آشنایی با کاربردهای لیزر دندانپزشکی

با پیشرفت های چشم گیری که در حوزه لیزر انجام شده است، لیزرها در تمامی صنایع ورود پیدا کرده اند از جمله صنایع پزشکی و دندانپزشکی. همان طور که میدانید لیزر کاربرد های مختلفی در دندانپزشکی دارد که در این مطلب با کاربردهای لیزر دندانپزشکی آشنا می شوید

.

سال‌هاست در اخبار پزشکی و مجلات خانوادگی از کاربرد لیزر در درمان‌های دندان‌پزشکی می‌شنویم. این روزها در تبلیغات برخی مطب‌ها و کلینیک‌های دندان‌پزشکی نیز نوید استفاده از لیرز برای رهایی از صدای آزاردهنده توربین‌های دندان‌پزشکی و کاهش درد و خون‌ریزی را می‌شنویم. اما ممکن است وقتی از دندان‌پزشک خود درباره کاربرد لیزر سوال کنید، بشنوید آنچه مردم از کاربرد لیزر در ذهن دارند در اصل یک اشتباه عامیانه است و چیزی که به عنوان لیزر در مطب‌های دندان‌پزشکی دیده‌اند، تنها نور آبی رنگ یک دستگاه مخصوص است که برای ترمیم دندان‌ها با ماده کامپوزیت کاربرد دارد و لیزر محسوب نمی‌شود. پس لیزر دندان‌پزشکی چیست و چه کاربردهایی در دندان‌پزشکی دارد(آموزش تعمیر تجهیزات دندانپزشکی).

لیزر چیست؟

واژه لیزر خلاصه شده عبارت Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation است. نور تقویت شده‌ای است که به شکل پرتوهای هم راستای بسیار باریک با طول موج مشخص تابیده می‌شود. این نور تقویت شده نوعی از انرژی را فراهم می کند که گونه های آن، کاربردهای گوناگونی در گستره دانش پزشکی دارند.

کاربردهای لیزر در دندان‌پزشکی:

لیزر در دندان‌پزشکی کاربردهای زیادی دارد. برخی از این کاربردها عبارتند از:

۱- تشخیص پوسیدگی و جرم:

یکی از روش های نوین در تشخیص زودرس ضایعات پوسیدگی و جرم دندانی کاربرد لیزر فلورسانس است. در این تکنیک نور لیزر به بافت بیولوژیک تابانده شده و در صورت حضور فعالیت متابولیک باکتریایی، این لیزر با القای اثرات فلورسانس، بازتابی به دستگاه برمی گرداند. دستگاه با تبدیل شدت این نور برگشتی به یک مقیاس عددی می‌تواند به تشخیص ضایعه پوسیدگی یا جرم کمک کند.

از نمونه‌های تجاری این تکنولوژی می‌توان به دستگاه دیاگنودنت و سیستم فیدبک دستگاه لیزر Er:YAG Kavo KEY3 اشاره کرد. در این دو دستگاه از یک لیزر قرمز رنگ دیود nm655 با شدت کمتر از mW1 استفاده می‌شود. این نور از طریق یک فیبر مرکزی به دندان تابش یافته و نور فلورسانت برگشتی از طریق فیبرهای دیگری که به شکل محیطی اطراف فیبر مرکزی قرار گرفته اند؛ به دستگاه برمی گردد. در این مرحله سیگنال برگشتی آنالیز شده و به یک مقیاس عددی از ۰ تا ۹۹ تبدیل می گردد.

  نمایشگر دستگاه علاوه بر این که به صورت لحظه ای در هر نقطه مقادیر را نشان می دهد؛ نشان دهنده ی بالاترین عدد ثبت شده در کل روند معاینه می باشد. بروز پاسخ فلورسنت را به واسطه ی حضور محصولات باکتریایی همچون porphyrin ها و دیگر عوامل نور دوست در ضایعات پوسیدگی و جرم زیر لثه ای می دانند.

در این روش از تابش لیزر دیود۶۵۵ نانومتر استفاده می شود امتیاز استفاده از این روش آناست که با حساسیت تکنیکی بسیار بالای دستگاه امکان مخفی ماندن پوسیدگی از دید دندانپزشک بسیار نادر است. البته احتمال تشخیص کاذب پوسیدگی در ناحیه شیارهای سالم هم وجود دارد.

۲- درمان حساسیت دندانی:

ازدیاد حساسیت عاجی یکی از علل شایع مراجعه بیماران به دندان‌پزشک است. برای درمان این مشکل روش‌های متفاوتی همچون استفاده از خمیردندان‌های حاوی مواد ضد حساسیت، ژل‌های فلوراید و ادهزیوهای عاجی وجود دارد. استفاده از انواع مختلف لیزر نیز برای درمان این عارضه کاربرد دارند. به‌طور مثال تابش لیزر دیود ۸۱۰ نانومتر به سطح دندان با توان ۱ وات و به شکل عمود و غیر تماسی به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه می تواند در یک بار استفاده به میزان قابل توجهی حساسیت عاجی را به شکل فوری کاهش دهد. همچنین مطالعات تکرار این روند را با فاصله ۲ هفته ای جهت بهبود قابل ملاحظه نتایج پیشنهاد داده اند.

کاربرد لیزر ER-Yag هم در دز های پایین (subablative doses)یکی از روشهای مطرح در درمان این مشکل است که اثرات مثبت و دوام طولانی مدت آن ثابت شده است، البته استفاده از این لیزر ها هم نتوانسته است درد ناشی از حساسیت عاجی را در تمام بیماران کاملا برطرف کند.

۳- سفید کردن دندان‌ها:

یکی از کاربردهای شایع لیزر در دندانپزشکی، برای بلیچینگ (سفید کردن دندان‌ها) در مطب است. البته لیزر در درمان بلیچینگ تنها برای فعال کردن ژل بلیچینگ به‌کار می‌رود و هیچ لیزری به شکل مستقل خواص بلیچ ندارد. لیزر می‌تواند در یک مدت زمان کوتاه‌تر، دما را بالا برده و سرعت فعال شدن ژل را افزایش دهد. در این روش معمولا جهت افزایش جذب انرژی لیزر از محصولات بلیچینگ حاوی پیگمان استفاده میشود.

استفاده از لیزر در بلیچینگ سرعت کار را بهبود می بخشد اما تجربه بیشتر دندان‌پزشکان نشان می‌دهد روش بلیچینگ در خانه بهترین و پایدار ترین نتایج را به همراه داشته است.

۴- برداشت پوسیدگی و تهیه حفره:

یکی از کاربردهای جذاب لیزر برای بیماران دندان‌پزشکی بکارگیری لیزر ER-Yag به عنوان جایگزینی برای تراش حفرات و برداشت پوسیدگی مطرح شده است، در این روش لیزر اربیوم که بیشترین جذب را در مولکولهای آب داراست توسط مولکولهای آب موجود در نسج سخت دندانی یا استخوانی باعث تبخیر لحظه ای آب و expantion کریستالهای هیدروکسی آپاتیت شده که این فرایند سبب ablation لایه لایه نسج سخت بیولوژیک می گردد. این روش با حذف مته‌های دندان‌پزشکی و صدای ناهنجار انها، درمان‌های دندان‌پزشکی را خوشایندتر و تحمل‌پذیر تر می سازند.

اما این روش معایبی نیز به همراه دارد:

*لیزر را برای دندانهایی که قبلا ترمیم فلزی داشته‌اند نمی‌توان استفاده کرد. البته در خصوص تراش ترمیم‌های کامپوزیتی لیزر اربیوم توانمند است.

 *لیزر در تراش روکش و یا پوسیدگی‌های راجعه قابل استفاده نیست.

* لیزر نمی تواند شکل کامل و صحیحی از حفره ارایه دهد بنابراین برای شکل دهی کامل حفره هنوز هم به مته‌های دندان‌پزشکی نیاز است. در صورتی‌که صرفا از لیزر به منظور تراش دندان استفاده شود ماده ترمیمی انتخابی کامپوزیت خواهد بود.

 *برای استفاده از این لیزر مانند تراش با مته‌های دندان‌پزشکی، دندان باید بی‌حسی شود. اما اگر از مقادیر پایین‌تر انرژی دستگاه استفاده شود می‌توان تراش بدون درد را برای بیمار به انجام رساند. اما از آنجا که این مقادیر انرژی حداقل انرژی قادر به ablation بافت سخت است در چنین شرایطی تراش دندانی به کندی انجام و همین محدودیت سبب می گردد که کلینسین کار با انرژی بالاتر همراه با تزریق بی حسی را ترجیح دهد.

