کننده یا بدون سیستم خنک کننده هستند .
طراحی
سانتریفیوژ آزمایشگاهی در شیمی ، زیست شناسی و بیوشیمی برای جداسازی مواد جامد ازمایع در یک سوسپانسیون مورد استفاده قرار می گیرد . مواد جامد می تواند تـرکیبـات غیـر محلـول ، بیـومـولکـول هـا ، ارگـان هـای سلـولـی یـا سلـول کامل باشد . سانتریفیوژها از نظر سرعت و ظرفیت بسیار متنوع هستند. سانتریفیوژ ها معمولا دارای روتوری هستند که در آن ۲، ۴، ۶ یا چاه های بسیار زیاد هستند که در آن ها لوله های آزمایش قرار می گیرد . زمانی که یک سوسپانسیون در یک دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد ، مواد جامد در ته لوله آزمایش ته نشین می شوند و باعث ایجاد یک دیواره مخلوطی می شود . این دیواره باعث می شود تا مایع رویی به آسانی از سوسپانسیون جدا شود.
به طور کلی دو نوع روتور وجود دارد :
روتور با زاویه ثابت :
این روتور ها محکم و کوچک هستند و معمولا از آلومینیوم ساخته می شوند. در آنها چاهک هایی با زاویه ثابت (برای نمونه با زاویه ۴۵ درجه) تعبیه شده است که محل قرار گیری تیوب های نمونه است .
روتور چرخشی یا روتور افقی :
روتور شبیه صلیب است و به آن سطل هم گفته میشود . در این سطل تیوب های مختلفی می تواند سانتریفیوژ شود .
روتور توسط درب روتور بسته می شود . روتور در داخل چمبری قرار دارد که توسط درب فلـزی سـانتـریفیوژ پشتیبانی می شود . درب باز مانع از چرخش موتور روتور میشود . در زمان سانتریفیوژ درب قفل می شود درب بسته باعث حفاظت فرد در برابر برخورد با روتور می شود که با سرعت بسیار بالا در حال حرکت است . محفظه روتور و درب روتور طوری طراحی شده اند که در صورت شکستن لوله ها حتی در حداکثر سرعت ، هیچ خطری فرد آزمایش کننده را تهدید نمی کند . قبل از سانتریفیوژ ، باید لوله‌های موجود در روتور با استفاده از بلانک یا سایر نمونه ها بالانس شود . با توجه به اهمیت این موضوع امروزه سانترفیوژ ها به حس گر تشخیص عدم تعادل خودکار مجهز شده اند .
بسیاری از سانتریفیوژ ها دارای سیستم خنک کننده یا بدون سیستم خنک کننده هستند . شرکت های مختلفی با برند های مختلف انواع سانتریفیوژها را روانه بازار می‌کنند که از مهمترین آن ها می توان به Eppendorf, Thermo-Heraeus , Thermo-Sorvall, Hettich, Beckmann-Coulterیا Sigma اشاره کرد.
آنالایزرهای سنجش ایمنی رادیو اکتیو خودکار، نیمه خودکار و شمارشگرهای گاما
آنالایزرهای ایمنی رادیو اکتیو و شمارشگرهای گاما ، ضمن آشکار سازی مقدار وکمیت هورمون ها ، ویتامین ها ، داروها ، آنتی ژن های سرطان ، آنزیم ها و گیرنده ها ، ویروس ها ، آنتی بادی ها ، پلی پپتید ها و سایر پروتئین ها را تعیین می کند.
