دستگاه الکترومایوگرافی بیسیم توسط محققان مرکز تحقیقات مهندسی پزشکی و بیولوژی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی ساخته شد. الکترومایوگرافی (EMG) تکنیکی برای ثبت فعالیتهای الکتریکی عضلات بدن در مواقع فعالیت و انقباضات ماهیچهها بوده و به نوعی همان اصطلاح کلینیکی نوار عضله است. الکترومایوگرافی به دو روش غیرتهاجمی مانند نصب الکترود سطحی بر روی بدن و یا روشی تهاجمی با وارد کردن الکترود سوزنی به بافت مورد نظر صورت میگیرد. از آنجایی که ثبت سیگنال EMG سطحی به صورت غیرتهاجمی ریسک کمتری برای فرد مورد آزمایش یا بیمار دارد، در نتیجه روش اندازهگیری نسبتاً متداولتری است.
دکتر مجید پولادیان، رئیس مرکز تحقیقات مهندسی پزشکی و بیولوژی واحد علوم و تحقیقات که یکی از مجریان طراحی و ساخت دستگاه الکترومایوگرافی بیسیم است، گفت: با توجه به محدودیتهای دستگاههای الکترومایوگرافی (EMG) موجود و از سوی دیگر احساس نیاز به آن در ایران و قیمت بالای انواع خارجی آن، با همکاری دکتر بابک رضایی افشار از پژوهشگران واحد علوم و تحقیقات، برای طراحی و ساخت این دستگاه بصورت بیسیم اقدام شد. در طراحی و ساخت این دستگاه حداکثر دقت صورت گرفته است؛ به نحوی که مشکلات و محدودیتهای نمونههای خارجی نظیر تأثیرپذیری از نویزهای محیط، محدودیت در حرکت و ... در آن برطرف شده است.
دکتر بابک رضایی افشار، دیگر مجری طراحی و ساخت این دستگاه گفت: از جمله مزایای این دستگاه میتوان به دانش بومی، انعطافپذیری در سختافزار و نرمافزار این دستگاه بر اساس نیاز مشتری، عدم اجبار به استفاده از ژل و الکترودهای Ag-AgCl، ارزان بودن، قابلیت تنظیم محل ثبت روز عضله، دقت بالا، عدم تأثیرپذیری از نویزهای محیط و کوچک بودن آن اشاره کرد. این دستگاه قابلیت استفاده برای آنالیز حرکات عضلات را در حالت حرکت شدید و ناگهانی نیز دارد و کاربر میتواند همراه با فعالیت روزانه، در صورت نیاز به آنالیز مداوم بدون مشکلی از آن استفاده کند.
به گفته محققان واحد علوم و تحقیقات، این دستگاه نه تنها محدودیتهای مشابه خارجی را ندارد، بلکه بدون استفاده از الکترودهای معمول و گرانقیمت، قابلیت ثبت و ارسال همزمان اطلاعات فعالیت ماهیچههای درگیر را به صورت بیسیم و بدون نیاز به سایش پوست، استعمال ژل و حتی نصب الکترود و صرفاً توسط پایه الکترود (سوکت دکمهای) دارد. مشکل دیگر متداول در ارسال بیسیم الکترومایوگرافی، آرتیفکت حرکتی ناشی از جابجایی سیمها و الکترود روی بدن فرد در حال حرکت است. این مشکل در این سیستم بومی مشاهده نمیشود. از آنجایی که برد این دستگاه کوچک و سبک، حدود صد متر بوده و به صورت نواری کشمانند به دور عضله بسته میشود، سهولت الکترومایوگرافی را فراهم کرده و خطاهای رایج در نوع ثابت آن را ندارد.
این دستگاه در زمینههای مختلفی نظیر تحقیقات مهندسی پزشکی، ارتوپدی، تربیت بدنی، طب ورزش، مهندسی ورزش و پزشکی عصب-عضله کاربردهای گوناگونی دارد. دکتر پولادیان افزود: ایجاد شرکت دانشبنیان و تولید انبوه این دستگاه با توجه به نیاز کشور از جمله اهدافی است که با حمایت دانشگاه در مرکز تحقیقات مهندسی پزشکی و بیولوژی به دنبال تحقق آن هستیم. در صورت تولید انبوه، این دستگاه قیمتی حدود یک سوم نمونههای خارجی را با کارایی بیشتر خواهد داشت.
مرکز تحقیقات مهندسی پزشکی و بیولوژی