   ۵- جراحی بافت نرم:

تقریبا تمامی لیزرهای شایع مورد کاربرد در دندان‌پزشکی با مکانیسمهای مختلف قادر به برش بافت نرم هستند. در لیزر دیود و Nd: YAG این برش به واسطه جذب انرژی توسط پیگمان و هموگلوبین موجود در بافت انجام می‌شود؛ در حالیکه در کار با لیزر CO2 یا Er:YAG این برش به واسطه جذب انرژی توسط آب بافتی اتفاق می افتد. برداشت ضایعات بافت نرم یا اصلاح فرم بافت نرم با این لیزرها قابل انجام است.

لیزرها با نفوذ به بافت نرم ضمن برش دادن آن، سبب انسداد عروق خونی و مهار گیرنده های درد در محل برش می‌شوند. به همین دلیل بیشتر بیماران درد کمتری را نسبت به روش جراحی معمولی تجربه می‌کنند. همچنین کار با لیزرهای بافت نرم ترمیم زخم را تسریع کرده و چون التهاب مختصری ایجاد می کند، تورم و ناراحتی پس از عمل نیز بسیار کمتر است.

لیزر برای درمان سرطانهای بدخیم مخاط دهان نیز کاربرد دارد. این لیزرها قادرند سلول‌ها و شبکه خونی سلول‌های سرطانی را از بین ببرند و باعث مرگ سلول‌های سرطانی شوند. همچنین لیزر می تواند باعث فعال کردن سیستم ایمنی میزبان شود.

۶- درمان ریشه:

هدف اصلی در درمان ریشه تمیز کردن کانال دندان است. لیزر می تواند برای استریل کردن مجموعه کانال اصلی یا کانالهای فرعی دندان استفاده شود. کاربرد لیزرهای Diode,Nd:YAG و Er:YAG با اثربخشی متفاوت برای این منظور پیشنهاد شده است. البته برای این منظور کانال باید به شکل استاندارد توسط فایل آماده شود تا مسیر برای ورود فیبر حداقل ۲۰۰ میکرونی لیزر باز گردد.

اخیرا مطالعات آزمایشگاهی به ارزیابی لیزر اربیوم جهت انجام shaping کانال پرداخته اند که این مطالعات نتایج امیدوار کننده به نظر می‌رسد.

۷- جراحی لثه:

لیزر اربیوم می‌تواند در جراحی لثه به منظور حذف بافت گرانولیشن یا عوامل محرک سطح ریشه و در جراحی افزایش طول تاج به منظور اصلاح بافت نرم و استخوان آلوئولار کاربرد دارد. البته این روش عمدتا در قدام فکین که عرض استخوان بین دندانی کمتر است کاربرد داشته و در نواحی خلفی فکین برداشت استخوان نیازمند کنار زدن فلپ و افزایش طول تاج به شکل کلاسیک می باشد.

معایب و محدودیت‌های استفاده از لیزر در دندان‌پزشکی:

۱- در صورتیکه دقت کافی در استفاده از لیزر صورت نگیرد، لیزر باعث آسیب جدی به چشم می شود. این آسیب می تواند ناشی از جذب انرژی توسط قرنیه و یا شکبیه چشم باشد . به همین علت باید حتما چشمان بیمار را با عینک محافظ پوشاند.

۲- مورد دیگری که باید در نظر داشت این است که هر دندانپزشکی که از لیزر استفاده می کند باید از ریسکهای احتمالی آن کاملا آگاه باشد و برای استفاده از دستگاه مورد نظر کاملا تعلیم دیده باشد و دوره های مخصوص لیزر تراپی را گذرانده باشد.

۳- یکی دیگر از معایب کاربرد لیزر، گران بودن آن است. برای بهره جستن از مزایای لیزر باید چندین برابر خدمات معمول دندان‌پزشکی هزینه کنید. اما اگر جزو کسانی هستید که به دلیل ترس از دندان‌پزشکی و ابزار معمول آن، جرات قدم گذاشتن در مطب‌های دندان‌پزشکی را ندارید، می‌توانید با بهره‌جستن از لیزر، تجربه‌ای متفاوت از دندان‌پزشکی داشته باشید.

با توجه به مطالب ذکر شده میتوان این‌گونه نتیجه گرفت که مهم‌ترین مزیتی که استفاده از لیزر در درمان‌های دندان‌پزشکی دارد، کاهش استرس ناشی از صدای توربین های دندان‌پزشکی و عدم لرزش وسیله است. اما در کنار این مزیت باید از آسیب های احتمالی آن آگاه بود.

پس از شهادت استاد مرتضی مطهری در روز 12 اردیبهشت ماه سال 1358 توسط گروهک تروریستی فرقان، این روز در تقویم جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان بزرگداشت مقام معلم نامگذاری شده است.

کنسرسیوم ایرکاس این روز عزیز را به تمامی اساتید و معلمان تبریک و تهنیت عرض مینماید.

پنجم شعبان، زاد روز مسعود امام همام، حضرت زین العابدین است که در سال 38 ق در شهر مدینه، به دنیا آمد. او در خاندان پاک رسالت، قدم به دنیا گذاشت و جهانی از صفا، معنویت و دانش و بینش برای بشر به ارمغان آورد. او آمد تا شیفتگان عبادت و سالکان راه معرفت و خداشناسی را، از سرچشمه زلال توحید و عرفان ناب محمّدی سیراب سازد.

کنسرسیوم ایرکاس این روز فرخنده را تبریک و تهنیت عرض می نماید.

مقدمه

تصویربرداری سی تی یا سی‌تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری (به فارسی: مقطع‌نگاری رایانه‌ای) استفاده از اشعه ایکس در ارتباط با الگوریتم‌ها و محاسبات کامپیوتری به منظور ایجاد تصویر از بدن می‌باشد. در سی تی، یک تیوب یا لولهٔ تولیدکنندهٔ اشعه ایکس، در مقابل یک آشکارساز (دتکتور) این اشعه قرار داده شده، و با کمک حلقه‌ای که به صورت یک دستگاه و به شکل چرخشی در اطراف بیمار حرکت می‌کند، تصویر کامپیوتریِ مقطعی به صورت برش یا مقطع عرضی تولید می‌نماید. سی تی در سطح آگزیال یا محوری است که تصویر به دست می‌دهد، در حالی که تصویرهای مقطع کرونال (تاجی) و ساژیتال (سهمی) را می‌توان به وسیلهٔ بازسازی‌های کامپیوتری ارائه کرد..
عوامل رادیوکنتراست یا مواد حاجب اغلب در سی تی برای توصیف بهتر آناتومی مورد استفاده واقع می‌شوند. گرچه رادیوگرافی قادر به تولید و ارائهٔ تفکیک‌پذیری فضایی بالاتری است، اما در عوض سی تی می‌تواند اطلاعات بیشتری را در مورد تغییرات دقیق و ظریف مربوط به میرایی پرتو ایکس تشخیص دهد. در ضمن سی تی بیمار را در معرض تابش اشعهٔ یونیزان بیشتری در مقایسه با رادیوگرافی قرار می‌دهد. در سی تی نوع اسپیرال با آشکارسازهای زیاد (مولتی دتکتور) از چند ردیاب یا آشکارساز بهره گیری می‌شود. در این نوع ۸ ، ۱۶، یا ۶۴ ردیاب یا آشکارساز در طول حرکتی پیوسته و مستمر از بیمار، از طریق تابش پرتو تصویر به دست می‌آورند که حاصل تصاویری عالی و با جزئیات بسیار ظریف در زمان بررسی کمتر می‌باشد.
با تجویز سریع کنتراست وریدی در طی سی‌تی اسکن این جزئیات دقیق تصویری را می‌توان بازسازی سه‌بعدی ۳D نمود و بدین ترتیب تصاویری از کاروتید، شریان مغزی و کرونری، یا به صورت سی تی آرتریوگرافی و سی تی آنژیوگرافی حاصل نمود. سی‌تی اسکن است تست انتخابی در تشخیص برخی از شرایط اضطراری و اورژانس مانند خونریزی مغزی، آمبولی ریه (لخته‌ای که موجب انسداد در عروق ریه‌ها شود)، دایسکشن آئورت یا همان پارگی سرخرگ آئورت (پاره شدن دیواره آئورت)، آپاندیسیت، دیورتیکولیت، و سنگ کلیه می‌باشد. با ادامهٔ پیشرفتها و بهبود مداوم در تکنولوژی(فناوری) سی‌تی اسکن، از جمله سریعتر شدن زمان تصویربرداری و بهبود رزولوشن یا وضوح و تفکیک‌پذیری تصاویر، دقت و کارایی این روش به طور چشمگیری افزایش یافته و در نتیجه از سی‌تی اسکن به میزان بیشتری در تشخیص‌های پزشکی استفاده می‌شود.
نخستین دستگاه سی‌تی اسکن (سی‌تی اسکنر) که به لحاظ تجاری قابل بهره‌برداری بود، توسط سر گادفری هانسفیلد در آزمایشگاه مرکزی تحقیقات ایمی (EMI) در بریتانیای کبیر به سال ۱۹۷۲اختراع شد. حقوق قانونی ایمی (EMI) متعلق به شرکت توزیع آثار موسیقیِ گروه بیتل‌ها (بیتلز) بود که منافع آن به بودجهٔ پژوهشی اختصاص می‌یافت. سر گادفری هانسفیلد و آلن مک لود مک کورمک، به خاطر اختراع مشترکشان یعنی سی‌تی اسکن، برندهٔ جایزهٔ نوبل پزشکیِ سال ۱۹۷۹ شدند. نخستین دستگاه سی تی یا همان سی‌تی اسکنر نیز، به سال ۱۹۷۲ در کلینیک میو در روچستر واقع در مینسوتا نصب گردید