آنــالایــزرهـا سنجـش ایمنـی رادیـواکتیـو ، تکنیـک تحلیـل ویـژه وحسـاسـی را بـرای اندازه‌گیری آنالیت ها در نمونه های بیمار (سرم ، ادرار وسایر مایعات بدن ) فراهم می‌آورد . حد آشکار سازی این آنالیت ازحدنانوگرم تا پیکوگرم متغیر است . سنجش هورمون ها با RIA )Radioimmunoassay(با بررسی عملکرد قلبی ، عروقی، تناسلی ، هماتوپوئتیک و سایر عملکردهای متابولیکی ، شواهدی بر ناهنجاری های متابولیک را ارائه می دهد. سنجش دارو ها ( به خصوص داروهای درمانی نظیر متوتروکسات ) به بهبود کیفیت درمان کمک می کند. از تکنیک های RIAهمچنین برای آشکار سازی علائم توموری و گیرنده های هورمون استفاده می شود . آشکارسازی آنتی ژن های هپاتیت به یکی از کاربردهای بسیار مهم آزمایش بـــالـیـنـــی RIAتـبـــدیـــل شـــده اســـت و آزمـــایــش RIAگــاسـتــریــن از نـظــر کـلـنـیکـی بـه یـک روش مناسب و مفید برای تشخیص گاسترینوما تبدیل شده است.
در این نوع آزمایش برای ترکیب یک لیگاند( به ماده ای که قرار است تجزیه شود و معمولا به آن Agگفته می شود ) با همبند ( معمولا به عنوان آنتی بادی از آن نام برده می شود) ویژه آن لیگاند ، روش مناسبی ارائه می شود .
خصوصیات این مواد و ترکیبات، به طور قابل ملاحظه ای ، احتمال تداخل سایر مولکول های بـیـولـوژیـک در اسـتـفـاده از موادی که به وسیله رادیواکتیو نشان دار شده اند ، کاهش می دهد ، این ماده ممکن است با ماده خاصی که قرار است تست شود مشابه باشد.
انجام آزمایش RIAبه صورت دستی مستلزم انجام پروسه های متعدد آزمایشگاهی و محاسبه بــســیـــار زیـــادی از اطــلاعــات اســت. آنــالایــزر خـودکـار زمـان دسـتـرسـی بـه بـازده مـطـلـوب را کاهش می دهد ، میزان دقت را بهبود می بخشد و انجام آزمایش RIAرا آسان تر می کند و از این رو تکنولوژیست ها را قادر می سازد تا تست های متنوعی را انجام دهند . با توجه به اینکه اصول Competive binding را می توان در سیسستم‌های غیر ایمونولوژیک تعمیم داد، بنابراین آزمایش RIAترجیح داده می شود.
اصول کار دستگاه
تکنیـک هـای RIAبرای اندازه گیری غلظت لیگاند موجود در نمونه ای که قرار است آنالیز شود از واکنش ligond- binder استفاده می کنند . در اغلب آزمایش های RIAاز اصول پیوند رقابتی استفـاده مـی شـود که در آن مقدار نامعلومی از لیگـانـد نشـان دار شـده بـا مقـدار نـامشخصـی از لیگاند نشان دار نشده برسر سایت های پیوندی موجود رقابت می کنند. با توجه به تفاوت های ساختاری بین لیگاند و روشBindr آزمایش به یـکــی از دو روش آزمــایــش تـعــادل حـقـیقـی یـا آزمایش اشباع ترتیبی تعیین می شود. در روش آزمایش تعادل حقیقی، Binderبه محلول حاوی لـیـگـاند نشان دار شده و نشان دار نشده اضافه میشود و مخلوط در یک محیط انکوبه می شود در روش آزمایش اشباع ترتیبی لیگاند نشان دار به یک محلول حاوی لیگاند نشان دار نشده و Binderاضافه می شود. بعد از آنکه مدت زمان انکوباسیون سپری شد لیگاند باند شده از لیگاند آزاد جدا می شود و سپس مقدار لیگاند باند شده نــشـــان دار بـــه وســیــلــه یــک شـمــارشـگــر گــامــا اندازه‌گیری می شود، شمارشگر اطلاعات قابل باز خوانی را تولید می کند این اطلاعات از نظر ریاضی به مقادیر رادیو اکتیویته تبدیل می شوند. هـریـک از اسـتـانداردها دارای یک مقدار پاسخ مناسب هستند. بعد از آنکه پاسخ ها به دست آمد غلظت آنالیت با استفاده از منحنی کالیبراسیون سنجیده می شود.