تاریخچه سی تی اسکن
مدتی پس از آن که رونتگن اشعه ایکس را کشف کرد، این اشعه برای تصویربرداری پزشکی مورد استفاده قرار گرفت. تصاویری که با این روش از اعضای مختلف بیمار گرفته می شدند تنها تصاویری یک بعدی بودند و نمی توانستند مقطع خاصی از بدن را شناسایی نموده و یا تصویری چند بعدی از اعضای مختلف بدن در اختیار پزشکان بگذارند. با پیشرفت دانش تصویربرداری در پزشکی، سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی و پس از آن سی تی اسکن با اشعه ایکس ابداع شد و به این ترتیب امکان تصویربرداری از مقاطع مختلف بدن پدید آمد. کاربرد بالینی سی تی اسکن گسترده تر و پر سر و صداتر از کاربردهای سونوگرافی بود؛ به علاوه سرعت تحول و دگرگونی های آن نیز از سایر دستگاه های رادیولوژی متنوع تر بود، به نحوی که در طی چهار دهه گذشته، چهار نسل از این دستگاه وارد بازار شد و اینک همه ساله انواع جدید و پیشرفته ای از این سیستم به جهان پزشکی عرضه .میشود.دستگاه سی تی اسکن توسط آقای ان. گادفری هانسفیلد یعنی جایی که ای ام آی انگلیسی بود ساخته شد
جالب توجه است که دستگاه سی تی اسکن در کارخانه ی بیتل ها که در آنجا میلیاردها پوند صفحه گرامافون از آهنگ های مختلف موسیقی و جاز پر می کردند ساخته شد. اگر چه هانسفیلد و رئیس گروه بیتل ها هر دو بنا به ملاحظات اقتصادی و سودآوری که فعالیت هایشان در پی داشت به دریافت لقب (سر) مفتخـر شدند اما خدمات ارزنده ی  هانسفیلد به لحاظ معنـوی از ارزشی غیر قابل تصور برخوردار است.وی به جهت ابداع دستگاه سی تی اسکن در سال 1973 میلادی موفق به دریافت جایزه نوبل پزشکی گردید.

سیر تحولی و رشد
مانند تمام رشته‌های تصویر گیری پزشکی (رادیولوژی)دستگاه‌های سی‌تی اسکن بطور مداوم تغییر کرده و بوسیله کارخانه‌ها و سازندگان مختلف پیش رفته است. دستگاه اولیه که بوسیله هانسفیلد و توسط شرکت ای ام آی ساخته شده بود، فقط برای ارزیابی مغز طراحی شده بود، که دستگاه نسل اول یا ای ام آی نام داشت. مدت‌ زمان کوتاهی نگذشت که نسل دوم دستگاه‌های سی‌تی اسکن با امکانات بیشتر به بازار آمد و نسل سوم این دستگاه‌ها با امکاناتی از جمله کم شدن زمان تصویر گیری معرفی شد. هم ‌اکنون نسل چهارم با سرعت خیلی بالا و امکانات بهینه و نتایج عالی موجود می‌باشد.

ساختمان یک دستگاه سی‌تی اسکن
یک دستگاه اسکن توموگرافی کامپیوتری از یک میز برای قرار گرفتن بدن بیمار ، یک گانتری که سر بیمار در آن قرار می‌گیرد، یک منبع تولید اشعه ایکس ، سیستمی برای آشکار کردن تشعشع خارج ‌شده از بدن ، یک ژنراتور اشعه ایکس ، یک کامپیوتر برای بازسازی تصویر و کنسول عملیاتی که تکنولوژیست رادیولوژی بر آن قرار می‌گیرد، تشکیل شده است

سی تی اسکن چگونه کار میکند
برای انجام سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده میشود. در این روش باریکه نازکی از اشعه ایکس (مانند باریکه اشعه لیزر) به اندام بیمار تابانده میشود. این اشعه از تمامی بافت هایی که سر راه آن قرار دارند عبور کرده و مقداری از آن که از طرف مقابل اندام خارج میشود به توسط دتکتور یا آشکارساز های حساسی دریافت میگردد. این دتکتورها اشعه را به جریان الکتریکی تبدیل میکنند. این فرایند هزاران بار از زوایای گوناگون تکرار میشود یعنی باریکه اشعه ایکس از زوایای گوناگون به درون اندام تابانده شده و خروجی آن در طرف مقابل اندام اندازه گیری میشود.
بدین ترتیب اطلاعات بسیار زیادی بصورت مقادیر مختلف شدت جریان الکتریکی که متناسب با شدت اشعه دریافت شده توسط دتکتور است گردآوری شده و به کامپیوتر مرکزی سی تی اسکن ارسال میشود. این کامپیوتر بسیار پر قدرت، اطلاعات را پردازش کرده و نتیجه آن بصورت تصاویر متعددی که سطح مقطع اندام را نشان میدهند بر روی مانیتور دستگاه مشخص میشود. در صورت لزوم این تصاویر بر روی فیلم چاپ میشوند.
 تصاویر سی تی اسکن با دقت بسیار بیشتر از تصاویر رادیوگرافی ساده، شکل استخوان ها و حتی بسیاری از بافت های دیگر اندام را نشان میدهد. با استفاده از این تکنیک میتوان داخل استخوان را هم مشاهده کرد. اکثر سی تی اسکن های امروزی اسپیرال یا مارپیچی هستند به این معنا که منبع اشعه ایکس مانند یک مارپیچ به دور بدن بیمار حرکت کرده و از جهات مختلف تصویربرداری میکنند. تصاویر سی تی اسکن های امروزی بسیار دقیقتر از قبل شده و سرعت این دستگاه ها هم زیاد شده است بطوریکه معمولا انجام یک تصویربرداری سی تی اسکن چند دقیقه بیشتر طول نمیکشد.

طراحی اتاق سی تی اسکن
دیوارهای اتاقی که دستگاه سی تی اسکن در آن قرار دارد از سرب با ضخامت مناسب پوشیده شده است تا از خروج اشعه ایکس از اتاق و تابش آن به محیط خارج جلوگیری شود. لذا سالن ها و کریدورهای مجاور اتاق سی تی اسکن و حتی اتاقی که اپراتور یا کارشناس دستگاه سی تی اسکن در آن قرار گرفته و بر عملیات  تصویربرداری نظارت می کند به واسطه داشتن شیشه های سربی از تابش اشعه ایکس محافظت می شوند.

ماده حاجب در سی تی اسکن
مواد حاجبی که امروزه در رادیولوژی به کار می روند دیگر مثل مواد قدیمی یونی نیستند، لذا مصرف آن ها با خطر بسیار کمی همراه بوده و ایمن است؛ اما وجود ترکیبات ید در تمامی مواد حاجب یونی و غیر یونی کماکان با احتمال حساسیت زایی و شوک همراه است.
معمولا مقدار ماده حاجب مورد مصرف ۱/۵-۲ سی سی به ازاء هر کیلوگرم وزن در بالغین و حداکثر ۱۵۰ سی سی در نظر گرفته می شود. مصرف کمتر از حد ماده حاجب دقت تصاویر را کم می کند؛ لذا باید سعی شود تا ماده حاجب به میزان مناسب مصرف شود. البته باید به این نکته توجه داشت که با استفاده از دستگاه های جدید مولتی دتکتور می توان ماده حاجب مصرفی را به ۱۰۰–۸۰ سی سی کاهش داد. لازم به یادآوری است که در بررسی های قلبی ممکن است مصرف ماده حاجب به ۲۰۰ سی سی یا بالاتر هم برسد؛ضمناباید توجه داشت که ماده حاجب خوراکی مورد استفاده در سی تی اسکن معمولا غیر قابل جذب بوده، و دستگاه گوارش جذب نمی شود.

نسل‌ها
در واقع، تکامل سیستمهای سی‌تی را میتوان بصورت زیر خلاصه کرد
نسل اول: سیستم‌های پرتو خطی                          
نسل دوم: سیستم‌های پرتو بادبزنی باریک
نسل سوم: سیستم‌های پرتو بادبزنی پهن
نسل چهارم: سیستم‌های با حرکت دورانی منشا، اما با آشکارساز ساکن
نسل پنجم: سیستم‌های مقطع‌نگاری رایانه‌ای با پرتو الکترونی
نسل ششم: اضافه شدن حرکت مارپیچی یا اسپیرال
نسل هفتم: استفاده از آرایه‌های آشکارساز چندردیفی
امروزه پویشگرهای سی‌تی نسل هفتم بر اساس الگوی حرکتی سیستمهای نسل سوم کار می‌کنند، و سیستمهای نسل چهارم در واقع از رده خارج شدند. لذا منشا پرتوها و آشکارسازها هر دو حرکت دورانی دارند. همچنین با آمدن به بازار سی‌تی‌های نسل ششم و هفتم با آرایهٔ +۶۴ برش، سیستم‌های مقطع‌نگاری رایانه‌ای با پرتو الکترونی تقریباً از صحنه حذف شده‌اند، و امروزه بیشتر فقط برای پژوهش کاربرد دارند.

چگونه یک سی تی اسکن کار می کند؟
سی تی اسکنر مجموعه ای از پرتوهای باریک ساطع می کند که از بدن انسان به صورت دورانی عبور میکند ، بر خلاف دستگاه اشعه ایکس که فقط یک تابش پرتو می فرستد. جزییات تصویر نهایی به مراتب بیشتر از یک تصویر معمولی اشعه ایکس است.
در داخل سی تی اسکنر آشکارسازهای اشعه ایکسی وجود دارد که می توانند صدها سطح مختلف از دانسیته را قابل دیدن نماید. آشکارسازها می توانند بافتهای درون ارگانهای جامد را قابل رویت نمایند. این اطلاعات به یک کامپیوتر منتقل می شود ، که یک تصویر 3 بعدی مقطعی از بخشی از بدن می سازد و آن را بر روی صفحه نمایشگر به نمایش در می آورد.
گاهی اوقات کنتراست رنگی برای آنکه تصویر با وضوح بیشتری بر روی صفحه نمایش نشان داده استفاده می شود. اگریک تصویر 3بعدی از شکم بخواهیم ممکن است لازم باشد که بیمار باریم بنوشد. باریم با رنگ سفیدی با عبور از دستگاه گوارش ظاهر می شود. اگر تصویر قسمتهای پایینی بدن مانند راست روده لازم باشد بیمار را با باریم تنقیه میکنند. اگر هدف رگ های خونی باشد باریم را تزریق خواهند نمود.
دقت و سرعت سی تی اسکن ممکن است با استفاده از سی تی اسپیرال بهبود یابد .دسته پرتو ایکس در یک مسیر مارپیچی   تصویر می گیرد- داده ها را به طور مداوم و بدون شکاف میان تصاویر گرد آوری می کند. برای اسکن اسپیرال از قفسه سینه ، برای مثال ، از بیمار خواسته خواهد شد که برای چند ثانیه نفسش را نگه دارد.
بیشتر اماکن برای بیمار گان یا همان روپوش فراهم میکنند. بیمار باید لباسهای زیر خود را درآورد و گان بپوشد. اگر محلی برای پوشیدن گان فراهم نیست بیمار باید خود از قبل لباس های گشاد و مناسب پوشیده باشد.
هر زنی که به گمان خود ممکن است حامله باشد باید از قبل به دکتر خود بگوید.
پزشکان ممکن است از بیمار بخواهند قبل از اسکن ناشتا باشند(چیزی نخورند) و حتی دستور به خودداری از مصرف مایعات برای دوره ی زمانی مشخصی بدهند.
از بیمار خواسته خواهد شد که روی میز متحرک آزمون درازبکشد سپس به داخل دستگاه بزرگ حلقه مانندی وارد می شود.
به برخی از بیماران ممکن است ماده کنتراست رنگی داده شود یا از طریق بلعیدن ، یا به صورت تنقیه یا تزریق کردن. این مواد رنگی تصویر برخی از رگهای خونی یا بافت ها را بهبود می بخشد . اگر بیمار به مواد کنتراست حساسیت دارد باید از قبل به دکتر خود بگوید. داروهایی برای کاهش واکنش های آلرژیک به مواد کنتراست وجود دارد.
فلز با فعالیت های سی تی اسکنر تداخل پیدا میکند بیمار باید تمام طلا و جواهر و فلزات همراهش را حذف کند. در اکثر موارد ، بیمار به پشت دراز میکشد. گاهی اوقات دربرخی موارد ممکن است لازم باشد به شکم یا به پهلو دراز بکشد .
بعد از اینکه دستگاه یک عکس اشعه ایکس می گیرد ، تخت کمی حرکت خواهد کرد ، و سپس تصویر دیگری گرفته می شود و به همین ترتیب تصاویر بعدی گرفته می شود ،برای به دست آوردن بهترین نتیجه بیمار باید در همان وضعیت تا انتهای آزمون ثابت بماند.
در طی اسکن هر کس به جز بیمار اتاق را ترک خواهد کرد. پرتونگار در خارج از اتاق قادر خواهد بود با بیمار ارتباط برقرار کند از طریق میکروفن و بلندگو در داخل اتاق. اگر بیمار خردسال است ، پدر ، مادر یا فرد بزرگسالی ممکن است برای ایستادن و یا نشستن در آن نزدیکی اجازه داشته باشد- آن شخص باید یک apron ( روپوش سربی) جهت جلوگیری از قرار گرفتن در معرض تابش بپوشد.
با وجودی که اسکن بدون درد است ، برخی از مردم دچارتجربه ناخوشایندی می شوند هنوز به طور کامل معلوم نیست برای چه آنها این چنین می شوند ممکن است به علت مدت زمان طولانی اسکن باشد. اگر شما تجربه استرس زایی در این مورد داشته باشید می توانید از دکتر خود بخواهید آرام بخش خفیفی به شما بدهد .

کاربرد
تشخیص بیماریهای مغز و اعصاب ،چون سی ‌تی اسکن می‌تواند تفاوت بین خون تازه و کهنه را به تصویر بکشد، به همین دلیل برای نشان دادن موارد اورژانس بیماریهای مغزی بهترین کاربرد را دارد.
بیمارهای مادر زادی مانند بزرگی یا کوچکی جمجمه
تشخیص تومورهای داخل جمجمه‌ای و خارج مغزی
خونریزی در قسمت‌های مختلف مغز و سکته‌های مغزی
تشخیص بیماری اعضای داخل شکمی مانند کبد ،لوزالمعده ، غدد فوق کلیوی