آزمایش RIAاز پنج مرحله تشکیل شده است:
۱-اضافه کردن واکنش‌گر
۲-انکوباسیون آنالیت و معرف
۳-جـداسـازی و تـفـکـیـک اجزا باند به رادیو اکتیو از اجزای آزاد
۴-اندازه گیری رادیو اکتیویته در بخش های مجزا با استفاده از یک شمارشگر بتا یا گاما
۵-تبدیل اطلاعات
در مـرحـلـه یـک ، مقادیر از پیش تعیین شده معرف به وسیله پیپت به داخل نمونه بیمار که در یک لوله آزمایش قرار دارد منتقل می شود. این انتقال در فواصل زمانی منظم انجام می شود و در آنالیزرهای خودکار اپراتور نمونه مورد نظر را روی یک سینی یاپایه قرار داده و نوع آزمایش را انتخاب می کند .
مدت انکوباسیون ودما بر اساس نوع آزمایش متفاوت و متغیر است. برای جداسازی لیگاند آزاد از کــمــپــلــکـــس آنــتــی ژن – آنـتــی بــادی از روشهای مختلفی نظیر رسوب سازی ، تصفیه ، تبادل یونی ، استفاده از غربال های مولکولی و تـکـنـیــک هــای آنـتــی بــادی فـاز جـامـد اسـتـفـاده می‌شوند. یک روش رسوب سازی رایج روش آنتی بادی- دوبل است که در آن یک آنتی بادی با یک پروتئین به عنوان یک رسوب ساز‌ها مورد استفاده قرار می گیرد . از دیگر رسوب ساز ها می توان به سولفات آمونیم ، اتر ، سولفیت سدیم ، کلرید سدیم و پلی اتیلن گلیکول اشاره کرد. در آزمایشات رسوب سازی به جای استفاده از سانتریفوژ می توان از فیلترهایی استفاده کرد که می توانند ذرات به اندازه کوچکتر از میکرون را گیر بیندازند که در این راستا یک تکنیک ساندویچی نیز ارائه شده است که بر اساس آن فیلتر ها ( استات سلولز … ) بر روی لایه مورد نظر نصب می شوند و به صورت ساندویچی بین جفت آشکار ساز قرار می گیرند و به این ترتیب میزان رادیو اکتیویته را اندازه گیری می کنند .
در جداسازی به وسیله شارژ یا وزن مولکولی از gel filtration chromatographyو غربال مولکولی استفاده می شود . جز رادیواکتیو مفید پس از جداسازی به وسیله یک شمارشگر گاما شمارش می شود .
شمارشگر گاما به وسیله یک کریستال سدیم که قطر آن ۵/۱ تا ۳ اینچ است و به وسیله تالیم فعال می شود تشعشعات رادیو اکتیو را آشکار سازی می کند .
محدودیت دستگاه گاماکانتر
بـیـشـتــریــن مـحــدودیــت ایــن دستگـاه در شمـارش نمـونـه هـایـی اسـت کـه فعـالیـت رادیواکتیویته آن ها زیاد باشد زیرا در این صورت شمارش به دست آمده صحیح نخواهد بـود مـحـدودیـت دیـگـر خـصـوصـا در دسـتـگـاه هـای جـدیـد عـدم انـعطاف در انتخاب پنجره‌های انرژی است برای مثال تست تغییر یافته شیلینگ از کبالت۵۷ coاستفاده می‌کندکه در دستگاه های جدید شمارش آن امکان پذیر نیست.