سی تی اسکن از بعد اقتصادی
ظاهرا هزینه انجام سی تی اسکن گران به نظر می رسد. خالی از لطف نیست که بدانید در ابتدای ورود دستگاه سی تی اسکن به ایران در یک برنامه رادیویی طنز علت نامگذاری سی تی اسکن را به جهت هزینه بالای آن «سی تریلی اسکناس» ذکر کرده بود.اما باید یادآوری نمود که در اکثر کشورها این هزینه حداقل ۱۰ برابر تعرفه انجام سی تی اسکن در کشور ماست. علت این موضوع این است که دستگاه سی تی اسکن به ویژه نسل های جدید آن بسیار پیچیده و گران قیمت بوده، به علاوه هزینه نگهداشت آن بسیار بالاست و این در حالی است که نصب و استفاده از دستگاه به ساختمان مناسب و نیروی انسانی متخصص در سطوح مختلف نیاز دارد که جمعا هزینه بالایی را در بر دارد..
توجه به این نکته اهمیت زیادی دارد که در صورتی که سی تی اسکن در زمان و مورد مقتضی صورت پذیــرد سبب حـذف بسیاری از هزینـه های اضافی و تصمیم گیری سریع و صحیح از سوی پزشک خواهد شد.این موضوع خصوصا در موارد اورژانس و سوانح و تصادفات که سرعت تصمیم گیری از سوی پزشک تاثیر بسیار زیادی بر جان بیمار دارد حائز اهمیت زیادی است؛ زیرا هنوز هم سی تی اسکن در خونریزی های ضربه های مغزی روش انتخابی تشخیصی به حساب می آید.
یکی از مزیت های سی تی اسکن آن است که در مواقع اورژانس می تواند در زمانی کمتر از ۱۵ دقیقه بدون هرگونه خطری اطلاعات کافی را از عضو مورد بررسی در اختیار پزشک معالج بگذارد.

نگاهی طبیعی از ورای یک چشم مصنوعی

صدمات ناشی از حوادث، بیماری، نابینایی مادرزادی و سرطان ، ممکن است به از دست رفتن یک یا هر دو چشم منجر شود. اما نداشتن چشم لزوما به معنای داشتن ظاهری نازیبا نیست. با پیشرفت های صورت گرفته در زمینه ساخت ایمپلنت های چشمی، در اکثر موارد به لحاظ زیبایی ظاهری نتایج بسیار مطلوبی از این جراحی ها به دست آمده است.

در دنیای باستان، به ویژه مصر، چشم نماد زندگی بود. رومی ها مجسمه های خود را با چشم هایی از جنس نقره می آراستند. اما جراحی فرانسوی به نام Ambrose Par (1590-1510)، اولین چشم مصنوعی را ساخت که کاملا در کاسه چشم قرار می گرفت. این قطعه از طلا و نقره ساخته شده بود. با ابداع شیشه های کرایولیتی (از جنس فلورید سدیم – آلومینیوم و اکسید آرسنیک)، ماده ای نسبتا سفید رنگ به دست آمد که برای پروتز چشمی مناسب به نظر می رسید. این کشف در سال 1835 به نام متخصصان آلمانی ثبت شده است. در آن زمان برای ساختن چشم مصنوعی، به انتهای یک لوله شیشه ای آنقدر حرارت داده می شد تا به شکل گوی درآید. سپس ترکیب های مختلفی از رنگ شیشه برای طبیعی تر جلوه کردن پروتز استفاده می شد. چشم پزشکان معمولا صدها نمونه از این چشم های مصنوعی را در مطب خود نگهداری می کردند. سپس با آزمون و خطا و امتحان کردن تعدادی از چشم های مصنوعی، بهترین پروتزی را که در کاسه چشم جا می افتاد انتخاب کرده و به بیمار تحویل می دادند.

تولید چشم مصنوعی تا سال های متمادی در انحصار آلمان بود. در جریان جنگ جهانی دوم و با قطع صادرات چشم مصنوعی شیشه ای از آلمان، مهندسان ارتش آمریکا به همراه چندین تیم پزشکی غیر نظامی توانستند ترکیبی جدید به وسیله ترکیب رنگدانه های روغنی و پلاستیک ایجاد کنند. از این زمان به بعد، پروتز های پلاستیکی به پروتز های شیشه ای ترجیح داده شدند.

اماآنچه که امروزه نگاهی شبه طبیعی به یک چشم مصنوعی داده است، اختراع " ایمپلنت چشمی" است. چشم های مصنوعی امروزی دارای قابلیت حرکت به اطراف هستند که جلوه ای طبیعی به آن ها داده است

برخی از موارد استفاده از چشم مصنوعی به شرح زیر هستند:

- بیماری مادرزادی به نام Microphthalmia ، در این بیماری به علتی ناشناخته، رشد چشم کامل نشده و کوچک می ماند. این چشم ها کاملا نابینا هستند و شاید در بهترین حالت دارای اندکی ادراک نور باشند.

- برخی افراد در هنگام تولد فاقد یک یا هر دو چشم هستند. این بیماری Anophthalmia نام دارد و یکی از مشکل ترین موارد کارگذاری چشم مصنوعی است.

- بیماری ارثی Retinoblastomaکه ناشی از بروز سرطان یا تومور است. احتمال از دست دادن چشم در اثر این بیماری 25 الی 50 درصد (با توجه به بروز بیماری در یک یا هر دو چشم) برآورد می شود

اجزای چشم مصنوعی

پیش از جایگذاری چشم مصنوعی، باید یک مرحله اصلی انجام شده باشد. اولین گام خارج کردن چشم بیمار یا آسیب دیده (enucleation) توسط جراح متخصص است. اما آنچه که در این مرحله بسیار حیاتی است، حفظ عضلات متصل به صلبیه (سفیده چشم) است. کارگذاری چشم مصنوعی بلافاصله پس از جراحی تخلیه چشم انجام می گیرد. سپس جراح عصب بینایی را قطع می کند. هسته اصلی پروتز چشمی، "ایمپلنت چشمی" است. این ایمپلنت در کره چشم قرار می گیرد تا حجم چشم حفظ شود. نقش دیگر ایمپلنت، حفظ حرکات طبیعی چشم است. امروزه ایمپلنت های چشمی از مواد Porous (خلل و فرج دار) ساخته می شوند. در نتیجه، رگ های خونی می توانند در منافذ ایمپلنت رشد کنند. این ماده از جنس Porous Polyethylene است که به صورت synthethic (کارخانه ای ) تهیه می شود. از آنجا که ساختار مواد Porous همانند مرجان یا بافت استخوان اسفنجی است، امکان ادغام ایمپلنت با سلول های بدن فراهم می شود. از مزایای این ادغام می توان به موارد زیر اشاره کرد:

. - کاهش احتمال پس زنی ایمپلنت توسط سیستم ایمنی

- حفظ پاکیزگی ایمپلنت به صورت بخشی از نظام طبیعی بدن.

عصب بینایی در پشت ایمپلنت قطع می شود. از بین 6 عضله حرکتی چشم، چهار عضله به ایمپلنت متصل می شوند. به این ترتیب حرکات چشم تا حد بسیار زیادی به طور طبیعی جلوه خواهد کرد. سپس بافت ملتحمه (غشاء مخاطی درون کره چشم و پلک ها) بر روی ایمپلنت کشیده می شود. درانتها یک conformer (دیسک پلاستیکی یا سیلیکونی) در جلوی چشم قرار می گیرد که پس از بهبودی کامل محل جراحی، این قطعه با پروتز جایگزین می شود.

در فضای باقیمانده، خارجی ترین قطعه یعنی "پروتز چشم مصنوعی" جای می گیرد. این قطعه به صورت سفارشی و بر اساس مشخصات فردی (شامل رنگ چشم) ساخته شده و تنها بخش removable (برداشته شدنی) است. زمان کارگذاری پروتز تا هنگام بهبودی کامل کره چشم پس از جراحی و برداستن conformer به تعویق می افتد.

مراحل ساخت پروتز چشمی

همان طور که پیش تر اشاره شد، پروتز چشمی در واقع خارجی ترین بخش یک چشم مصنوعی است. این قطعه به صورت دست ساز تهیه می شود و پس از بهبودی کامل چشم (حداقل 6 هفته پس از جراحی) در جای خود قرار می گیرد. بلافاصله پس از جراحی، به جای پروتز یک کانفورمر (وسیله لنز مانند و شفاف) در بخش جلویی ایمپلنت قرار می گیرد تا با نگه داشتن پلک ها در جای خود، به شکل گیری کاسه چشم در حین بهبودی کمک کند. در واقع کانفورمر یک پوسته محدب است که از خلال آن می توان ملتحمه را مشاهده کرد. پس از بهبودی کامل چشم، کار ساخت پروتز آغاز می شود. برای این کار، از کاسه چشم و فضای محصور بین پلک ها و ملتحمه قالب گیری می شود. این مرحله ممکن است چندین بار تکرار شود. جنس ماده استفاده شده برای قالب گیری مشابه موادی است که برای قالب گیری از دندان ها به کار می روند. از این قالب، نمونه مومی اولیه به دست می آید. نمونه مومی در کاسه چشم قرار می گیرد تا از نظر ضخامت و جایگیری امتحان شود. ضخامت پروتز، اصلی ترین عامل در تعیین نحوه قرارگیری پلک ها است. چرا که اگر ضخامت بیشتر از حد لازم باشد، چشم ها بیش از اندازه باز می مانند. پس از دستیابی به شکل دلخواه، محل مردمک چشم با الگوگیری از چشم سالم تعیین می شود. سپس پروتز نهایی از مواد مطلوب ساخته می شود. رنگ چشم مصنوعی نیز با الگوگیری از چشم سالم تعیین شده و نقاشی می شود. عنبیه و صلبیه به دقت و با دست نقاشی می شوند. رگ های خونی و شیارهایی نیز برای طبیعی تر جلوه کردن نمونه نهایی به صورت دستی نقاشی میشوند.پس از اینکه عنبیه نقاشی شد، توسط دستگاه تراش، خطوطی روی آن ایجاد می شود. قطر عنبیه دقیقا مطابق با چشم سالم طراحی می شود. این قطر معمولا در رنج 10 تا 13 میلی متر قرار دارد. برای از بین بردن هرگونه ناصافی، سطح پروتز پولیش می شود. در آخرین مرحله، سطح پروتز با یک لایه محافظ پوشش داده می شود. پاکیزگی پروتز باید به طور منظم انجام گیرد و حداقل یک بار در سال به صورت حرفه ای پولیش شود

اکثر مردم در عرض چند ساعت به استفاده از چشم مصنوعی عادت می کنند، به طوری که بعد از چند روز حضور فیزیکی آن را احساس نمی کنند. عمر متوسط یک چشم مصنوعی از جنس پلاستیک در حدود 10 سال است. اما در کودکان به علت تغییرات سریع در حین فرآیند رشد، طول عمر پروتز کوتاه تر است. به طور کلی هر فرد به چهار الی پنج پروتز در دوره کودکی تا بزرگسالی نیاز دارد.

مواد اولیه

اصلی ترین ماده به کار رفته در ساخت چشم مصنوعی، پلاستیک است. برای قالب گیری نیز از موم یا گچ استفاده می شود. در طی فرایند قالب گیری از پودری سفید رنگ از جنس آلگینات استفاده می شود. برای رنگ آمیزی از طیف های مختلف رنگ استفاده می شود

نگهداری از پروتز چشمی

چشم مصنوعی را هرگز نباید با الکل یا حلال های دیگر تمیز کرد . این کار باعث از بین رفتن پروتز خواهد شد. در صورت برداشتن پروتز، باید آن را فقط درون آب یا محلول نمک یا محلول لنز تماسی قرار داد . این امر مانع از خشک شدن رسوبات بر روی سطح پروتز می شود. برای شستشو باید از مواد شوینده دارای PH خنثی استفاده کرد. برای خشک کردن پروتز باید از دستمال پنبه ای و نرم استفاده شود تا در سطح پروتز خراشیدگی ایجاد نشود.

نگاهی به آینده

با پیشرفت روزافزون علوم کامپیوتر، الکترونیک، و تکنولوژی مهندسی پزشکی، ممکن است به زودی چشم های مصنوعی ساخته شوند که حس بینایی را نیز فراهم کنند. این رویا با ساخت میکروالکترودها و تکنیک های پیچیده تشخیص تصاویر تا حدودی محقق شده است. محققان در حال ساخت اولین نمونه های شبکیه مصنوعی (artificial retina) هستند. عملکرد شبکیه مصنوعی بر اساس تکنولوژی بایوچیپ است. بیوچیپ ها به سلول های گانگلیون(جمع آوری کنندگان اطلاعات دریافتی چشم) متصل می شوند. در سطح شبکیه ای این بیوچبپ ها، یک آرایه اکترودی و در سطح مردمکی آن ها یک سنسور قرار می گیرد. سنسور در قبال مقدار دوز لیزر دریافتی از عینک فرد دارنده چشم مصنوعی ، پاسخی را به آرایه الکترودی ارسال می کند. امید است که در آینده نزدیک، از دست دادن چشم تا حدود زیادی قابل جبران بوده و تاثیر کمتری بر زندگی افراد ایجاد کند.

ساخت چشم مصنوعی در مهندسی پزشکی

گروهی از محققان مهندسی پزشکی biomedical engineering دانشگاه «موناش» در کلیتون استرالیا، توانسته‌اند تکنولوژی جدیدی برای بازگرداندن بینایی افراد بسازند. با استفاده از این تکنولوژی جدید که طبق گفته‌ی محققان، به طور کلی سیستم بینایی را دور می‌زند، تا حدودی می توان بینایی افراد را به آنها بازگرداند.

در این تکنولوژی جدید مهندسی پزشکی تصاویر ضبط شده را به صورت ساده شده و در ۵۰۰پیکسل به افراد نابینا نشان می‌دهند.

این تکنولوژی جدید، با استفاده از یک دوربین دیجیتال که به عینکی متصل شده است کار می‌کند این دوربین تصاویر را به ریزپردازنده‌ای می‌فرستد و این تصاویر پس از پردازش تصویر، به مغز فرستاده می‌شوند.

البته فرستادن داده به مغز به همین سادگی‌ها هم نیست. این تیم تحقیقاتی ۱۱بخش مختلف مغز را به دوربین متصل کرده‌ است و این ۱۱بخش هر کدام از ۴۳الکترود تشکیل شده‌اند این محققان می‌خواهند محدوده‌ی دید ۵۰۰پیکسلی را برای افراد نابینا بسازند.

این تکنولوژی جدید می‌تواند حتی به افرادی که چشم ندارند، توانایی دیدن اهدا کند. «آرتور لاوری» از محققان دانشگاه کلیتون است و روی این ایده‌ی جدید کار می‌کند. او می‌گوید:‌ “اصلا لازم نیست حتی حدقه‌ی چشم داشته باشید.“

پردازنده‌ی همراه دوربین باید توسط کاربر حمل شود. این پردازنده می‌تواند قسمت‌های مهم تصاویر ضبط شده را ببیند و آن‌ها را در ۵۰۰پیکسلی که افراد خواهند دید نمایش دهد. لاوری درباره‌ی پردازنده می‌گوید: “این پردازنده مثل یک کارتونیست می‌ماند؛ یعنی باید یک موقعیت پیچیده را با کمترین میزان اطلاعات نشان دهد.” او می‌گوید که مثلا می‌توان یک چهره‌ی انسان را با ده نقطه به تصویر کشید.

ساخت چشم مصنوعی در مهندسی پزشکی biomedical engineering شاید ابتدایی و محدود به نظر برسد، اما برای کسانی که توانایی دیدن‌شان را از دست داده‌اند می‌تواند بسیار مهم باشد.

اخیرا نیز زنی در ایالت کلرادوی امریکا، چشمی الکترونیکی دریافت کرده و توانسته است تا بینایی‌اش را دوباره به دست بیاورد.این زن با استفاده از چشم الکترونیکی پیوند زده شده، می‌تواند اجسام و شکل‌های مختلف را از یکدیگر تشخیص داد.

«جیمی کارلی» ۱۵سال پیش و به دلیل بیماری رتینیت پیگمانتر (Retinitis pigmentosa)، بینایی‌اش را از دست داده بود. این بیماری، سلول‌های شبکیه‌ی چشم را به تدریج نابود می‌کند و چشم را از کار می‌اندازد.

جراحان بیمارستان دانشگاه کلرادو، طی یک عمل ۵ساعته، چشمی الکترونیکی به کارلی پیوند زدند. این چشم مصنوعی میکروتراشه‌ای دارد که به یک دوربین کوچک متصل است. تصاویری که این دوربین می‌گیرد، به میکروتراشه فرستاده می‌شود. این تراشه هم سپس اعصاب بینایی را تحریک می‌کند و اطلاعات تصاویر را پس از پردازش تصویر به مغز می‌فرستد.

البته کارلی نمی‌تواند مثل یک فرد معمولی با چشم الکترونیکی‌ اش نگاه کند. دکتر «نارش ماندوا» که جراحی را انجام داده می‌گوید: “نکته‌ی مهم این است که این چشم مصنوعی کار می‌کند. این چشم به کارلی کمک می‌کند تا در خانه‌اش حرکت کند، به خرید برود و اشکال را تشخیص دهد.با این اوصاف، تا دیدن چشم «آدام جنسن» در Deus Ex فاصله‌ی زیادی داریم.