کاربردهای گاما کانتر
بیشترین کاربردهای شمارنده ها در پزشکی هسته ای یا روش های رادیو بیواسی ، شامل به کارگیری تعداد محدودی رادیو نوکلئوتید هستند . ید ۱۲۵ بیشترین کاربرد را دارد که در ارزیابی تست های تیروئیدی و تعیین میزان فیلتراسیون گلومرولی و نیز روش‌هـای RIAبه کار می رود. حجم نمونه ها و استاندارد ها باید مساوی باشند . درصورتی که حجم نمونه بیشتر باشند شمارش کاهش می یابد .
کالیبراسیون میکروپیپت
یـک حجم از محلول ۴:۱۰۰ گرم در میلی لیتر محلول فری سیانید پتاسیم توسط میکروپیپت به ۲۰۰ حجم آب اضافه می شود تا رقت ۱:۲۰۱ حاصل شود. آنگاه با یک پیپت دقیق یک میلی لیتر فری سیانید پتاسیم به ۲۰۰ میلی لیتر آب که در یک فلاسک دقیق آماده شده است اضافه می شود. جذب نوری هر محلول در مقابل آب مقطر در ۴۲۰ نانومتر قرائت می شود. این عمل از ابتدا سه بار انجام می گیرد.
شرکت فردوس رای با اتکا به امر تحقیق و پژوهش و بهره مندی از کادر علمی و اساتید دانشگاهی با اخذ مجوز تحقیقات نسبت به تاسیس واحد تحقیقات صنعتی و آزمایشگاه تحقیقاتی و همچنین با اخذ مجوز تولید از وزارت صنایع و بهره گیری از تجـربیـات گذشته و با انتقال دانش فنی و تکنولوژی روز دنیا و همسان سازی آن با امکـانـات داخلـی نسبـت به تولید تجهیزات تحقیقاتی و آزمایشگاهی ( به طور مثال: کلونی‌کانتر، شیکر الایزا، دارک کانتر و … ) اقدام کرده است که در زیر نمونه هایی از این تجهیزات را مشاهده می کنید.
سیستم کامل الکتروفورز
الکتروفورز از توسعه یافته ترین و متنوع ترین روش های جداسازی مولکول های کـوچـک یـا بـزرگ مـاننـد پـروتئیـن هـا و اسیـدهـای نوکلئیک است. در حالت متداول مولکولهای مورد آزمایش بر روی یک محیط جامد پایه و بین دو قطب مثبت و منفی با جریان الکتریکی ثابت قرار گرفته و بر اساس میزان بار الکتریکی و جرم مولکولی خود روی محیط مذکور حرکت می کنند که همین اختلاف و به وجود آمدن فراکنش های مختلف به وسیله اسکنر و نرم افزار پیشرفته الکتروفورز (سازگار با تمامی محیط های ویندوز از قبیل ۹۸، ۲۰۰۰ و xpدر کامپیوتر (یا حافظه جانبی مانند CD یا فلاپی) ثبت و با کارایی بسیار بالا مورد پردازش قرار می گیرد. الکتروفورز سرم پروتئین، هموگلوبین، لیپوپروتئین، ایزوآنزیم ها و ایمنوفیکشین ادرار به همراه امکان تعریف تست های جدید علاوه بر تست های موجود از امکانات ویژه این سیستم است.
سایر مزایا
اسکن سریع، واضح و واقعی نمونه با سرعت بالای ۹۶ نمونه در ثانیه که در مدل خارجی نمونه مشابه ۲۴ نمونه در ۱۰ دقیقه است.