پانسمانی که زخم را تا سه روز تازه نگه می‌دارد

دفتر تحقیقات نیروی دریایی آمریکا به دنبال ساخت یک پانسمان جراحی جدید برای میادین جنگ است که نه تنها اندام زخمی را پوشش می‌دهد بلکه آسیب را کاهش داده و با تازه نگهداشتن زخم‌ها، بافت را تا ۷۲ساعت حفظ می‌کند.

به گزارش ایسنا به نقل از گیزمگ، زخم‌های ایجاد شده در میدان‌ها جنگ اگر به سرعت درمان نشوند، ممکن است به تهدیدی برای اندام و جان فرد تبدیل شوند. متاسفانه همیشه امکان انتقال سریع مجروحان به درمانگاه وجود ندارد، بنابراین پانسمان “ACCSIL ” می‌تواند پاسخ مناسبی برای نگهداری از مجروحان تا زمان دسترسی به خدمات پزشکی مناسب باشد.

پانسمان کردن زخم‌ها در زمان جنگ به ویژه برای آسیب‌های ناشی از انفجار بسیار سخت است. پزشکان علاوه بر تثبیت وضعیت بیمار با به حداقل رساندن خونریزی و دفع شوک، باید زخم را بطور مناسبی ببندند تا امکان فساد زخم کمتر شده و باکتری و عفونت به آن وارد نشود.

پانسمان جدید توسط شرکت “Battelle” و با همکاری دفتر تحقیقات نیروی دریایی آمریکا، آزمایشگاه تحقیقاتی نیروی دریایی و مرکز تحقیقات پزشکی نیروی دریایی، ابزار “ACCSIL” را به همراه یک شریان بند برای استفاده پزشکان و پزشکیاران طراحی کرده است. این ابزار یک پانسمان سبک‌ وزن است که محکم روی اندام بسته شده،‌ زخم را تازه نگه می‌دارد و از بافت‌ها تا ۷۲ساعت حفاظت می‌کند.

“ACCSIL” از دو بخش ساخته شده است. بخش خارجی شامل پوششی است که مطابق با شکل اندام طراحی شده و می‌تواند جلوی خونریزی را گرفته، بخش مذکور را گرم نگهدارد و آن را در برابر آلودگی حفظ کند.

بخش داخلی شامل یک لایه فعال زیستی است که زخم را مرطوب و آغشته به مواد شیمیایی خاص برای ارائه آنتی‌بیوتیک و مسکن نگهداشته تا از رشد باکتری و قارچ جلوگیری شود.

این پانسمان که دو سال دیگر ارائه خواهد شد،‌ نه تنها برای سربازان، بلکه برای استفاده بر روی کشتی‌ها، زیردریایی‌ها، کارخانجات،‌ مزارع، تصادفات جاده‌ای و حملات تروریستی که دسترسی به امکانات پزشکی برای عمل جراحی محدود است، کاربرد خواهد داشت.

ژن‌های عامل اوتیسم کشف شدند

محققان دانشگاه پرینستون موفق به کشف 2500 ژن شدند که با بیماری اوتیسم در ارتباط هستند.

به گزارش ایسنا به نقل از یاهو، این ژن‌ها که احتمالا با بیماری اوتیسم در ارتباط هستند براساس نحوه عملکردشان و براساس مرتبط بودن با هر یک از بخش‌های مغز به صورت گروههای رنگی در کنار هم تشکیل شده‌اند.

بدن انسان دارای حدود 25,000 ژن است و محققان پیشتر تنها 65 ژن حامل خطر ابتلا به اوتیسم را کشف کرده بودند اما در حال حاضر محققان دانشگاه پرینستون در نیوجرسی بیش از 2500 ژن را شناسایی کرده اند که می‌تواند شرایط را برای ابتلا به اوتیسم مهیا کند.

این کشف بسیار مهم است زیرا دانشمندان را به سمت یافتن درمان های جدید و موثر برای این بیماری می‌برد.

اوتیسم یک بیماری است که شرایط را برای برخی از افراد برای برقراری ارتباط، یادگیری و معاشرت دشوار می‌سازد.

محققان با استفاده از یک برنامه کامپیوتری یادگیری ماشینی موفق به شناسایی ژنهای مرتبط با اوتیسم شدند.

این برنامه شباهت‌های بین ژن‌های مربوط به مغز و ۶۵ژن حامل خطر اوتیسم را شناسایی کرد.

آنها همچنین به بررسی ژن هایی پرداختند که با هر دو گروه مرتبط است.

این محققان اظهار کردند که روند این پژوهش مانند پیدا کردن دوستان در فیس‌بوک است.

اگر فیس بوک بخواهد به شما دوستانی را پیشنهاد کند در ابتدا باید دوستان شما را شناسایی کند و بعد کسانی را شناسایی کند که با آنها در ارتباط هستند. استراتژی این روش شناسایی ژن نیز دقیقا به همین گونه است.

این استراتژی جدید نشان می‌دهد که داشتن ژن‌هایی که هم با ژنهای مرتبط با مغز و هم به ژنهای مرتبط با اوتیسم آشنا باشند، می‌تواند خطر ابتلای فرد را به اوتیسم افزایش دهد.

محققان هنوز راه بسیار زیادی تا درمان کامل این بیماری دارند اما این تحقیقات جدید می‌تواند به درمانهایی منجر شود که به واسطه آنها بتوان این بیماری را در سنین پایین درمان کرد.

محققان با بررسی پنج کودک اوتیسمی دریافتند همه آنها دچار دچار نقص در ژن‪ SHANK3هستند. این ژن مسئول ایجاد ارتباطاتی در مغز است که در یادگیری زبان اهمیت دارند.

"توماس بورژرون" سرپرست این تحقیق گفت تحقیق موسسه پاستور نقش حیاتی این ژن در تشکیل ارتباطات عصبی در مغز را به اثبات رساند. این ژن در تمام موارد اوتیسم نقش ندارد. اما می‌تواند اختلالات ارتباطی که مهمترین موانع اجتماعی بر سر راه بسیاری از مبتلایان است را توضیح دهد.

این مطالعه بر روی پنج بیمار از سه خانواده انجام شد که به نشانگان اوتیسم یا "آسپرگر" مبتلا بودند.

نشانگان "آسپرگر" یک اختلال طیف اوتیسم است که بیشتر علایم اوتیسم را دارد، اما مشکلات ارتباطی در آن شدت کمتری دارد. بیماری "آسپرگر" از هر 200 کودک یکی را مبتلا می‌کند و پسران چهار برابر دختران به آن دچار می‌شوند.

این گروه از محققان در سال 2003 نیز به وجود نقص در ژن‪ SHANK3پی برده بودند. این ژن پروتیین‌های ضروری برای ایجاد سیناپس را تولید می‌کند. محققان متوجه درجات مختلف "حذف" در این ژن شدند.

این تحقیق با همکاری موسسه خدمات روانپزشکی اینسرم پاریس و دانشگاه گوتنبرگ سوئد انجام شده است.

اوتیسم تا قبل از سه سالگی ظاهر نمی‌شود با این حال این بیماری در 18 ‪ماهگی نیز قابل تشخیص است.

کودکان اوتیسمی سراسر عمر خود در کسب مهارتهای اجتماعی و توانایی‌های ارتباطی مشکل دارند و خانواده آنها در مراقبت از آنها ، بار سنگین مالی و عاطفی را متحمل می‌شود.

آمارها نشانگر افزایش ابتلا به این بیماری در جهان است.

براساس اعلام انجمن اوتیسم آمریکا، میزان ابتلا به اوتیسم سالیانه 10 تا 17 ‪درصد افزایش می‌یابد که افزایش آگاهی و تشخیص بیماری می‌تواند در افزایش آمار اوتیسم نقش داشته باشد.

برآوردهای مرکز کنترل بیماری در آمریکا نشان می‌دهد از هر 166 تا 500 کودک یکی به اختلالات طیف اوتیسم دچار است.

علت اوتیسم ناشناخته است. سالها مطالعه صرف شناسایی علت ژنتیکی این بیماری شده است.

ادعای برنارد ریملند پژوهشگر اوتیسم در آمریکا که علت افزایش اوتیسم را واکسن‌هایی می‌دانست که در دوران کودکی تزریق می‌شود، جنجال‌هایی را در محافل علمی مطرح کرد. این تحقیق در شماره اینترنتی نشریه "نیچر ژنتیک" منتشر شده است

کنسرسیوم ایرکاس بزرگترین مجموعه آموزشی تخصصی در شمال غرب کشور می باشد. ایرکاس با در نظر گرفتن وضعیت اشتغال جامعه و آموزش های مورد نیاز جامعه اقدام به برگزاری دوره های آموزشی بازرسی جوش می نماید. نام اصلی این حرفه تست های غیر مخرب ndt بوده و به دلیل کاربرد وسع آن در صنایع جوشکاری بازرسی جوش نام نهاده شده است. مخاطبان دوره های آموزشی تست های غیر مخرب کلیه دانشجویان، فارغ التحصیلان و علاقمندان رشته های فنی و مهندسی بخصوص رشته های مهندسی مکانیک مهندسی مواد مهندسی متالورژی مهندسی صنایع مهندسی جوش و... می باشد. کارآموزان با یادگیری مفاهیم دوره بازرسی جوش قادر به اجرای این روش ها روی انواع سازه های اسکلت فلزی خطوط لوله نفت و گاز و پتروشیمی، صنایع فولاد سازی، شهربازی ها، انواع تله کابین و تله سیژ ها انواع پل های عابر پیاده و روگذر انواع کابل های فولادی و سیم بکسل انواع جرثقیل های سقفی و موبایل، قطعات جلوبندی خودرو قطعات آهنگری و ریخته گری وعملیات حرارتی و ....خواند بود دوره های آموزشی تست های غیر مخرب و بازرسی جوش به مدت 24 ساعت و آخر هفته ها در سایت آموزشی کنسرسیوم ایرکاس برگزار می شود در این دوره ها هر 5 روش اصلی بازرسی جوش شامل روش های بازرسی چشمی VT بازرسی مایعات نافذ PT بازرسی ذرات مغناطیسی MT بازرسی آلتراسونیک UT بازرسی رادیوگرافی صنعتی و تفسیر تصاویر رادیوگرافی RT به صورت عملی توسط مدرسین مجرب و متخصص ایرکاس برگزار می شود.در روش بازرسی چشمی VT بازرس بدون استفاده از ابزار های تخصصی و تنها با استفاده از خط کش کولیس بوروسکوپ آینه دماسنج و ... شکل و ظاهر قطعه کار یا خط جوش را از نظر ابعاد و اندازه بررسی کرده و نتیجه آن را با استاندارد های رایج بازرسی جوش مانند AWS D1.1 و ASME و API مقایسه کرده و مورد را از نظر رد یا قبول بودن تایید می نماید. نفرات بازرس باید طبق سرفصل های بازرسی جوش استاندادر ASNT-SNT-TC-1A آموزش دیده و مدارک لول دو تست های غیر مخرب و بازرسی جوش را اخذ کرده باشند(LEVEL 2) اعتبار گواهینامه های تست های غیر مخرب برای هر روش 3 سال بوده که قابل تمدید می باشد. گواهی نامه های ASNT بازرسی جوش در سه سطح یک و دو و سه صادر می شود که امروزه سطح یک آن منسوخ شده و تنها گواهی نامه های LEVEL 2 و LEVEL 3 صادر می شود. صدور گواهی نامه های لول سه بازرسی جوش در خارج از کشور و گواهینامه های لول 2 تحت نظر لول سه در داخل کشور صادر می شود. کنسرسیوم ایرکاس برای شرکت کننده گان دوره های آموزشی تست های غیر مخرب و بازرسی جوش با اخذ هزینه، اقدام به صدور گواهینامه های لول 2 بازرسی جوش تحت نظر کارشناس لول 3 می نماید. در روش های مایعات نافذ PT که یکی از روش های تست های غیر مخرب و بازرسی جوش می باشد با اعمال یک مایع نافذ رنگی یا فلورسنت به روش های غوطه وری یا اسپری به سطح مورد نظر و سپری کردن زمان انتظار برای نفوذ مایع نافذ و پاک کردن مایع نافذ اضافی و اعمال آشکار ساز یا دویلوپر عیوب و ترک های جوش روی سطع قطعه کار ظاهر می شود از این روش برای تست میزان چسبندگی بابیت در قطعات نیروگاهی سازه های اسکلت فلزی بر اساس مبحث 10 مقررات ملی ساختمان قطعات خودرو و... استفاده می شود. در روش تست ذرات مغناطیسی یا تست MT که یکی از روش های NDT می باشد. از خاصیت مغناطیسی اجسام استفاده شده و با اعمال یک میدان مغناطیسی قوی به سطح تست و پاشش ذرات مغناطیسی به روی سطح قطعه کار ناپیوستگی ها و ترک های سطحی و زیر سطحی آشکار می شود برای اعمال میدان مغناطیسی در این روش از یوک مغناطیسی و یا کویل مغناطیسی استفاده می شود. ذرات مغناطیسی مورد استفاده به صورت پودر خشک یا اسپری تر بوده و در دو حالت رنگی یا فلورسنت مورد استفاده قرار می گیرد. در دوره های آموزشی تست های غیر مخرب و بازرسی جوش کارآموزان به طور عملی با مفاهیم تست مغناطیسی آشنا می شوند. کاربرد های این روش در ترک یابی انواع پره ها انواع قطعات جلوبندی خودرو قطعات ریختگری و عملیات حرارتی شده و کلیه قطعات مغناطیسی می باشد.روش آتراسونیک یا آزمون فراصوتی یکی از پیشرفته ترین روش های تست های غیر مخرب و بازرسی جوش می باشد. در اینروش با ارسال امواج آلتراسونیک به داخل قطعه کار و برخورد امواج با عیوب مختلف و بررسی اکو های بازرگشتی از عیوب می توان از محل و موقعیت عیوب داخلی قطعه کار مطلع شد. این روش نسبت به سایر روش ها از دقت بالا تری برخوردار بوده و یادگیری آن نیز زمانبر است در دوره های آموزشی تست های غیر مخرب و بازرسی جوش ایرکاس بیشترین زمان آموزشی مربوط به روش بازرسی فراصوتی می باشد.کاربرد های اصلی این روش در بازرسی انواع خطوط لوله مخازن تحت فشار مخازن ذخیره و... می باشد. رادیوگرافی صنعتی نیز یکی دیگر از روش های بازرس جوش بوده که در دوره های آموزشی ایرکاس به علت خطرات جانی این روش تنها تفسیر تصاویر رادیوگرافی یا RTi بررسی می شود. علاوه بر روش های متداول تست های غیر مخرب که شامل روش های VT PT MT UT RT می باشد، امروزه از روش های پیشرفته NDT که شامل روش های MFL یا آزمون اندازه گیری میزان نشت شار مغناطیسی که برای تست کابل های فولادی(سیم بکسل) و بازرسی انواع تله کابین و تله سیژ بازرسی کف مخازن ذخیره ای و... مورد استفاده قرار می گیرد روش های فیز آری، تافد، رادیوگرافی نوترونی، هالوگرافی لیزری، روش های تست رپلیکا و تخمین عمیر باقی مانده تجهیزات، روش های پایش بر اساس وضعیت یا CM روش های هالیدی دیتکتور و DCVG/CIPS برای تست نشت عایق و..... مورد استفاده قرار می گیرد که در مقالات آتی در مورد آین روش ها بحث و بررسی خواهد شد. مدارک بین المللی قابل اخذ برای روش های رایج تست های غیر مخرب و بازرسی جوش شامل مدارک ASNT و مدارک CWI و SCWI و CSWIP و... می باشد که اکثر اینمدارک قابل اخذ توسط کنسرسیوم ایرکاس می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دروه های آموزشی NDT با کارشناسان این مجموعه تماس حاصل فرمایید. همچنین از طریق منوی آموزش بخش تست های غیر مخرب می تواند زمان برگزاری و سرفصل و هزینه های دوره های آموزشی بازرسی جوش را مشاهده کره و به صورت آنلاین و اینترنتی اقدام به ثبت نام و رزو دوره های آموزشی مجموعه ی ایرکاس بپردازید.

راهنمای ثبت نام دوره های آموزشی

ثبت نام دوره های آموزشی

لیست دوره های آموزشی

درخواست صدور گواهینامه

041-33369052-4