امکان انطباق منحنی های یک بیمار جهت بررسی روند درمان
امکان انطباق منحنی یک بیمار با منحنی مرجع
امکان ارسال و یا دریافت کلیه اطلاعات هر یک از بیماران از طریق مودم
حذف لکه های اضافی موجود بر روی ژل
آنالیز ژل، تشخیص اتوماتیک فراکنش ها و تشخیص فراکنش های غیر نرمال
انتخاب نمونه به صورت خودکار جهت الصاق آن به patient ID
امکان پرینت پارامترهای هماتولوژی در نمونه های هموگلوبین الکتروفورز
الکترو فورز پروتئین های ادرار
مقـدار بسیـار کمـی پـروتئین در ادرار روزانه دفع‌می شود که این میزان بسیار ناچیز بوده و با روش‌هـای معمول بررسی پروتئین ادرار قابل ارزیـابـی نیسـت یا ولی این میزان تحت شرایط اسید‌های کلیوی افزایش می یابد و قابل ردیابی و الـبـتـه اهمیـت اسـت. شـرایطـی مـاننـد بیمـاری کلیوی اولیه، بیماری های خود ایمنی که نهایتا مـنـجر به درگیری کلیه شوند و التهابات مزمن همه از جمله شرایطی هستند که باعث افزایش دفع پروتئین از ادرار می شود. همچنین بیماری دیـگـری کـه از اهـمیت بسیار زیادی برخوردار است بیماری مولتیپل میلوما است. این بیماری یـک نـوع بـدخـیـمی در سلول های تولید کننده آنــتـــی‌بـــادی اســـت کـــه در ۷۵ % از مـــوارد ایـــن پـروتئیـن‌هـا شامل زنجیره سبک آنتی بادی نیز است و در نتیجه این زنجیره ها از کلیه عبور کرده و وارد ادرار می شوند. الکتروفورز پروتئین های ســــرم در مــــوارد بــیــمــــاری هـــای اتـــوایـمـیـــون، بـیـمـاری‌هـای کبدی و کلیوی، التهابات حاد و مزمن در خواست می شود.
روش انجام تست
برای انجام این تست ابتدا نمونه مورد نظر که ادرار یا سرم بنا به در خواست پزشک است را به دمای اتاق رسانده و سپس مراحل انجام کار به دقت دنبال می شود. مراحل به ترتیب زیر هستند
۱ -کاغذ استات سلولز که به صورت ژل هایی هستند که برای ۸ نمونه اغلب کاربرد دارند در بــافــر مـخـصـوص بـه مـدت ۱۰ دقیقـه خیسـانـده میشود.
۲ -بعد از ۱۰ دقیقه این کاغذ را از محلول در آورده و بـین ۲ کاغذ خشک کن آرام قرار داده میشود تا نم گیری مختصری انجام شود ولی کاغذ نباید خشک شود.
۳-در ایـن مـرحـلـه نمونه را توسط اپلیکاتور خـاصـی کـه بـه مـنـظـور نـمـونـه گـذاری اسـتـفاده میشود برروی کاغذ منتقل می شود. لازم است که نمونه ها ۵/۱ سانتیمتر از لبه کاغذ و حداقل ۱ سانتیمتر از کناره ها فاصله داشته باشند.
۴-سـپـس ژل را برگردانده و از پشت داخل تـانـک الـکـتـروفـورز کـه حـاوی بافر مخصوص است قرار داده می شود به طوری که نمونه در سمت کاتد باشد.
۵ -به وسیله ۲ لام تمیز و کاغذ صافی پلی را برای ارتباط بهتر بافر با ژل تهیه می شود.
۶-تانک را به منبع تغذیه متصل کرده و با تنظیم دستگاه روی ولتاژ مناسب ( ۱۶۰ ولت) که شدت جـریـانـی حـدود ۶-۴ آمـپر را فراهم کند جریان الکتریکی برقرار می شود. بعد از چند بار مصرف بافر جریان افزایش می یابد که در این زمان بافر تـانـک بـاید تعویض شود و از بافر تازه استفاده کرد.
۷ -بعد از طی زمان حدود ۲۰ دقیقه دستگاه را خاموش کرده و مراحل رنگ آمیزی، رنگ بری، آب گیری وشفاف سازی انجام داده می شود.
۸ -در نهایت باندها به وسیله اسکنر و برنامه مخصوص قرائت می شوند.
در الـکـتــروفــورز پــروتـئـیــن ۵ بــانــد تـشـکـیـل مـی‌شـود کـه شـامـل آلبومین ، آلفا-۱ گلوبولین، آلفا-۲ گلبولین، بتا گلبولبن و گاما گلبولین است. آلـبــومـیــن عـمـده پـروتئنـی هـا را تشکیـل داده و نزدیک ترین باند به سمت آند را تشکیل می دهد.
آنالیز شیمیایی
(۴۰۰ )Clinical Chemistry – AU
دستگـاه تمـام خـودکار و با قابلیت Random access، توانایی انجام ۴۰۰ تست فتومتریک و تا ۸۰۰ تست با ISE
قابلیت انجام ۱۲۲ تست شامل بیوشیمی خون و ادرار، پروتئین های اختصاصی، آنزیم ها، یونه، هورمونه، سرولوژی و ایمونولوژی
مصرف دارویی (DAT) و سنجش داروهای درمانی با روش نورسنجی نقطه ای با دقت بسیار بالا
دارای محفظه اورژانس سوییچ )STAT(با قابلیت پذیرش ۲۲ نمونه و جوابدهی ظرف مدت ۵ دقیقه
مجهز به یخچال برای محفظه‌های استقرار معرف‌ها و اورژانس
سیستم سازگار با معرف‌های داخل کشور )Open reagent(
میزان مصرف آب مقطر در حداکثر فعالیت دستگاه lit/h25 با درجه خلوص کمتر از ۲
واجـد سیستـم تشخیـص لختـه )Clot detection(و جلـوگیـری از تخـریب نمونه )Crash Prevention(
شامل نرم افزار اختصاصی، مانیتور، کیبورد، هارددیسک، پرینتر لیزری و صفحه نمایشگر تماسی )Touch Screen(
دارای سـیـسـتـم Analyser Diagnosticجهـت تنظیـم کـردن بخـش هـای مختلـف دستگاه هنگام خارج شدن از حالت استاندارد بدون نیاز به کارشناس فنی
میکروسکوپ
میکروسکوپ یکی از وسایل آزمایشگاهی اصلی است که در ادامه انواع آن را مورد بحث و بررسی قرار داده و طرز کار و ویژگی های هر یک بیان می شود.
میکروسکوپ های مختلف، دارای بزرگنمائی های متفاوتی هستند که عموما با وجود عدسی های گوناگون، تصویر نمونه مورد نظر چند برابر می شود . اصول کلی در تمامی انواع میکروسکوپ ها براساس عبور نور با طول موج های متفاوت از چندین عــدسی محدب است که هرچقدر طول موج نور به کار رفته در میکروسکوپ کوتاه تر باشد قدرت تفکیک یا جــداکنندگی آن میکروسکوپ بیشتر است . برای مثال قدرت تفکیک چشم انسان ۱/۰ میلیمتر و میکروسکوپ نوری معمولی ۲۴/۰ میکرون است. در زیر با تعدادی از میکروسکوپ ها که ساخت شرکت پزشک Olympusکشور آلمان است آشنا می شوید.
مدل ۴۱BX Series – BX
با کاربرد آزمایشگاهی و تحقیقاتی، در دو نوع دو چشمی و سه چشمی، قابلیت نصب انواع دیدها از جمله برایت فیلد، دارک فیلد، پلاریزان ، فاز کنتراست، نما رسکی و فلورسانس شامل انواع لنزهای Plan Achromatو Apochromatبا بزرگنمایی های مختلف، امکان نصب صفحه گرمکن، سیستم ۵،۳،۲ و ۱۰ نفره استاد دانشجو، لوله ترسیم ، Arrow Pointer، امکان نصب انواع دوربین دیجیتال با رزولوشن های مختلف و امکان اتصال آن به ویدئو پروژکتور و کامپیوتر به همراه نرم افزار آنالیز تصاویر.
